1Tidak berapa lama kemudian, ada lagi sekelompok orang banyak datang berkumpul. Karena mereka tidak punya makanan, Yesus memanggil pengikut-pengikut-Nya dan berkata,
1Niadtong mga adlawa, sa diha na usab ang dakung panon sa katawohan ug sa wala silay makaon, gitawag ni Jesus ang iyang mga tinon-an, ug nag-ingon kanila:
2"Aku kasihan kepada orang banyak ini. Sudah tiga hari lamanya mereka bersama-sama-Ku, dan sekarang mereka tidak punya makanan.
2Nalooy ako sa panon sa katawohan, kay may tolo na karon ka adlaw nga nagapadayon sila pag-uban kanako, ug walay makaon.
3Kalau Aku menyuruh mereka pulang dengan perut kosong, mereka akan pingsan di tengah jalan. Apalagi di antara mereka ada yang datang dari jauh."
3Ug kong akong papaulion sila sa ilang mga balay nga walay kaon, mangaluya sila sa dalan, kay ang uban kanila nagagikan sa halayo.
4Pengikut-pengikut Yesus menjawab, "Di tempat yang terpencil ini, di manakah orang bisa mendapat cukup makanan untuk semua orang ini?"
4Ug mitubag kaniya ang iyang mga tinon-an: Asa makakaplag ang usa ka tawo ug tinapay nga arang ikabusog niining katawohan dinhi sa kamingawan?
5"Ada berapa banyak roti pada kalian?" tanya Yesus. "Tujuh," jawab mereka.
5Ug siya nangutana kanila: Pila ba ang mga tinapay ninyo? Ug sila miingon: Pito.
6Maka Yesus menyuruh orang banyak itu duduk di atas tanah, lalu Ia mengambil ketujuh roti itu dan mengucap syukur kepada Allah. Kemudian Ia membelah-belah roti itu dengan tangan-Nya dan memberikannya kepada pengikut-pengikut-Nya untuk dibagi-bagikan kepada orang-orang. Maka pengikut-pengikut-Nya melakukannya.
6Ug siya nagsugo sa panon sa katawohan nga managlingkod sa yuta, ug gikuptan niya ang pito ka tinapay, ug sa nakapasalamat siya, iyang gitipiktipik ug gihatag sa iyang mga tinon-an, aron igabutang nila sa atubangan sa panon sa katawohan; ug ilang gipamutang kini sa atubangan nila.
7Mereka mempunyai beberapa ekor ikan kecil juga. Yesus mengucap syukur kepada Allah atas ikan-ikan itu, lalu menyuruh pengikut-pengikut-Nya membagi-bagikan ikan-ikan itu juga.
7Ug aduna usab silay pipila ka mga isdang gagmay, ug sa gipanalanginan niya kini, nagsugo siya nga ipamutang usab sa atubangan nila.
8Mereka makan sampai kenyang--ada kira-kira empat ribu orang yang makan. Kemudian pengikut-pengikut Yesus mengumpulkan kelebihan makanan--tujuh bakul penuh. Lalu Yesus menyuruh orang-orang itu pulang,
8Ug nanagpangaon sila ug nanga-busog, ug nakahipus sila ug pito ka bukag sa mga tinipik nga nanghibilin.
9(8:8)
9Ug sila may mga upat ka libo. Ug iyang gipapauli sila.
10dan Ia dengan pengikut-pengikut-Nya langsung naik perahu dan pergi ke daerah Dalmanuta.
10Ug gilayon misakay siya sa sakayan uban sa iyang mga tinon-an, ug miadto sa mga ginsakpan sa Dalmanuta.
11Beberapa orang Farisi datang kepada Yesus, dan mulai berdebat dengan Dia untuk menjebak-Nya. Mereka minta Yesus membuat keajaiban sebagai tanda bahwa Ia datang dari Allah.
11Ug nangabut ang mga Fariseo, ug nanagsugod sila sa pagpakiglantugi kaniya, sa pagpangayo ug usa ka ilhanan sa langit, aron sa pagtintal kaniya.
12Yesus mengeluh lalu menjawab, "Apa sebab orang-orang zaman ini minta Aku membuat keajaiban? Tidak! Aku tidak akan memberikan tanda semacam itu kepada mereka!"
12Ug nanghupaw siya sa halalum gayud sa iyang espiritu, ug nag-ingon: Nganong nagapangayo kining kaliwatana ug usa ka ilhanan? Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, nga kining kaliwatana dili pagahatagan ug ilhanan.
13Lalu Yesus meninggalkan mereka, dan masuk ke dalam perahu; kemudian berangkat ke seberang danau itu.
13Ug iyang gibiyaan sila, ug sa misakay na usab sa sakayan, miadto siya sa tabok.
14Pengikut-pengikut Yesus lupa membawa cukup roti. Mereka hanya mempunyai sebuah roti di perahu.
14Ug nahikalimut sila sa pagdala ug tinapay, ug sa sakayan wala na silay tinapay gawas sa usa lamang ka book.
15"Hati-hatilah terhadap ragi orang-orang Farisi dan ragi Herodes," kata Yesus kepada mereka.
15Ug nagatugon kanila sa pag-ingon: Pagmatngon, maglikay kamo sa levadura sa mga Fariseo, ug sa levadura ni Herodes.
16Maka pengikut-pengikut Yesus itu mulai mempercakapkan hal itu. Mereka berkata, "Ia berkata begitu, sebab kita tidak punya roti."
16Ug nanagtolotimbang sila ang usa ug usa, sa pag-ingon: Wala kitay tinapay.
17Yesus tahu apa yang mereka persoalkan. Sebab itu Ia bertanya kepada mereka, "Mengapa kalian persoalkan tentang tidak punya roti? Apakah kalian tidak tahu dan belum mengerti juga? Begitu tumpulkah pikiranmu?
17Ug si Jesus, sa hingbaloan niya kini, miingon kanila: Nganong nagtolotimbang kamo tungod kay wala kamoy tinapay? Wala pa ba kamo makatukib bisan makasabut? Ginapagahi pa ba ninyo ang inyong mga kasingkasing?
18Kalian punya mata--mengapa tidak melihat? Kalian punya telinga--mengapa tidak mendengar? Tidakkah kalian ingat
18Sa adunay mga mata kamo, dili kamo makakita? Ug sa adunay mga dalunggan kamo, dili ba kamo makadungog? Ug dili ba kamo mahanumdum?
19akan lima roti itu yang Aku belah-belah untuk lima ribu orang? Berapa bakul penuh kelebihan makanan yang kalian kumpulkan?" "Dua belas," jawab mereka.
19Sa pagtipiktipik ko sa lima ka tinapay alang sa lima ka libo, pila ka mga bukag nga puno sa mga tinipik ang inyong nahipus? Nanag-ingon sila kaniya: Napulo ug duha.
20"Dan waktu Aku membelah-belah tujuh roti untuk empat ribu orang," tanya Yesus lagi, "berapa bakul kelebihan makanan yang kalian kumpulkan?" "Tujuh," jawab mereka.
20Ug kadtong pito ka tinapay sa upat ka libo, pila ba ka mga bukag nga puno sa mga tinipik ang inyong nahipus? Ug nanag-ingon sila kaniya: Pito.
21"Nah, belumkah kalian mengerti juga?" kata Yesus lagi.
21Ug siya miingon kanila: Naunsa nga wala pa kamo makasabut?
22Mereka sampai di Betsaida. Di situ orang membawa seorang buta kepada Yesus, dan minta supaya Ia menjamah orang buta itu untuk menyembuhkannya.
22Ug miadto siya sa Betsaida; ug gidad-an nila siya ug usa ka buta, ug nagpakilooy nga iya siyang hikapon.
23Maka Yesus memegang tangan orang buta itu dan menuntun dia ke luar kota itu. Kemudian Yesus meludahi mata orang itu. Ia meletakkan tangan-Nya pada mata orang itu, lalu bertanya kepadanya, "Dapatkah engkau melihat sesuatu sekarang?"
23Ug gikuptan niya sa kamot ang buta, ug iyang gidala sa gawas sa lungsod, ug sa nalud-an niya ang iyang mga mata, ug sa natapin-an siya sa iyang mga kamot, gipangutana niya: Duna ka bay hingkit-an?
24Orang itu melihat ke depan, lalu berkata, "Ya. Saya melihat orang berjalan-jalan; tetapi mereka kelihatan seperti pohon."
24Ug siya miyahat ug miingon: Makakita ako ug mga tawo, kay makita ko sila nga daw mga kahoy nga nagapanlakaw.
25Yesus meletakkan lagi tangan-Nya pada mata orang itu. Kali ini orang itu berusaha melihat dengan sedapat-dapatnya. Matanya sembuh, dan ia melihat semuanya dengan jelas sekali.
25Unya gitapin-an pag-usab ni Jesus sa iyang mga kamot ang iyang mga mata, ug iyang gipatutok; ug hing-ulian, ug nakita niya nga matin-aw ang tanan.
26Lalu Yesus berkata kepadanya, "Pulanglah, dan jangan kembali ke kota itu."
26Ug iyang gipapauli siya ngadto sa iyang balay, nga nagaingon: Dili ka magsulod sa balangay bisan magsugilon kang bisan kinsa didto.
27Yesus dan pengikut-pengikut-Nya pergi ke desa-desa di sekitar Kaisarea Filipi. Di tengah jalan Yesus bertanya kepada mereka, "Menurut kata orang, siapakah Aku ini?"
27Ug minggikan si Jesus, ug ang iyang mga tinon-an, ug mingsulod sa mga balangay sa Cesarea de Filipo, ug sa dalan siya nangutana sa iyang mga tinon-an nga nagaingon kanila: Sumala sa mga pulong sa mga tawo, kinsa man kono ako?
28Mereka menjawab, "Ada yang berkata: Yohanes Pembaptis; ada juga yang berkata Elia, dan yang lain lagi berkata: salah seorang nabi."
28Ug sila mingtubag: Si Juan nga Bautista; ug ang uban, si Elias: apan ang uban, usa sa mga manalagna.
29"Tetapi menurut kalian sendiri, Aku ini siapa?" tanya Yesus. Petrus menjawab, "Bapak adalah Raja Penyelamat!"
29Ug siya nangutana kanila: Apan kamo, unsa man ang pulong ninyo kong kinsa ako? Si Pedro mitubag ug miingon kaniya: Ikaw mao ang Cristo.
30Lalu Yesus memperingatkan mereka, supaya tidak memberitahukan kepada siapa pun tentang diri-Nya.
30Ug siya nagtugon kanila nga dili sila magsugilon kang bisan kinsa nahatungod kaniya.
31Setelah itu, Yesus mulai mengajar pengikut-pengikut-Nya bahwa Anak Manusia mesti menderita banyak, dan akan ditentang oleh pemimpin-pemimpin, imam-imam kepala, dan guru-guru agama. Ia akan dibunuh, tetapi pada hari ketiga Ia akan dibangkitkan kembali.
31Ug nagsugod siya sa pagtudlo kanila nga kinahanglan nga ang Anak sa tawo magaantus ug daghang mga butang, ug nga igasikway sa mga anciano, ug sa mga punoan sa mga sacerdote, ug sa mga escriba, ug pagapatyon, ug unya sa tapus ang tolo ka adlaw mabanhaw.
32Dengan jelas sekali Yesus memberitahukan hal itu kepada pengikut-pengikut-Maka Petrus menarik Yesus ke samping, dan menegur Dia.
32Ug sa dayag gisulti niya kini. Ug gidala siya ni Pedro ug gisugdan sa pagbadlong.
33Tetapi Yesus menoleh dan memandang pengikut-pengikut-Nya, lalu menegur Petrus, "Pergi dari sini, Penggoda! Pikiranmu itu pikiran manusia; bukan pikiran Allah!"
33Apan siya sa milingi ug sa hingkit-an niya ang iyang mga tinon-an, nagbadlong kang Pedro sa pag-ingon: Pahawa ka sa akong atubangan, satanas, kay wala ka magahunahuna sa mga butang nga iya sa Dios, kondili sa mga butang nga ila sa mga tawo.
34Kemudian Yesus memanggil orang banyak yang ada di situ bersama-sama dengan pengikut-pengikut-Nya. Lalu Ia berkata kepada mereka, "Orang yang mau mengikuti Aku, harus melupakan kepentingannya sendiri, kemudian memikul salibnya, dan terus mengikuti Aku.
34Ug gitawag niya ang panon sa katawohan, uban sa iyang mga tinon-an ug nag-ingon kanila: Kong kinsa ang buot mosunod kanako, magdumili siya sa iyang kaugalingon, ug magpas-an sa iyang cruz, ug mosunod kanako.
35Sebab orang yang mau mempertahankan hidupnya, akan kehilangan hidupnya. Tetapi orang yang mengurbankan hidupnya untuk-Ku dan untuk Kabar Baik dari Allah, akan menyelamatkannya.
35Kay bisan kinsa nga buot magluwas sa iyang kinabuhi, mawala kini kaniya; ug bisan kinsa nga mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako ug sa Maayong Balita, kini maluwas niya.
36Apa untungnya bagi seseorang, kalau seluruh dunia ini menjadi miliknya, tetapi ia kehilangan hidupnya?
36Kay unsa man ang kapuslanan sa usa ka tawo kong maangkon niya ang tibook kalibutan, ug mawala ang iyang kalag?
37Dapatkah hidup itu ditukar dengan sesuatu?
37Kay unsa ang igahatag sa usa ka tawo nga baylo sa iyang kalag?
38Kalau seseorang malu mengakui Aku dan pengajaran-Ku pada zaman durhaka dan jahat ini, Anak Manusia juga akan malu mengakui orang itu, pada waktu Ia datang nanti dengan kuasa Bapa-Nya, disertai malaikat-malaikat yang suci."
38Kay bisan kinsa nga magakaulaw kanako ug sa akong mga pulong dinhi niini nga kaliwatan nga mananapaw ug makasasala, ang Anak sa tawo magakaulaw usab kaniya, kong moanhi na siya nga sa himaya sa iyang Amahan kauban sa mga balaan nga mga manolonda.