Esperanto

Zarma

Proverbs

31

1Vortoj de la regxo Lemuel, instruo, kiun donis al li lia patrino.
1 Irikoy wane bonkoono sanney, jawaabo kaŋ a nyaŋo n'a dondonandi nd'a neeya:
2Ho mia filo, ho filo de mia ventro! Ho filo de miaj promesoj!
2 Ifo no, ya ay izo? Ifo no, ya ay ize gunda? Ifo nooya koyne, ya ay sarti izo?
3Ne donu al la virinoj vian forton, Nek viajn agojn al la pereigantoj de regxoj.
3 Ma si ni gaabi no wayboro se, ni fondey mo, Ma s'i no boro kaŋ ga koyey halaci se.
4Ne al la regxoj, ho Lemuel, ne al la regxoj konvenas trinki vinon, Nek al la princoj deziri ebriigajxojn.
4 Manti bonkooney muraadu no, ya Irikoy bora, Manti bonkooney muraadu no i ma duvan* haŋ, Wala mo manti koy kayney wane no i ma ba baji!
5CXar drinkinte, ili povas forgesi la legxojn, Kaj ili malgxustigos la jugxon de cxiuj prematoj.
5 A ma si ciya i ma haŋ ka dinya asariya, I ma kankamante fo kulu ciiti sara.
6Donu ebriigajxon al la pereanto, Kaj vinon al tiu, kiu havas suferantan animon.
6 I ma baji no boro kaŋ go buuyaŋ me gaa se. Duvan* mo, i m'a no boro kaŋ ga maa taabi nga fundo ra se.
7Li trinku, kaj forgesu sian malricxecon, Kaj li ne plu rememoru sian malfelicxon.
7 A m'a haŋ ka dinya nda nga talkatara, A ma si tonton ka fongu nda nga masiiba.
8Malfermu vian busxon por senvocxulo, Por la defendo de cxiuj forlasitaj.
8 Ma ni meyo feeri zama ni ma beebey gaa, Da borey kaŋ ga ti faaji izey kulu sabbay se mo.
9Malfermu vian busxon, por jugxi juste, Por defendi malricxulon kaj senhavulon.
9 Ma ni meyo feeri ka adilitaray ciiti te, Ni ma cimi ciiti te alfukaarey da jaŋaykoyey se.
10Se iu trovis kapablan edzinon, SXia valoro estas pli granda ol perloj.
10 May no ga du wayboro kaŋ bine ga hanan? Zama a daymi hay ga bisa tondi hiir'ize caadante yaŋ.
11Fidas sxin la koro de sxia edzo, Kaj havo ne mankos.
11 A kurnyo bina ga de a gaa, a si jaŋ riiba mo.
12SXi redonas al li bonon, sed ne malbonon, En la dauxro de sxia tuta vivo.
12 Wando fundo jirbey kulu, A ga gomni te a se, manti laala bo.
13SXi sercxas lanon kaj linon, Kaj volonte laboras per siaj manoj.
13 A ga feeji hamni nda haabu mo ceeci. A gonda himma nga kambe goyey ra.
14SXi estas kiel sxipo de komercisto; De malproksime sxi alportas sian panon.
14 A ga hima danga hiyaŋ kaŋ ga dira ka koy fatawci, Nangu mooro no a ga nga ŋwaaro ceeci ka kande.
15SXi levigxas, kiam estas ankoraux nokto, Kaj sxi disdonas mangxon al sia domanaro Kaj porciojn al siaj servantinoj;
15 Za cino ga cindi no a ga tun, A ma nga almayaaley no ŋwaari, A ma goy fay-fay nga ize wayey se.
16SXi pensas pri kampo, kaj acxetas gxin; Per la enspezoj de sia mano sxi plantas vinbergxardenon.
16 A ga laakal nda fari hal a ma boori, Gaa a m'a day. Nga kambey riiba no a ga reyzin* kali tilam d'a.
17SXi zonas siajn lumbojn per forto Kaj fortikigas siajn brakojn.
17 A ga guddu nda gaabi ka nga jasey gaabandi.
18SXi komprenas, ke sxia komercado estas bona; SXia lumilo ne estingigxas en la nokto.
18 A ga faham da nga dillaŋtaray jinayey, Kaŋ riiba ŋwaari hariyaŋ no. A fitilla mo si bu cin.
19SXi etendas sian manon al la sxpinilo, Kaj sxiaj fingroj tenas la sxpinturnilon.
19 A ga nga kambe daŋ bindaari gaa, A kambe izey mo goono ga hanjal gaay.
20SXi malfermas sian manon al la malricxulo Kaj etendas siajn manojn al la senhavulo.
20 A ga nga kambe salle alfukaarey se, Oho, a ga nga kambey salle jaŋaykoyey se.
21SXi ne timas la negxon por sia domo, CXar sxia tuta domanaro estas vestita per rugxa teksajxo.
21 A si karhã da hargu alwaati nga almayaaley se, Zama a windo kulu goono ga hargu kwaay taalamanteyaŋ daŋ.
22SXi faras al si kovrojn; Delikata tolo kaj purpuro estas sxiaj vestoj.
22 A ga tangara baanoyaŋ te nga boŋ se, A bankaaray lin* kaymi hanno nda suniya no.
23SXia edzo estas konata cxe la pordego, Kie li sidas kune kun la maljunuloj de la lando.
23 A kurnyo mo, i g'a bay faada meyo gaa, Waati kaŋ a ga goro kwaara arkusey game ra.
24SXi faras teksajxon kaj vendas, Kaj zonojn sxi donas al la komercisto.
24 Waybora ga lin bankaarayyaŋ te ka neera. A ga guddamayaŋ no nga dillaŋey kambey ra.
25Fortika kaj bela estas sxia vesto, Kaj sxi ridas pri la venonta tago.
25 A daabiro ya gaabi nda beeray no, A laakal si tun alwaatey kaŋ ga kaa se.
26Sian busxon sxi malfermas kun sagxo; Bonkora instruo estas sur sxia lango.
26 A ga nga meyo feeri nda laakal, Gomni dondonandiyaŋ go no a deena boŋ.
27SXi kontrolas la iradon de aferoj en sia domo, Kaj sxi ne mangxas panon en senlaboreco.
27 A ga laakal nda nga windo muraadey hal a ma boori. A si hawfunay ŋwaari ŋwa.
28Levigxas sxiaj filoj kaj sxin gratulas; SXia edzo sxin lauxdegas, dirante:
28 A izey ga tun ka ne a se albarkante, Hala nd'a kurnyo mo, a g'a sifa ka ne:
29Multaj filinoj estas bravaj, Sed vi superas cxiujn.
29 «Wayboro ize boobo na hari hanno yaŋ te, Amma ni alhaalo bisa i kulu waney.»
30CXarmeco estas trompa, kaj beleco estas vantajxo; Virino, kiu timas la Eternulon, estos glorata.
30 Gaakuri gonda hiila, sogoyaŋ mo hari yaamo no, Amma wayboro kaŋ ga humburu Rabbi, i g'a sifa.
31Donu al sxi laux la fruktoj de sxiaj manoj; Kaj sxiaj faroj sxin gloros cxe la pordegoj.
31 W'a no a kambe nafa haro ra. A goyey mo m'a saabu faada meyey ra.