¹ואשה אחת מנשי בני הנביאים צעקה אל אלישע לאמר עבדך אישי מת ואתה ידעת כי עבדך היה ירא את יהוה והנשה בא לקחת את שני ילדי לו לעבדים׃

¹ Apeliodd gwraig un o'r proffwydi at Eliseus a dweud, "Bu farw dy was, fy ngu373?r, ac yr oedd yn ddyn duwiol, fel y gwyddost; ac y mae'r echwynnwr wedi dod i gymryd fy nau blentyn yn gaethion iddo."

²ויאמר אליה אלישע מה אעשה לך הגידי לי מה יש לכי בבית ותאמר אין לשפחתך כל בבית כי אם אסוך שמן׃

² Dywedodd Eliseus wrthi, "Beth a gaf ei wneud i ti? Dywed wrthyf beth sydd gennyt yn dy du375?." Atebodd hithau, "Nid oes gan dy lawforwyn ddim yn y tu375? ond ystenaid o olew."

³ויאמר לכי שאלי לך כלים מן החוץ מאת כל שכנכי כלים רקים אל תמעיטי׃

³ Dywedodd Eliseus, "Dos a benthyg llestri gan dy holl gymdogion yn y stryd; paid � bod yn brin o lestri gweigion.

⁴ובאת וסגרת הדלת בעדך ובעד בניך ויצקת על כל הכלים האלה והמלא תסיעי׃

⁴ Yna dos i mewn a chau'r drws arnat ti a'th feibion, a thywallt yr olew i'r holl lestri hynny, a gosod pob un llawn o'r neilltu."

⁵ותלך מאתו ותסגר הדלת בעדה ובעד בניה הם מגשים אליה והיא מיצקת׃

⁵ Aeth oddi wrtho a chau'r drws arni hi a'i dau fab; ac fel yr oedd hi'n tywallt, yr oeddent hwythau'n dod �'r llestri ati.

⁶ויהי כמלאת הכלים ותאמר אל בנה הגישה אלי עוד כלי ויאמר אליה אין עוד כלי ויעמד השמן׃

⁶ Pan oedd wedi llenwi'r llestri, meddai hi wrth ei mab, "Tyrd � llestr arall imi," a dywedodd yntau, "Nid oes yr un llestr arall." Yna peidiodd yr olew.

⁷ותבא ותגד לאיש האלהים ויאמר לכי מכרי את השמן ושלמי את נשיכי ואת בניכי תחיי בנותר׃

⁷ Pan ddaeth a dweud yr hanes wrth u373?r Duw, dywedodd ef, "Dos, gwerth yr olew a th�l dy ddyled, a chei di a'th feibion fyw ar y gweddill."

⁸ויהי היום ויעבר אלישע אל שונם ושם אשה גדולה ותחזק בו לאכל לחם ויהי מדי עברו יסר שמה לאכל לחם׃

⁸ Rhyw ddiwrnod aeth Eliseus heibio i Sunem, lle'r oedd gwraig fonheddig; a bu hi'n daer arno i gymryd bwyd yno. Felly bob tro y byddai'n dod heibio, byddai'n troi i mewn yno i fwyta.

⁹ותאמר אל אישה הנה נא ידעתי כי איש אלהים קדוש הוא עבר עלינו תמיד׃

⁹ Dywedodd y wraig wrth ei gu373?r, "Rwy'n gwybod mai gu373?r sanctaidd Duw yw hwn sy'n dod heibio i ni o hyd.

¹⁰נעשה נא עלית קיר קטנה ונשים לו שם מטה ושלחן וכסא ומנורה והיה בבאו אלינו יסור שמה׃

¹⁰ Rwyf am inni wneud llofft fechan ar y mur, a gosod yno wely a bwrdd a chadair a chanhwyllbren, iddo gael troi i mewn yno pan ddaw atom."

¹¹ויהי היום ויבא שמה ויסר אל העליה וישכב שמה׃

¹¹ Un diwrnod pan ddaeth yno a mynd i mewn i'r llofft i orwedd,

¹²ויאמר אל גחזי נערו קרא לשונמית הזאת ויקרא לה ותעמד לפניו׃

¹² dywedodd wrth ei was Gehasi, "Galw'r Sunamees." Wedi iddo'i galw ac iddi hithau ddod ato,

¹³ויאמר לו אמר נא אליה הנה חרדת אלינו את כל החרדה הזאת מה לעשות לך היש לדבר לך אל המלך או אל שר הצבא ותאמר בתוך עמי אנכי ישבת׃

¹³ dywedodd Eliseus wrtho, "Dywed wrthi, 'Dyma ti wedi mynd i'r holl drafferth yma er ein mwyn; beth sydd i'w wneud drosot ti? A oes eisiau dweud gair drosot wrth y brenin neu wrth bennaeth y fyddin?'" Ond dywedodd hi: "Ymysg fy nhylwyth yr wyf fi'n byw."

¹⁴ויאמר ומה לעשות לה ויאמר גיחזי אבל בן אין לה ואישה זקן׃

¹⁴ Pan ofynnodd Eliseus, "Beth sydd i'w wneud drosti?" atebodd Gehasi, "Wel, nid oes ganddi fab, ac y mae ei gu373?r yn hen."

¹⁵ויאמר קרא לה ויקרא לה ותעמד בפתח׃

¹⁵ Dywedodd, "Galw hi." Wedi iddo ei galw, a hithau'n sefyll yn y drws,

¹⁶ויאמר למועד הזה כעת חיה אתי חבקת בן ותאמר אל אדני איש האלהים אל תכזב בשפחתך׃

¹⁶ dywedodd wrthi, "Yr adeg hon yn nhymor y gwanwyn byddi'n cofleidio mab." Atebodd hithau, "Na, syr, paid � dweud celwydd wrth dy lawforwyn a thithau'n u373?r Duw."

¹⁷ותהר האשה ותלד בן למועד הזה כעת חיה אשר דבר אליה אלישע׃

¹⁷ Ond beichiogodd y wraig ac ymddu373?yn mab yr adeg honno yn nhymor y gwanwyn, fel y dywedodd Eliseus wrthi.

¹⁸ויגדל הילד ויהי היום ויצא אל אביו אל הקצרים׃

¹⁸ Wedi i'r bachgen dyfu, aeth allan ryw ddiwrnod at ei dad i blith y medelwyr,

¹⁹ויאמר אל אביו ראשי ראשי ויאמר אל הנער שאהו אל אמו׃

¹⁹ a gwaeddodd ar ei dad, "Fy mhen, fy mhen!" Dywedodd yntau wrth y gwas, "Dos ag ef at ei fam."

²⁰וישאהו ויביאהו אל אמו וישב על ברכיה עד הצהרים וימת׃

²⁰ Cododd hwnnw ef a mynd ag ef at ei fam; bu'n eistedd ar ei glin hyd hanner dydd, ac yna bu farw.

²¹ותעל ותשכבהו על מטת איש האלהים ותסגר בעדו ותצא׃

²¹ Cymerodd ef i fyny, a'i roi i orwedd ar wely gu373?r Duw; yna aeth allan, a chau'r drws.

²²ותקרא אל אישה ותאמר שלחה נא לי אחד מן הנערים ואחת האתנות וארוצה עד איש האלהים ואשובה׃

²² Wedyn galwodd ei gu373?r a dweud, "Anfon un o'r gweision ac un o'r asennod ataf, fel y gallaf frysio at u373?r Duw ac yn �l."

²³ויאמר מדוע אתי הלכתי אליו היום לא חדש ולא שבת ותאמר שלום׃

²³ Dywedodd ef, "Pam yr ei di ato heddiw? Nid yw'n newydd-loer nac yn saboth." "Mae popeth yn iawn," meddai hithau.

²⁴ותחבש האתון ותאמר אל נערה נהג ולך אל תעצר לי לרכב כי אם אמרתי לך׃

²⁴ Cyfrwyodd yr asen a dywedodd wrth ei gwas, "Gyr ymlaen, paid ag arafu er fy mwyn i, os na ddywedaf wrthyt."

²⁵ותלך ותבוא אל איש האלהים אל הר הכרמל ויהי כראות איש האלהים אתה מנגד ויאמר אל גיחזי נערו הנה השונמית הלז׃

²⁵ Aeth ar ei thaith, a dod at u373?r Duw ym Mynydd Carmel; a phan welodd gu373?r Duw hi'n dod, dywedodd wrth ei was Gehasi, "Dacw'r Sunamees fan draw;

²⁶עתה רוץ נא לקראתה ואמר לה השלום לך השלום לאישך השלום לילד ותאמר שלום׃

²⁶ rhed yn awr i'w chyfarfod a gofyn iddi, 'A yw popeth yn iawn gyda thi, gyda'th u373?r, gyda'th blentyn?'" Dywedodd hi, "Ydyw, yn iawn."

²⁷ותבא אל איש האלהים אל ההר ותחזק ברגליו ויגש גיחזי להדפה ויאמר איש האלהים הרפה לה כי נפשה מרה לה ויהוה העלים ממני ולא הגיד לי׃

²⁷ Ond pan ddaeth at u373?r Duw i'r mynydd, ymaflodd yn ei draed, a phan ddaeth Gehasi i'w gwthio draw, dywedodd gu373?r Duw, "Gad iddi, oherwydd y mae mewn loes mawr, ac y mae'r ARGLWYDD wedi ei gelu oddi wrthyf a heb ei fynegi imi."

²⁸ותאמר השאלתי בן מאת אדני הלא אמרתי לא תשלה אתי׃

²⁸ A dywedodd hi, "A ofynnais i am fab oddi wrth f'arglwydd? Oni ddywedais, 'Paid �'m twyllo'? "

²⁹ויאמר לגיחזי חגר מתניך וקח משענתי בידך ולך כי תמצא איש לא תברכנו וכי יברכך איש לא תעננו ושמת משענתי על פני הנער׃

²⁹ Yna dywedodd Eliseus wrth Gehasi, "Clyma dy wisg am dy ganol, cymer fy ffon, a dos; os gweli rywun, paid �'i gyfarch, ac os bydd rhywun yn dy gyfarch di, paid ag aros i ateb. Rho fy ffon ar wyneb y bachgen."

³⁰ותאמר אם הנער חי יהוה וחי נפשך אם אעזבך ויקם וילך אחריה׃

³⁰ Ond dywedodd mam y bachgen, "Cyn wired � bod yr ARGLWYDD yn fyw, a thithau, nid wyf fi am d'adael." Cododd yntau a mynd yn �l gyda hi.

³¹וגחזי עבר לפניהם וישם את המשענת על פני הנער ואין קול ואין קשב וישב לקראתו ויגד לו לאמר לא הקיץ הנער׃

³¹ Yr oedd Gehasi wedi mynd o'u blaen, a rhoi'r ffon ar wyneb y bachgen, ond ni ddaeth na su373?n na chyffro. Felly aeth yn �l i gyfarfod Eliseus a dweud wrtho, "Ni ddeffr�dd y bachgen."

³²ויבא אלישע הביתה והנה הנער מת משכב על מטתו׃

³² Aeth Eliseus i mewn i'r tu375?, a dyna lle'r oedd y bachgen yn farw, ac wedi ei roi i orwedd ar ei wely ef.

³³ויבא ויסגר הדלת בעד שניהם ויתפלל אל יהוה׃

³³ Caeodd Eliseus y drws arnynt ill dau, a gwedd�o ar yr ARGLWYDD.

³⁴ויעל וישכב על הילד וישם פיו על פיו ועיניו על עיניו וכפיו על כפו ויגהר עליו ויחם בשר הילד׃

³⁴ Yna aeth at y plentyn a gorwedd drosto, a rhoi ei geg ar ei geg, a'i lygaid ar ei lygaid, a'i ddwylo ar ei ddwylo, ac ymestyn drosto nes i gnawd y plentyn gynhesu.

³⁵וישב וילך בבית אחת הנה ואחת הנה ויעל ויגהר עליו ויזורר הנער עד שבע פעמים ויפקח הנער את עיניו׃

³⁵ Yna cododd a cherdded unwaith yn �l ac ymlaen yn y tu375?, cyn mynd yn �l ac ymestyn arno. Tisiodd y bachgen seithwaith, ac agor ei lygaid.

³⁶ויקרא אל גיחזי ויאמר קרא אל השנמית הזאת ויקראה ותבוא אליו ויאמר שאי בנך׃

³⁶ Yna galwodd Eliseus ar Gehasi a dweud, "Galw'r Sunamees."

³⁷ותבא ותפל על רגליו ותשתחו ארצה ותשא את בנה ותצא׃

³⁷ Wedi iddo'i galw, ac iddi hithau ddod, dywedodd, "Cymer dy fab." Syrthiodd hi wrth ei draed a moesymgrymu i'r llawr cyn cymryd ei mab a mynd allan.

³⁸ואלישע שב הגלגלה והרעב בארץ ובני הנביאים ישבים לפניו ויאמר לנערו שפת הסיר הגדולה ובשל נזיד לבני הנביאים׃

³⁸ Dychwelodd Eliseus i Gilgal pan oedd newyn yn y wlad. Yr oedd nifer o broffwydi dan ei ofal, a dywedodd wrth ei was, "Gosod y crochan mawr ar y t�n a berwa gawl i'r proffwydi."

³⁹ויצא אחד אל השדה ללקט ארת וימצא גפן שדה וילקט ממנו פקעת שדה מלא בגדו ויבא ויפלח אל סיר הנזיד כי לא ידעו׃

³⁹ Yr oedd un ohonynt wedi mynd allan i'r maes i gasglu llysiau, a chafodd winwydden wyllt, a chasglodd goflaid llawn o rawn gwylltion oddi arni, heb wybod beth oeddent, a dod a'u bwrw i'r crochan cawl.

⁴⁰ויצקו לאנשים לאכול ויהי כאכלם מהנזיד והמה צעקו ויאמרו מות בסיר איש האלהים ולא יכלו לאכל׃

⁴⁰ Tywalltwyd y cawl i'r proffwydi ei fwyta, a chyn gynted ag iddynt brofi o'r cawl, yr oeddent yn gweiddi ac yn dweud, "O u373?r Duw, y mae angau yn y crochan." Ac ni allent ei fwyta.

⁴¹ויאמר וקחו קמח וישלך אל הסיר ויאמר צק לעם ויאכלו ולא היה דבר רע בסיר׃

⁴¹ Dywedodd yntau, "Dewch � blawd." Ac wedi iddo'i daflu i'r crochan, dywedodd, "Rhannwch i'r dynion, iddynt fwyta." Ac nid oedd dim niweidiol yn y crochan.

⁴²ואיש בא מבעל שלשה ויבא לאיש האלהים לחם בכורים עשרים לחם שערים וכרמל בצקלנו ויאמר תן לעם ויאכלו׃

⁴² Daeth gu373?r o Baal-salisa � bara blaenffrwyth i u373?r Duw, yn cynnwys ugain torth haidd a thywysennau o u375?d newydd.

⁴³ויאמר משרתו מה אתן זה לפני מאה איש ויאמר תן לעם ויאכלו כי כה אמר יהוה אכל והותר׃

⁴³ Dywedodd, "Rhowch hwy i'r dynion i'w bwyta." Ond dywedodd ei wasanaethwr, "Sut y gallaf rannu hyn rhwng cant o ddynion?" Ond atebodd, "Rho hwy i'r dynion i'w bwyta, oherwydd fel hyn y dywed yr ARGLWYDD: Bydd bwyta a gadael gweddill."

⁴⁴ויתן לפניהם ויאכלו ויותרו כדבר יהוה׃

⁴⁴ A gosododd y torthau o'u blaen, a chawsant fwyta a gadael gweddill, yn �l gair yr ARGLWYDD.