¹Beneide böse Menschen nicht und begehre nicht, es mit ihnen zu halten;

¹به اشخاص بدکار حسادت نورز و آرزوی دوستی آن ها را نداشته باش،

²denn ihr Herz trachtet nach Schaden, und ihre Lippen reden Unheil!

²زیرا تمام فکر و ذکر آن ها این است که به مردم ظلم کنند، و هر وقتیکه دهان می گشایند مردم را می رنجانند.

³Durch Weisheit wird ein Haus gebaut, und durch Verstand wird es sich behaupten;

³خانه بر بنای حکمت و دانش آباد می گردد،

⁴auch werden durch Einsicht seine Kammern mit allerlei köstlichem und lieblichem Gut gefüllt.

⁴اطاق هایش با دانائی از اسباب نفیس و گرانقیمت پُر می شوند.

⁵Ein weiser Mann ist stark, und ein verständiger Mensch stählt seine Kraft.

⁵شخص دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و همیشه به قدرت خود می افزاید.

⁶Denn durch kluge Maßregeln gewinnst du die Schlacht und durch die Menge der Ratgeber den Sieg.

⁶پیروزی در جنگ مربوط به تدابیر خوب و مشورت زیاد است.

⁷Die Weisheit ist dem Narren zu hoch; er tut seinen Mund nicht auf im Tor!

⁷شخص احمق نمی تواند به حکمت دست یابد. وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

⁸Wer vorsätzlich Böses tut, den nenne man einen Bösewicht!

⁸کسی که دایم نقشه های پلید در سر می پروراند، عاقبت رسوا می شود.

⁹Dummheiten ersinnen ist Sünde, und ein Spötter ist ein abscheulicher Mensch!

⁹نقشه های آدم احمق گناه آلود اند و کسی که دیگران را مسخره می کند، مورد نفرت همۀ مردم می باشد.

¹⁰Zeigst du dich schwach am Tage der Not, so ist deine Kraft beschränkt!

¹⁰اگر سختی های زندگی را تحمل کرده نتوانی، شخص ضعیفی هستی.

¹¹Errette, die zum Tode geschleppt werden, und die zur Schlachtbank wanken, halte zurück!

¹¹از نجات دادن کسی که به ناحق محکوم شده است، کوتاهی نکن.

¹²Wenn du sagen wolltest: «Siehe, wir haben das nicht gewußt!» wird nicht der, welcher die Herzen prüft, es merken, und der deine Seele beobachtet, es wahrnehmen und dem Menschen vergelten nach seinem Tun?

¹²نگو که از ماجرا بیخبر بوده ای، زیرا خدائی که جان ترا در دست دارد و از دل تو آگاه است، می داند که تو از همه چیز باخبر بوده ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا می دهد.

¹³Iß Honig, mein Sohn, denn er ist gut, und Honigseim ist süß für deinen Gaumen!

¹³فرزندم، همانطوری که خوردن عسل کام ترا شیرین می کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت می آموزد آیندۀ خوبی در انتظارش می باشد و امیدهای او برباد نمی رود.

¹⁴So erkenne auch, daß die Weisheit gut ist für deine Seele; wenn du sie gefunden hast, so hast du eine Zukunft, und deine Hoffnung wird nicht vernichtet werden.

¹⁴مانند بدکاران نباش که منتظر هستند تا خانهٔ مردم درستکار را غارت و ویران کنند،

¹⁵Du Gottloser, laure nicht auf die Wohnung des Gerechten und störe seine Ruhe nicht!

¹⁵زیرا شخص راستکار حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز بر می خیزد، ولی اشخاص بدکار گرفتار بلا شده سرنگون می گردند.

¹⁶Denn der Gerechte fällt siebenmal und steht wieder auf; aber die Gottlosen stürzen nieder im Unglück.

¹⁶وقتی دشمنانت دچار مصیبت می شوند، خوشحال نشو و هنگامی که می افتند خوشی نکن،

¹⁷Freue dich nicht über den Fall deines Feindes, und wenn er strauchelt, so frohlocke nicht!

¹⁷زیرا خداوند این کار ترا می بیند و نمی پسندد و آنگاه از مجازات آن ها دست بر می دارد.

¹⁸daß nicht der HERR es sehe und es ihm mißfalle und er seinen Zorn abwende von ihm.

¹⁸بخاطر مردم بدکار، تشویش نداشته باش و به آن ها حسادت نورز،

¹⁹Erzürne dich nicht über die Bösen, sei nicht neidisch auf die Übeltäter!

¹⁹زیرا شخص بدکار آینده ای ندارد و چراغش خاموش می شود.

²⁰Denn der Böse hat keine Zukunft, und die Leuchte der Gottlosen wird erlöschen.

²⁰فرزندم از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که علیه آن ها شورش می کنند همدست نشو.

²¹Fürchte den HERRN, mein Sohn, und den König, und laß dich nicht mit Neuerungssüchtigen ein!

²¹زیرا نابودی آن ها ناگهانی است و کسی نمی داند که خداوند و پادشاه چه بلائی را بر سر آن ها می آورد.

²²Denn ihr Unglück wird plötzlich kommen und ihrer beider Verderben; wer kennt es?

²²مردان حکیم این سخنان را نیز گفته اند: قاضی نباید در وقت محاکمه از کسی طرفداری کند.

²³Auch diese Sprüche kommen von den Weisen: die Person ansehen im Gericht, ist nicht gut.

²³هر کسی که به مجرم بگوید: «تو بیگناه هستی»، مورد لعنت و نفرت مردم قرار می گیرد.

²⁴Wer zum Gottlosen spricht: «Du bist gerecht!» dem fluchen die Völker, und die Leute verwünschen ihn;

²⁴اما شخصی که گناهکار را محکوم کند، سعادت و برکت نصیبش می شود.

²⁵aber an denen, die recht richten, hat man Wohlgefallen, und über sie kommt der Segen des Guten.

²⁵جواب صادقانه مانند بوسۀ یک دوست دلچسپ است.

²⁶Eine rechte Antwort ist wie ein Kuß auf die Lippen.

²⁶اول کار و کسبی برای خود پیدا کن و بعد خانه و خانواده ات را تشکیل بده.

²⁷Verrichte zuerst draußen dein Geschäft und besorge deine Feldarbeit, darnach baue dein Haus.

²⁷علیه همسایه ات شهادت دروغ مده و سخنان غلط در باره اش بر زبان نیاور.

²⁸Tritt nicht ohne Ursache als Zeuge auf wider deinen Nächsten! Was willst du irreführen mit deinen Lippen?

²⁸نگو: «همان بلائی را که بر سر من آورده بر سر خودش می آورم.»

²⁹Sage nicht: «Wie er mir getan, so will ich ihm tun; ich will dem Mann vergelten nach seinem Werk!»

²⁹از کنار مزرعۀ آدم تنبل و تاکستان مرد احمق گذشتم.

³⁰Ich ging vorüber an dem Acker des Faulen und an dem Weinberge des Unverständigen

³⁰در همه جا خار روئیده بود. علف های هرزه زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فروریخته بود.

³¹und siehe, er ging ganz in Disteln auf, und Nesseln überwucherten ihn, und seine Mauer war eingestürzt.

³¹با دیدن این منظره به فکر فرورفتم و این درس را آموختم:

³²Das sah ich und nahm es zu Herzen; ich betrachtete es und zog eine Lehre daraus:

³²کسی که دست بر دست هم می گذارد و دایم می خوابد و استراحت می کند،عاقبت فقر و تنگدستی مثل راهزن مسلحی به سراغش می آید.

³³«Ein wenig schlafen, ein wenig schlummern, die Hände ein wenig ineinanderlegen, um zu ruhen»;

³³عاقبت فقر و تنگدستی مثل راهزن مسلحی به سراغش می آید.

³⁴so kommt deine Armut wie ein Landstreicher dahergeschritten und dein Mangel wie ein gewappneter Mann!