Esperanto

Zarma

Proverbs

4

1Auxskultu, infanoj, la instruon de la patro, Kaj atentu, por lerni prudenton;
1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
2CXar bonan instruon mi donis al vi; Mian legxon ne forlasu.
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
3CXar mi estis filo de mia patro, Dorlotata kaj sola de mia patrino.
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
4Kaj li instruis min, kaj diris al mi: Via koro akceptu miajn vortojn; Observu miajn ordonojn, kaj vi vivos.
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
5Akiru sagxon, akiru prudenton; Ne forgesu, kaj ne deflankigxu de la paroloj de mia busxo.
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
6Ne forlasu gxin, kaj gxi vin gardos; Amu gxin, kaj gxi zorgos pri vi.
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
7La komenco de sagxo estas:akiru sagxon; Kaj por via tuta havo akiru prudenton.
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
8SXatu gxin alte, kaj gxi vin altigos; Kaj gxi donos al vi honoron, se vi gxin enbrakigos.
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
9GXi donos cxarman ornamon al via kapo; Belan kronon gxi donacos al vi.
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
10Auxskultu, mia filo, kaj akceptu miajn vortojn; Kaj multigxos la jaroj de via vivo.
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
11Mi kondukos vin laux la vojo de sagxo; Mi irigos vin sur rekta vojstreko.
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
12Kiam vi iros, via irado ne estos malfaciligata; Kaj kiam vi kuros, vi ne falpusxigxos.
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
13Tenu forte la instruon, ne forlasu gxin; Konservu gxin, cxar gxi estas via vivo.
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
14La vojstrekon de malpiuloj ne iru, Kaj ne ekpasxu sur la vojo de malbonuloj;
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
15Evitu gxin, ne trapasu gxin; Flankigxu de gxi, kaj preterpasu.
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
16CXar ili ne ekdormas, se ili ne faris malbonon; Kaj ili perdas la dorman ripozon, se ili ne pekigis;
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
17CXar ili mangxas panon de malpio Kaj trinkas vinon de krimo.
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
18Kaj la vojo de piuloj estas kiel lumo levigxanta, Kiu cxiam pli lumas gxis plena tagigxo.
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
19La vojo de malpiuloj estas kiel mallumo; Ili ne scias, je kio ili falpusxigxos.
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
20Mia filo, atentu miajn vortojn; Klinu vian orelon al miaj paroloj.
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
21Ili ne forigxu de viaj okuloj; Gardu ilin en via koro.
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
22CXar ili estas vivo por tiuj, kiuj ilin trovis, Kaj sanigaj por ilia tuta korpo.
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
23Pli ol cxion gardatan, gardu vian koron; CXar el gxi eliras la vivo.
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
24Forigu de vi falsemon de la busxo, Kaj malicon de la lipoj malproksimigu de vi.
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
25Viaj okuloj rigardu rekte, Kaj viaj palpebroj direktigxu rekte antauxen.
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
26Fortikigu la direkton de viaj piedoj, Kaj cxiuj viaj vojoj estu firmaj.
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
27Ne sxanceligxu dekstren, nek maldekstren; Forigu de malbono vian piedon.
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.