1Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.
1 Bine saawarey ya boro wane yaŋ no, Amma me tuyaŋo, Rabbi do no a ga fun.
2CXiuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.
2 Boro fondey kulu gonda hananyaŋ nga bumbo diyaŋ ra, Amma Rabbi ga biyey neesi.
3Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.
3 Ma ni goyey talfi Rabbi gaa, Ni miile-miiley mo ga tabbat.
4CXiu faro de la Eternulo havas sian celon; Ecx malvirtulo estas farita por tago de malbono.
4 Rabbi na hay kulu taka nga bumbo miila se, Oho, baa boro laaley masiiba zaaro se.
5CXiu malhumilulo estas abomenajxo por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.
5 Bine ra boŋ beeraykoy kulu ya fanta hari no Rabbi se. Baa i na kambe daŋ care kambe ra, a si ciiti yana bo.
6Per bono kaj vero pardonigxas peko; Kaj per timo antaux la Eternulo oni evitas malbonon.
6 Suuji nda cimi do no i ga zunubi sasabandiyaŋ te. Rabbi humburkumay do mo borey ga fay da laala.
7Kiam al la Eternulo placxas la vojoj de homo, Li ecx liajn malamikojn pacigas kun li.
7 Da boro fonda ga kaan Rabbi se, A ga naŋ baa a ibarey ma baani goray te d'a.
8Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.
8 Arzaka kayna nda adilitaray a banda bisa duure boobo nda cimi-jaŋay a banda.
9La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.
9 Boro bine g'a fonda sijiri, Amma Rabbi no g'a cabe taamuyaŋ nangu.
10Sorcxo estas sur la lipoj de regxo; Lia busxo ne peku cxe la jugxo.
10 Irikoy ganayaŋ ciiti dumbuyaŋ go bonkooni me ra, A meyo si hatta mo ciiti gaa.
11GXusta pesilo kaj gxustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; CXiuj pezilsxtonoj en la sako estas Lia faro.
11 Zaka nda neesiyaŋ hari cimikoyey ya Rabbi wane yaŋ no. Foola ra tiŋay tondey kulu mo a goy no.
12Abomenajxo por regxoj estas fari maljustajxon; CXar per justeco staras fortike la trono.
12 Fanta hari no koyey se i ma goy laalo te, Zama karga wo, adilitaray boŋ no a ga sinji.
13Al la regxoj placxas lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.
13 Me cimikoy ya farhã hari no bonkooney se, I ga ba boro kaŋ ga cimi ci.
14Kolero de regxo estas kuriero de morto; Sed homo sagxa igas gxin pardoni.
14 Bonkooni bine tunyaŋ ga hima buuyaŋ diya, Amma boro kaŋ gonda laakal g'a futa kanandi.
15Luma vizagxo de regxo estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.
15 Bonkooni moyduma hananyaŋ ra, fundi go no, A gomno mo, danga kokor banda buru kaŋ gonda hari no.
16Akiro de sagxeco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol argxento.
16 Laakal duure bisa wura gumo-gumo. Oho, fahamay duure, boro m'a suuban ka bisa nzarfu.
17La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.
17 Adilante fondo ga ti i ma fay da laala no. Boro kaŋ na nga fonda haggoy goono ga nga fundo hallasi.
18Antaux la pereo iras fiereco; Kaj antaux la falo iras malhumileco.
18 Boŋbeeray banda, kala halaciyaŋ, Kaŋyaŋ mo goono ga boŋ jareyaŋ gana.
19Pli bone estas esti humila kun malricxuloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.
19 Boro ma goro nda lalabu biya talkey banda ga bisa ni ma toonye arzaka fay da boŋbeeraykoy.
20Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas felicxa.
20 Boro kaŋ na laakal ye sanni gaa ga du booriyaŋ. Boro kaŋ ga de Rabbi gaa mo ga du a albarka.
21Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata sagxulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.
21 Bine ra laakalkooni, i ga ne a te boŋ, Sanni kaano mo ga bayray tonton.
22Sagxo estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsagxuloj estas malsagxeco.
22 Fahamay ya fundi hari-mo no boro kaŋ gond'a se, Amma saamey goojiyaŋ ga ti saamotaray.
23La koro de sagxulo prudentigas lian busxon, Kaj en lia busxo plivalorigxas la instruo.
23 Laakalkooni bine g'a meyo dondonandi, A ga bayray tonton a me sanney se mo.
24Agrabla parolo estas fresxa mielo, Dolcxa por la animo kaj saniga por la ostoj.
24 Sanney kaŋ ga kaan ga hima yu fanta, I ga kaani no fundi se, baani mo biriyey se.
25Iufoje vojo sxajnas gxusta al homo, Kaj tamen gxia fino kondukas al la morto.
25 Fondo go no kaŋ go kayante boro diyaŋ gaa, Amma a bananta buuyaŋ fondo no.
26Kiu laboras, tiu laboras por si mem; CXar lin devigas lia busxo.
26 Goy-teeri hara se no a ga goy, Zama a gunda no g'a tuti.
27Malbona homo kauxzas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvazaux brulanta fajro.
27 Boro yaamo ga zamba miila, A meyo ra mo danga danji kaŋ ga ton no.
28Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.
28 Boro kaŋ me ga kasu ga kusuuma say-say. Kormotante mo ga coroyaŋ kaa care.
29Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.
29 Toonyante ga nga gorokasin fafagu, A ma naŋ a ma fondo kaŋ si boori gana.
30Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.
30 Boro kaŋ ga nga moy daabu, A g'a te no zama a ma fongu hattayaŋ muraadu. Boro kaŋ ga nga meyo kunsum mo ya laala candiko no.
31Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco gxi estas trovata.
31 Hamni kwaaray ya darza boŋtobay no, D'i n'a gar adilitaray fonda ra.
32Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.
32 Boro kaŋ ga suuru nda bine tunay ga bisa hinkoy. Boro kaŋ ga nga biya may ga bisa boro kaŋ na kwaara ŋwa.
33Sur la baskon oni jxetas loton; Sed gxia tuta decido estas de la Eternulo.
33 I ga kurne catu ce boŋ, Amma a ciito kulu Rabbi do no a go.