¹Toen kwamen tot Jezus enige Schriftgeleerden en Farizeen, die van Jeruzalem waren, zeggende:

¹Then Pharisees and scribes came to Jesus from Jerusalem, saying,

²Waarom overtreden Uw discipelen de inzetting der ouden? Want zij wassen hun handen niet, wanneer zij brood zullen eten.

²“Why do your disciples disobey the tradition of the elders? For they don’t wash their hands when they eat bread.”

³Maar Hij, antwoordende, zeide tot hen: Waarom overtreedt ook gij het gebod Gods, door uw inzetting?

³He answered them, “Why do you also disobey the commandment of God because of your tradition?

⁴Want God heeft geboden, zeggende: Eert uwen vader en moeder, en: Wie vader of moeder vloekt, die zal de dood sterven.

⁴ For God commanded, ‘Honor your father and your mother,’ Exodus 20:12; Deuteronomy 5:16 and, ‘He who speaks evil of father or mother, let him be put to death.’ Exodus 21:17; Leviticus 20:9

⁵Maar gij zegt: Zo wie tot vader of moeder zal zeggen: Het is een gave, zo wat u van mij zou kunnen ten nutte komen; en zijn vader of zijn moeder geenszins zal eren, die voldoet.

⁵ But you say, ‘Whoever may tell his father or his mother, “Whatever help you might otherwise have gotten from me is a gift devoted to God,”

⁶En gij hebt alzo Gods gebod krachteloos gemaakt door uw inzetting.

⁶ he shall not honor his father or mother.’ You have made the commandment of God void because of your tradition.

⁷Gij geveinsden! Wel heeft Jesaja van u geprofeteerd, zeggende:

⁷ You hypocrites! Well did Isaiah prophesy of you, saying,

⁸Dit volk genaakt Mij met hun mond, en eert Mij met de lippen, maar hun hart houdt zich verre van Mij;

⁸ ‘These people draw near to me with their mouth, and honor me with their lips; but their heart is far from me.

⁹Doch tevergeefs eren zij Mij, lerende leringen, die geboden van mensen zijn.

⁹ And in vain do they worship me, teaching as doctrine rules made by men.’” Isaiah 29:13

¹⁰En als Hij de schare tot Zich geroepen had, zeide Hij tot hen: Hoort en verstaat.

¹⁰He summoned the multitude, and said to them, “Hear, and understand.

¹¹Hetgeen ten monde ingaat, ontreinigt den mens niet; maar hetgeen ten monde uitgaat, dat ontreinigt den mens.

¹¹ That which enters into the mouth doesn’t defile the man; but that which proceeds out of the mouth, this defiles the man.”

¹²Toen kwamen Zijn discipelen tot Hem, en zeiden tot Hem: Weet Gij wel, dat de Farizeen deze rede horende, geergerd zijn geweest?

¹²Then the disciples came, and said to him, “Do you know that the Pharisees were offended, when they heard this saying?”

¹³Maar Hij, antwoordende zeide: Alle plant, die Mijn hemelse Vader niet geplant heeft, zal uitgeroeid worden.

¹³But he answered, “Every plant which my heavenly Father didn’t plant will be uprooted.

¹⁴Laat hen varen; zij zijn blinde leidslieden der blinden. Indien nu de blinde den blinde leidt, zo zullen zij beiden in de gracht vallen.

¹⁴ Leave them alone. They are blind guides of the blind. If the blind guide the blind, both will fall into a pit.”

¹⁵En Petrus, antwoordende, zeide tot Hem: Verklaar ons deze gelijkenis.

¹⁵Peter answered him, “Explain the parable to us.”

¹⁶Maar Jezus zeide: Zijt ook gijlieden alsnog onwetende?

¹⁶So Jesus said, “Do you also still not understand?

¹⁷Verstaat gij nog niet, dat al wat ten monde ingaat, in de buik komt, en in de heimelijkheid wordt uitgeworpen?

¹⁷ Don’t you understand that whatever goes into the mouth passes into the belly, and then out of the body?

¹⁸Maar die dingen, die ten monde uitgaan, komen voort uit het hart, en dezelve ontreinigen den mens.

¹⁸ But the things which proceed out of the mouth come out of the heart, and they defile the man.

¹⁹Want uit het hart komen voort boze bedenkingen, doodslagen, overspelen, hoererijen, dieverijen, valse getuigenissen, lasteringen.

¹⁹ For out of the heart come forth evil thoughts, murders, adulteries, sexual sins, thefts, false testimony, and blasphemies.

²⁰Deze dingen zijn het, die den mens ontreinigen; maar het eten met ongewassen handen ontreinigt den mens niet.

²⁰ These are the things which defile the man; but to eat with unwashed hands doesn’t defile the man.”

²¹En Jezus van daar gaande, vertrok naar de delen van Tyrus en Sidon.

²¹Jesus went out from there, and withdrew into the region of Tyre and Sidon.

²²En ziet, een Kananese vrouw, uit die landpalen komende, riep tot Hem, zeggende: Heere! Gij Zone Davids, ontferm U mijner! mijn dochter is deerlijk van den duivel bezeten.

²²Behold, a Canaanite woman came out from those borders, and cried, saying, “Have mercy on me, Lord, you son of David! My daughter is severely demonized!”

²³Doch Hij antwoordde haar niet een woord. En Zijn discipelen, tot Hem komende, baden Hem, zeggende: Laat haar van U; want zij roept ons na.

²³But he answered her not a word. His disciples came and begged him, saying, “Send her away; for she cries after us.”

²⁴Maar Hij, antwoordende, zeide: Ik ben niet gezonden, dan tot de verloren schapen van het huis Israels.

²⁴But he answered, “I wasn’t sent to anyone but the lost sheep of the house of Israel.”

²⁵En zij kwam en aanbad Hem, zeggende: Heere, help mij!

²⁵But she came and worshiped him, saying, “Lord, help me.”

²⁶Doch Hij antwoordde en zeide: Het is niet betamelijk het brood der kinderen te nemen, en den hondekens voor te werpen.

²⁶But he answered, “It is not appropriate to take the children’s bread and throw it to the dogs.”

²⁷En zij zeide: Ja, Heere! doch de hondekens eten ook van de brokjes die er vallen van de tafel hunner heren.

²⁷But she said, “Yes, Lord, but even the dogs eat the crumbs which fall from their masters’ table.”

²⁸Toen antwoordde Jezus, en zeide tot haar: O vrouw! groot is uw geloof; u geschiede, gelijk gij wilt. En haar dochter werd gezond van diezelfde ure.

²⁸Then Jesus answered her, “Woman, great is your faith! Be it done to you even as you desire.” And her daughter was healed from that hour.

²⁹En Jezus, van daar vertrekkende, kwam aan de zee van Galilea, en klom op den berg, en zat daar neder.

²⁹Jesus departed there, and came near to the sea of Galilee; and he went up into the mountain, and sat there.

³⁰En vele scharen zijn tot Hem gekomen, hebbende bij zich kreupelen, blinden, stommen, lammen, en vele anderen, en wierpen ze voor de voeten van Jezus; en Hij genas dezelve.

³⁰Great multitudes came to him, having with them the lame, blind, mute, maimed, and many others, and they put them down at his feet. He healed them,

³¹Alzo dat de scharen zich verwonderden, ziende de stommen sprekende, de lammen gezond, de kreupelen wandelende, en de blinden ziende; en zij verheerlijkten den God Israels.

³¹so that the multitude wondered when they saw the mute speaking, injured whole, lame walking, and blind seeing—and they glorified the God of Israel.

³²En Jezus, Zijn discipelen tot Zich geroepen hebbende, zeide: Ik word innerlijk met ontferming bewogen over de schare, omdat zij nu drie dagen bij Mij gebleven zijn, en hebben niet wat zij eten zouden; en Ik wil hen niet nuchteren van Mij laten, opdat zij op den weg niet bezwijken.

³²Jesus summoned his disciples and said, “I have compassion on the multitude, because they continue with me now three days and have nothing to eat. I don’t want to send them away fasting, or they might faint on the way.”

³³En Zijn discipelen zeiden tot Hem: Van waar zullen wij zovele broden in de woestijn bekomen, dat wij zulk een grote schare zouden verzadigen?

³³The disciples said to him, “Where should we get so many loaves in a deserted place as to satisfy so great a multitude?”

³⁴En Jezus zeide tot hen: Hoevele broden hebt gij? Zij zeiden: Zeven, en weinige visjes.

³⁴Jesus said to them, “How many loaves do you have?” They said, “Seven, and a few small fish.”

³⁵En Hij gebood den scharen neder te zitten op de aarde.

³⁵He commanded the multitude to sit down on the ground;

³⁶En Hij nam de zeven broden en de vissen, en als Hij gedankt had, brak Hij ze, en gaf ze Zijn discipelen; en de discipelen gaven ze aan de schare.

³⁶and he took the seven loaves and the fish. He gave thanks and broke them, and gave to the disciples, and the disciples to the multitudes.

³⁷En zij aten allen en werden verzadigd, en zij namen op, het overschot der brokken, zeven volle manden.

³⁷They all ate, and were filled. They took up seven baskets full of the broken pieces that were left over.

³⁸En die daar gegeten hadden, waren vier duizend mannen, zonder de vrouwen en kinderen.

³⁸Those who ate were four thousand men, besides women and children.

³⁹En de scharen van Zich gelaten hebbende, ging Hij in het schip, en kwam in de landpalen van Magdala.

³⁹Then he sent away the multitudes, got into the boat, and came into the borders of Magdala.