1[] Και αυται ειναι παροιμιαι του Σολομωντος, τας οποιας συνελεξαν οι ανθρωποι του Εζεκιου, βασιλεως του Ιουδα.
1These are also proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah transcribed.
2[] Δοξα του Θεου ειναι να καλυπτη το πραγμα· δοξα δε των βασιλεων να εξιχνιαζωσι το πραγμα.
2It is the glory of God to conceal a thing; but the glory of kings is to search out a thing.
3Ο ουρανος κατα το υψος και η γη κατα το βαθος και η καρδια των βασιλεων ειναι ανεξερευνητα.
3The heavens for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.
4[] Αφαιρεσον την σκωριαν απο του αργυρου, και σκευος θελει εξελθει εις τον χρυσοχοον·
4Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the refiner:
5αφαιρεσον τους ασεβεις απ' εμπροσθεν του βασιλεως, και ο θρονος αυτου θελει στερεωθη εν δικαιοσυνη.
5take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.
6[] Μη αλαζονευου εμπροσθεν του βασιλεως, και μη ιστασαι εν τω τοπω των μεγαλων·
6Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of the great;
7Διοτι καλητερον να σοι ειπωσιν, Αναβα εδω, παρα να καταβιβασθης επι παρουσια του αρχοντος, τον οποιον ειδον οι οφθαλμοι σου.
7for better it is that it be said unto thee, Come up hither, than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince whom thine eyes see.
8[] Μη εξελθης εις εριδα ταχεως· μηποτε εν τω τελει απορησης τι να καμης, οταν ο πλησιον σου σε καταισχυνη.
8Go not forth hastily to strive, lest [thou know not] what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.
9Εκδικασον την δικην σου μετα του πλησιον σου· και μη ανακαλυπτε το μυστικον αλλου·
9Debate thy cause with thy neighbour, but reveal not the secret of another;
10Μηποτε ο ακουων σε ονειδιση και η καταισχυνη σου δεν εξαλειφθη.
10lest he that heareth [it] disgrace thee, and thine evil report turn not away.
11[] Λογος λαληθεις πρεποντως ειναι μηλα χρυσα εις ποικιλματα αργυρα.
11[As] apples of gold in pictures of silver, is a word spoken in season.
12Ως ενωτιον χρυσουν και στολιδιον καθαρου χρυσιου, ειναι ο σοφος ο ελεγχων ωτιον υπηκοον.
12An ear-ring of gold, and an ornament of fine gold, is a wise reprover upon an attentive ear.
13[] Ως το ψυχος της χιονος εν καιρω του θερισμου, ουτως ειναι ο πιστος πρεσβυς εις τους αποστελλοντας αυτον· διοτι αναπαυει την ψυχην των κυριων αυτου.
13As the cold of snow in the time of harvest, [so] is a faithful messenger to them that send him: for he refresheth the soul of his masters.
14[] Ο καυχωμενος εις δωρον ψευδες ομοιαζει συννεφα και ανεμον χωρις βροχης.
14Clouds and wind without rain, [so] is a man that boasteth himself of a false gift.
15[] Δι' υπομονης πειθεται ο ηγεμων· και η γλυκεια γλωσσα συντριβει οστα.
15By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.
16[] Ευρηκας μελι; φαγε οσον σοι ειναι αρκετον, μηποτε υπερεμπλησθης απ' αυτου και εξεμεσης αυτο.
16Hast thou found honey? Eat so much as is sufficient for thee, lest thou be surfeited therewith, and vomit it.
17[] Σπανιως βαλε τον ποδα σου εις τον οικον του πλησιον σου, μηποτε σε βαρυνθη και σε μισηση.
17Let thy foot be seldom in thy neighbour's house; lest he be weary of thee and hate thee.
18[] Ο ανθρωπος, οστις μαρτυρει κατα του πλησιον αυτου μαρτυριαν ψευδη, ειναι ως ροπαλον και μαχαιρα και βελος οξυ.
18A maul, and a sword, and a sharp arrow, is a man that beareth false witness against his neighbour.
19[] Πιστις προς απιστον εν ημερα συμφορας ειναι ως οδοντιον σεσηπος και πους εξηρθρωμενος.
19A broken tooth, and a tottering foot, is confidence in an unfaithful [man] in the day of trouble.
20[] Ως ο εκδυομενος ιματιον εν ημερα ψυχους και το οξος επι νιτρον, ουτως ειναι ο ψαλλων ασματα εις λελυπημενην καρδιαν.
20[As] he that taketh off a garment in cold weather, [and as] vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a sad heart.
21[] Εαν πεινα ο εχθρος σου, δος εις αυτον αρτον να φαγη· και εαν διψα, ποτισον αυτον υδωρ·
21If thine enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink:
22διοτι θελεις σωρευσει ανθρακας πυρος επι την κεφαλην αυτου, και ο Κυριος θελει σε ανταμειψει.
22for thou shalt heap coals of fire upon his head, and Jehovah shall reward thee.
23[] Ο βορρας ανεμος εκδιωκει την βροχην· το δε ωργισμενον προσωπον την υποψιθυριζουσαν γλωσσαν.
23The north wind bringeth forth rain, and the angry countenance a backbiting tongue.
24[] Καλητερον να κατοικη τις εν γωνια δωματος, παρα εν οικω ευρυχωρω μετα γυναικος φιλεριδος.
24It is better to dwell in a corner of the housetop, than with a contentious woman, and a house in common.
25[] Ως υδωρ ψυχρον εις ψυχην διψωσαν, ουτως ειναι αγγελιαι αγαθαι απο μακρυνης γης.
25[As] cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.
26[] Ο δικαιος σφαλλων εμπροσθεν του ασεβους ειναι ως πηγη θολερα και βρυσις διαφθαρεισα.
26A troubled fountain, and a defiled well, is a righteous [man] that giveth way before the wicked.
27[] Καθως δεν ειναι καλον να τρωγη τις πολυ μελι, ουτω δεν ειναι ενδοξον να ζητη την ιδιαν αυτου δοξαν.
27It is not good to eat much honey; and to search into weighty matters is [itself] a weight.
28[] Οστις δεν κρατει το πνευμα αυτου, ειναι ως πολις κατηδαφισμενη και ατειχιστος.
28He that hath no rule over his own spirit is [as] a city broken down, without walls.