1Abimelehx, filo de Jerubaal, iris en SXehxemon, al la fratoj de sia patrino, kaj ekparolis al ili kaj al la tuta familio de la domo de sia patrinpatro jene:
1亚比米勒杀基甸的众子
2Diru al la oreloj de cxiuj logxantoj de SXehxem:Kio estas pli bona al vi, cxu ke regu vin sepdek homoj, cxiuj filoj de Jerubaal, aux ke regu vin unu homo? memoru ankaux, ke mi estas via osto kaj via karno.
2“请你们给示剑的众人说:‘是耶路.巴力的众子七十人都统治你们好呢?还是一个人统治你们好呢?’你们也要记得我是你们的骨肉。”
3Kaj la fratoj de lia patrino diris pri li al la oreloj de cxiuj logxantoj de SXehxem cxiujn tiujn vortojn, kaj ilia koro inklinigxis al Abimelehx; cxar ili diris:Li estas nia frato.
3他的众母舅就把这一切话为他说给示剑的众人听;他们的心都倾向亚比米勒,因为他们说:“他本是我们的亲族。”
4Kaj ili donis al li sepdek argxentajn monerojn el la domo de Baal-Berit, kaj Abimelehx dungis per ili homojn mallaboremajn kaj facilanimajn, kaj ili sekvis lin.
4他们就从巴力.比利土的庙里,取了八百克银子给亚比米勒,亚比米勒用这些银子雇了一些无赖流氓,那些人就跟随了他。
5Kaj li venis en la domon de sia patro en Ofra, kaj mortigis siajn fratojn, la filojn de Jerubaal, sepdek homojn, sur unu sxtono; restis Jotam, la plej juna filo de Jerubaal, cxar li kasxigxis.
5他回到俄弗拉他父亲的家,把自己的兄弟,耶路.巴力的众子七十人,都杀在一块石头上;只剩下耶路.巴力的小儿子约坦,因为他藏了起来。
6Kaj kolektigxis cxiuj logxantoj de SXehxem kaj la tuta domo de Milo, kaj ili iris kaj faris Abimelehxon regxo, cxe la kverko, kiu staras en SXehxem.
6示剑的众人和伯特米罗人都聚集起来,到示剑橡树旁的望楼那里,立亚比米勒为王。
7Kaj oni diris pri tio al Jotam, kaj li iris kaj starigxis sur la supro de la monto Gerizim, kaj lauxte ekkriis, kaj diris al ili:Auxskultu min, logxantoj de SXehxem, kaj auxskultos vin Dio.
7约坦的寓言有人把这事告诉了约坦,约坦就去,站在基利心山顶上,高声向他们呼喊,说:“示剑人哪,你们要听我的话, 神也就听你们的话。
8Iris la arboj, por sanktolei regxon super si; kaj ili diris al la olivarbo:Regxu super ni.
8有一次,众树要去膏立一个王统治它们,就对橄榄树说:‘请你作王统治我们吧。’
9Sed la olivarbo diris al ili:CXu mi perdis mian grason, per kiu estas honorataj Dio kaj homoj, ke mi iru vagi super la arboj?
9橄榄树对它们说:‘我怎可以放弃生产人用来荣耀 神和尊崇人的油,飘摇在众树之上呢?’
10Kaj la arboj diris al la figarbo:Iru vi, regxu super ni.
10众树对无花果树说:‘请你来作王统治我们吧。’
11Sed la figarbo diris al ili:CXu mi perdis mian dolcxecon kaj miajn bonajn fruktojn, ke mi iru vagi super la arboj?
11无花果树对它们说:‘我怎可以放弃结出我的甜美果子,飘摇在众树之上呢?’
12Kaj la arboj diris al la vinberujo:Iru vi, regxu super ni.
12众树对葡萄树说:‘请你来作王统治我们吧。’
13Sed la vinberujo diris al ili:CXu mi perdis mian moston, kiu gajigas Dion kaj homojn, ke mi iru vagi super la arboj?
13葡萄树对它们说:‘我怎可以放弃生产那使 神和世人都喜乐的新酒,飘摇在众树之上呢?’
14Tiam cxiuj arboj diris al la dornarbusto:Iru vi, regxu super ni.
14于是众树都对荆棘说:‘请你来作王统治我们吧。’
15Kaj la dornarbusto diris al la arboj:Se vere vi sanktoleas min kiel regxon super vi, tiam venu, sxirmu vin sub mia ombro; se ne, tiam eliros fajro el la dornarbusto kaj forbruligos la cedrojn de Lebanon.
15荆棘对众树说:‘如果你们真诚地膏立我作王统治你们,就要来,投靠在我的荫下;否则,火必从荆棘里出来,吞灭黎巴嫩的香柏树。’
16Nun cxu vi agis gxuste kaj juste, regxigante Abimelehxon? kaj cxu vi agis bone rilate Jerubaalon kaj lian domon, kaj cxu vi agis kun li konforme al lia merito?
16“现在你们立亚比米勒为王,你们若是诚实和正直,如果你们善待耶路.巴力和他的家,照着他手所作的待他;
17Mia patro batalis pro vi kaj ne sxatis sian vivon kaj savis vin el la manoj de Midjan;
17我父亲从前冒死为你们争战,把你们从米甸人手中救了出来;
18kaj vi levigxis nun kontraux la domon de mia patro, kaj mortigis liajn filojn, sepdek homojn, sur unu sxtono, kaj Abimelehxon, filon de lia sklavino, vi regxigis super la logxantoj de SXehxem, pro tio, ke li estas via frato.
18今日你们竟起来攻击我的父家,在一块石头上杀了他七十个儿子,又立了他的婢女所生的儿子亚比米勒作示剑人的王,因为他原是你们的亲族。
19Se gxuste kaj juste vi agis nun rilate Jerubaalon kaj lian domon, tiam gxoju pri Abimelehx, kaj li ankaux gxoju pri vi.
19今日你们若是按着诚实和正直待耶路.巴力和他的家,你们就可以因亚比米勒得喜乐,亚比米勒也可以因你们得喜乐。
20Sed se ne, tiam eliru fajro el Abimelehx kaj forbruligu la logxantojn de SXehxem kaj la domon de Milo; kaj fajro eliru el la logxantoj de SXehxem kaj el la domo de Milo kaj forbruligu Abimelehxon.
20若不是这样,愿火从亚比米勒出来,吞灭示剑人和伯特米罗人;又愿火从示剑人和伯特米罗人出来,吞灭亚比米勒。”
21Kaj Jotam forkuris kaj forsavis sin kaj iris en Beeron kaj eklogxis tie pro timo antaux sia frato Abimelehx.
21接着约坦就逃跑了;他逃到比珥去,住在那里,躲避他的兄弟亚比米勒。
22Kaj Abimelehx regis super Izrael tri jarojn.
22示剑人背叛亚比米勒王亚比米勒治理以色列人三年。
23Kaj Dio venigis malbonan spiriton inter Abimelehx kaj la logxantoj de SXehxem; kaj la logxantoj de SXehxem perfidis Abimelehxon,
23 神差派邪恶的灵来到亚比米勒与示剑人中间,示剑人就背弃了亚比米勒。
24por ke la krimo pri la sepdek filoj de Jerubaal kaj ilia sango venu sur Abimelehxon, ilian fraton, kiu mortigis ilin, kaj sur la logxantojn de SXehxem, kiuj subtenis liajn manojn, por ke li mortigu siajn fratojn.
24这是要报复对耶路.巴力七十个儿子的暴行,把流他们血的罪归到他们的兄弟亚比米勒身上,就是那杀害他们的;也归到示剑人身上,就是那些帮助亚比米勒去杀他自己的兄弟的。
25Kaj la logxantoj de SXehxem starigis kontraux li insidantojn sur la suproj de la montoj, kaj ili prirabadis cxiun, kiu pasis preter ili sur la vojo. Kaj oni diris tion al Abimelehx.
25示剑人在山顶上设下埋伏,路过他们那里的,他们都劫掠;有人把这事告诉亚比米勒。
26Kaj venis Gaal, filo de Ebed, kun siaj fratoj, kaj ili iris tra SXehxem; kaj fidis lin la logxantoj de SXehxem.
26那时,以别的儿子迦勒与他的兄弟都来了,到示剑去,示剑人竟信任他。
27Kaj ili eliris sur la kampon kaj sxirkolektis siajn vinberojn kaj elpremis ilin kaj faris feston kaj iris en la domon de sia dio kaj mangxis kaj drinkis kaj malbenis Abimelehxon.
27他们出到田间去,收取葡萄,榨酒,举行庆祝会,进入他们的神庙吃喝,并且咒诅亚比米勒。
28Kaj Gaal, filo de Ebed, diris:Kiu estas Abimelehx, kaj kio estas SXehxem, ke ni servu al li? li estas ja filo de Jerubaal, kaj Zebul estas lia oficisto. Servu al la homoj de HXamor, patro de SXehxem, sed al tiu kial ni servu?
28以别的儿子迦勒说:“亚比米勒是谁?示剑是谁?竟要我们服事他呢?他不是耶路.巴力的儿子吗?他的副官不是西布勒吗?你们要服事示剑的始祖哈抹的后人啊;我们为什么要服事亚比米勒呢?
29Se iu donus cxi tiun popolon en miajn manojn, mi forpelus Abimelehxon. Kaj oni diris al Abimelehx:Plimultigu vian militistaron, kaj eliru.
29但愿这些人民都归在我手下,我好把亚比米勒除掉。”迦勒又对亚比米勒说:“增添你的军队出来吧!”
30Kiam Zebul, la estro de la urbo, auxdis la vortojn de Gaal, filo de Ebed, lia kolero ekflamis.
30那城的首长西布勒听了以别的儿子迦勒的话,他的怒气就发作,
31Kaj li sendis ruze senditojn al Abimelehx, por diri:Jen Gaal, filo de Ebed, kun siaj fratoj venis en SXehxemon kaj ribeligas la urbon kontraux vi;
31秘密差派使者去见亚比米勒,说:“以别的儿子迦勒和他的兄弟已经到了示剑,他们正在煽动那城的人反叛你。
32tial levigxu en la nokto, vi kaj la popolo, kiu estas kun vi, kaj faru embuskon sur la kampo;
32现在,你和与你在一起的人,要在夜间起来,在野地埋伏。
33kaj matene, kiam levigxos la suno, levigxu frue, kaj ataku la urbon; kaj kiam li kaj la popolo, kiu estas kun li, eliros al vi, tiam faru al li, kion via mano povos.
33到了早晨,太阳出来的时候,你就要起来攻城;你要注意,迦勒和与他在一起的人出来对抗你的时候,你就把握机会对付他们。”
34Kaj Abimelehx, kaj la tuta popolo, kiu estis kun li, levigxis en la nokto, kaj faris apud SXehxem embuskon el kvar tacxmentoj.
34于是亚比米勒和与他在一起的人,都在夜间起来,分作四队,埋伏着等候示剑人。
35Kaj Gaal, filo de Ebed, eliris kaj starigxis cxe la pordego de la urbo; kaj Abimelehx, kaj la popolo, kiu estis kun li, levigxis el la embusko.
35以别的儿子迦勒出去,站在城门口;亚比米勒和与他在一起的人,从埋伏的地方起来。
36Kiam Gaal ekvidis la popolon, li diris al Zebul:Jen popolo malsupreniras de la suproj de la montoj. Sed Zebul diris al li:La ombro de la montoj sxajnas al vi homoj.
36迦勒看见了那些人,就对西布勒说:“你看,有人从山顶上下来。”西布勒说:“你看见山的影子以为是人。”
37Kaj Gaal parolis plue, kaj diris:Jen popolo malsupreniras de la altajxo, kaj unu tacxmento venas laux la vojo de la kverko de sorcxistoj.
37迦勒又说:“看哪,有人从高地下来,又有一队从米恶尼尼橡树的路径而来。”
38Tiam Zebul diris al li:Kie nun estas via busxo, kiu diris:Kiu estas Abimelehx, ke ni servu al li? Tio estas ja tiu popolo, kiun vi malsxatis; nun eliru, kaj batalu kontraux gxi.
38西布勒对他说:“你曾经说过:‘亚比米勒是谁,竟要我们服事他呢?’现在你说这话的嘴在哪里呢?这不是你轻视的人吗?现在请你出去与他们交战吧。”
39Kaj Gaal eliris, havante post si la logxantojn de SXehxem, kaj ekbatalis kontraux Abimelehx.
39于是迦勒在示剑人面前出去,与亚比米勒争战。
40Kaj Abimelehx ekpelis lin, kaj li forkuris, kaj falis multe da mortigitoj gxis la pordego mem.
40亚比米勒追赶迦勒,迦勒在他面前逃跑,直到城门口,有很多受伤的人仆倒。
41Kaj Abimelehx restis en Aruma; kaj Zebul elpelis Gaalon kaj liajn fratojn, ke ili ne logxu en SXehxem.
41亚比米勒住在亚鲁玛;西布勒把迦勒和他的兄弟赶走,不许他们住在示剑。
42En la sekvanta tago la popolo eliris sur la kampon. Kaj oni diris tion al Abimelehx.
42亚比米勒的反击次日,城中众人出到田间去,有人把这事告诉亚比米勒。
43Kaj li prenis sian militistaron kaj dividis gxin en tri tacxmentojn kaj faris embuskon sur la kampo. Kiam li vidis, ke la popolo eliras el la urbo, li levigxis kontraux ili kaj batis ilin.
43亚比米勒就把他的人分作三队,埋伏在田间;他在那里观看,见有人从城里出来,就起来攻击他们,把他们击杀了。
44Kaj Abimelehx, kaj la tacxmentoj, kiuj estis kun li, atakis kaj starigxis antaux la pordego de la urbo; kaj du tacxmentoj atakis cxiujn, kiuj estis sur la kampo, kaj mortigis ilin.
44亚比米勒和与他在一起的一队人忽然冲过去,站在城门口;其他两队人也冲出来攻打所有在田间的人,把他们击杀了。
45Kaj Abimelehx batalis kontraux la urbo la tutan tiun tagon; kaj li prenis la urbon, kaj mortigis la popolon, kiu estis en gxi; kaj li detruis la urbon kaj semis sur gxia loko salon.
45那一天,亚比米勒整天攻打那城,把城攻下了,杀了城中的众人;把城拆毁,又撒上盐。
46Kiam tion auxdis cxiuj logxantoj de la turo de SXehxem, ili foriris en la fortikajxon de la dio Berit.
46示剑楼的众人听见了这事,就逃入伊勒.比利土庙的地穴里。
47Kaj oni diris al Abimelehx, ke kolektigxis cxiuj logxantoj de la turo de SXehxem.
47有人告诉亚比米勒,说:“示剑楼所有的人都聚集在一起。”
48Tiam Abimelehx iris sur la monton Calmon, li kaj la tuta popolo, kiu estis kun li, kaj Abimelehx prenis hakilon en sian manon kaj dehakis brancxon de arbo kaj prenis gxin kaj metis gxin sur sian sxultron, kaj diris al la homoj, kiuj estis kun li:Kion vi vidis, ke mi faris, tion rapide faru kiel mi.
48亚比米勒和与他在一起的人都上了撒们山;亚比米勒手里拿着斧子,砍下一根树枝,拿起来放在自己的肩头上,然后对与他在一起的人说:“你们看我作什么,你们也要赶快照样作。”
49Kaj ankaux cxiuj el la tuta popolo dehakis brancxojn kaj iris post Abimelehx kaj almetis al la fortikajxo kaj ekbruligis per ili la fortikajxon per fajro; kaj mortis ankaux cxiuj homoj de la turo de SXehxem, cxirkaux mil viroj kaj virinoj.
49于是众人也各自砍下一根树枝,跟随着亚比米勒,把树枝放在地穴上,放火烧了地穴,以致示剑楼的人都死了,男女约有一千人。
50Kaj Abimelehx iris al Tebec kaj siegxis Tebecon kaj prenis gxin.
50亚比米勒的结局后来亚比米勒到提备斯去,安营攻打提备斯,攻取了那城。
51Fortika turo estis meze de la urbo, kaj tien forkuris cxiuj viroj kaj virinoj kaj cxiuj logxantoj de la urbo, kaj ensxlosis sin tie kaj supreniris sur la tegmenton de la turo.
51城中有一座坚固的城楼;那城所有的人,无论男女,都逃到那里去,关上门,上了楼顶。
52Kaj Abimelehx venis al la turo kaj siegxis gxin, kaj aliris al la pordo de la turo, por forbruligi gxin per fajro.
52亚比米勒到了城楼前,攻打城楼;他走近城楼门口,要用火焚烧。
53Tiam iu virino jxetis muelsxtonon sur la kapon de Abimelehx kaj rompis al li la kranion.
53有一个妇人把一块上磨石拋在亚比米勒的头上,打破了他的头盖骨。
54Tiam li rapide alvokis la junulon, kiu portis liajn batalilojn, kaj diris al li:Eltiru vian glavon kaj mortigu min, por ke oni ne diru pri mi:Virino lin mortigis. Kaj lia junulo lin trapikis, kaj li mortis.
54他急忙呼喊替他拿兵器的少年人,对他说:“拔出你的刀来,把我杀死吧。免得人讲论我说:‘他被一个妇人所杀。’”于是那少年人把他刺透,他就死了。
55Kaj la Izraelidoj vidis, ke Abimelehx mortis, kaj ili iris cxiu al sia loko.
55以色列人看见亚比米勒死了,就各回自己的地方去了。
56Tiel Dio repagis la malbonagon de Abimelehx, kiun cxi tiu faris rilate sian patron, mortigante siajn sepdek fratojn.
56这样, 神报应了亚比米勒向他父亲所行的恶事,就是他杀了自己的兄弟七十个人。
57Kaj la tutan malbonagon de la logxantoj de SXehxem Dio revenigis sur ilian kapon; kaj venis sur ilin la malbeno de Jotam, filo de Jerubaal.
57 神也把示剑人的一切恶事,都报应在他们的头上;耶路.巴力的儿子约坦的咒诅,也归到他们身上。