1Kiam vi sidigxos, por mangxi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaux vi;
1Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
2Kaj vi metu trancxilon al via gorgxo, Se vi estas avidulo.
2At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
3Ne deziru liajn bongustajn mangxojn; CXar gxi estas trompa pano.
3Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
4Ne penu ricxigxi; Forlasu vian pripensadon.
4Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
5CXu vi direktos viajn okulojn al gxi? gxi jam ne ekzistos; CXar ricxeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la cxielo.
5Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
6Ne mangxu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn mangxojn.
6Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
7CXar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaux estas: Mangxu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
7Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
8La pecon, kiun vi mangxis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
8Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
9En la orelojn de malsagxulo ne parolu; CXar li malsxatos la sagxecon de viaj vortoj.
9Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
10Ne forsxovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
10Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
11CXar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraux vi.
11Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
12Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
12Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
13Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
13Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
14Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de SXeol.
14Iyong hahampasin siya ng pamalo, at ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol.
15Mia filo, se via koro estos sagxa, Tiam gxojos ankaux mia koro.
15Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
16Kaj mia internajxo gxojos, Kiam viaj lipoj parolos gxustajxon.
16Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
17Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaux la Eternulo cxiutage.
17Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
18CXar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdigxos.
18Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
19Auxskultu vi, mia filo, kaj estu sagxa, Kaj direktu vian koron al la gxusta vojo.
19Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
20Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj mangxas tro da viando;
20Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
21CXar drinkemulo kaj mangxegemulo malricxigxos, Kaj dormemulo havos sur si cxifonajxojn.
21Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
22Auxskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malsxatu vian patrinon, kiam sxi maljunigxos.
22Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
23Veron acxetu, kaj ne vendu sagxon Kaj instruon kaj prudenton.
23Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
24Grandan gxojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de sagxulo gxojos pro li.
24Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
25Via patro kaj via patrino gxojos, Kaj via naskintino triumfos.
25Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
26Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj placxu miaj vojoj.
26Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
27CXar malcxastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
27Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
28SXi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas cxirkaux si perfidulojn.
28Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
29CXe kiu estas ploro? cxe kiu estas gxemoj? cxe kiu estas malpaco? CXe kiu estas plendoj? cxe kiu estas senkauxzaj batoj? CXe kiu estas malklaraj okuloj?
29Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
30CXe tiuj, kiuj sidas malfrue cxe vino, CXe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkajxon.
30Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
31Ne rigardu la vinon, kiel rugxa gxi estas, Kiel gxi brilas en la pokalo, kiel glate gxi eniras:
31Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
32En la fino gxi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
32Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
33Viaj okuloj vidos fremdajxojn, Kaj via koro parolos malgxustajxojn.
33Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
34Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
34Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
35Ili batis min, sed gxi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekigxos, mi denove tion sercxos.
35Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.