1Sekelompok orang Farisi dan beberapa guru agama dari Yerusalem datang kepada Yesus. Mereka bertanya kepada-Nya,
1Unya dihay miduol kang Jesus nga mga escriba ug mga Fariseo gikan sa Jerusalem, nga nanag-ingon:
2"Mengapa pengikut-pengikut-Mu melanggar adat istiadat nenek moyang kita? Waktu akan makan, mereka tidak mencuci tangan lebih dahulu menurut peraturan!"
2Nganong nagalapas ang imong mga tinon-an sa gikabilinbilin nga sugilon sa mga anciano? Kay dili sila magahunaw sa ilang mga kamot kong sila mokaon sa tinapay.
3Yesus menjawab, "Dan mengapa kalian juga melanggar perintah Allah, hanya karena mau mengikuti adat istiadat nenek moyangmu?
3Ug siya mitubag ug nag-ingon kanila: Nganong nagalapas man usab kamo sa sugo sa Dios tungod sa inyong gikabilinbilin nga sugilon?
4Sebab Allah berkata, 'Hormatilah ayah dan ibumu,' dan 'Barangsiapa mengata-ngatai ayah ibunya, harus dihukum mati.'
4Kay ang Dios nagaingon: Magtahud ka sa imong amahan ug sa imong inahan, ug kadtong magasulti ug dautan sa amahan kun sa inahan, mamatay siya sa kamatayon.
5Tetapi kalian mengajarkan: kalau orang berkata kepada orang tuanya, 'Apa yang seharusnya saya berikan kepada ayah dan ibu, sudah saya persembahkan kepada Allah,'
5Apan kamo nagaingon: Bisan kinsa nga mag-ingon sa iyang amahan kun sa iyang inahan: Kadto unta nga ikatabang ko kanimo, gihatag na sa Dios;
6maka orang itu tidak lagi diwajibkan untuk menghormati orang tuanya. Jadi, karena adat istiadat nenek moyangmu, kalian meremehkan perkataan Allah.
6Siya dili na magatahud sa iyang amahan kun sa iyang inahan. Ug sa ingon niini ginapakawala ninyo ang pulong sa Dios tungod sa inyong gikabilinbilin nga sugilon.
7Kalian orang munafik! Tepat sekali apa yang dinubuatkan Yesaya tentang kalian, yaitu,
7Mga salingkapaw, sibo gayud ang gitagna ni Isaias mahitungod kaninyo, nga nagaingon:
8'Begini kata Allah: Orang-orang itu hanya menyembah Aku dengan kata-kata, tetapi hati mereka jauh dari Aku.
8Kining katawohan nagapasidungog kanako uban sa ilang mga ngabil; apan ang ilang kasingkasing halayo kanako.
9Percuma mereka menyembah Aku, sebab peraturan manusia mereka ajarkan seolah-olah itu peraturan-Ku.'"
9Apan kawang lamang ang pagsimba nila kanako, nga nagatudlo sila sa mga pagtolon-an nga mao ang sugo sa mga tawo!
10Kemudian Yesus memanggil orang-orang dan berkata kepada mereka, "Dengarlah supaya mengerti!
10Ug gitawag niya ang panon sa katawohan ug nag-ingon kanila: Patalinghug kamo ug sabta ninyo:
11Yang masuk ke mulut tidak membuat orang itu najis; hanya yang keluar dari mulutnya, itulah yang menjadikan dia najis."
11Dili ang nagasulod sa baba ang nagahugaw sa tawo, kondili kadtong nagagula sa baba, kini maoy nagahugaw sa tawo.
12Lalu pengikut-pengikut Yesus datang dan berkata kepada-Nya, "Tahukah Bapak bahwa orang-orang Farisi itu tersinggung waktu mendengar Bapak berkata begitu?"
12Unya miduol ang iyang mga tinon-an ug nanag-ingon kaniya: Nahibalo ba ikaw, nga sa pagkadungog sa mga Fariseo sa imong pulong, nakakaplag silag kahigayonan sa pagkapangdol?
13Yesus menjawab, "Setiap tanaman yang tidak ditanam oleh Bapa-Ku di surga akan dicabut.
13Apan sa mitubag siya, miingon: Tanang talamnon nga wala igatanum sa akong Amahan nga langitnon, pagaibton.
14Tidak usah hiraukan orang-orang Farisi itu. Mereka itu pemimpin-pemimpin buta; dan kalau orang buta memimpin orang buta, kedua-duanya akan jatuh ke dalam parit."
14Pasagdi ninyo sila, mga buta sila nga mga magmamando sa mga buta. Ug kong ang buta magamando sa buta, silang duha mahulog sa gahong.
15Petrus berkata, "Tolong jelaskan perumpamaan itu kepada kami, Pak!"
15Ug sa mitubag si Pedro, miingon kaniya: Asoyi kami niining sambingay.
16Yesus menjawab mereka, "Apa kalian juga belum mengerti?
16Ug si Jesus miingon: Hangtud karon wala pa gayud usab kamoy salabutan?
17Tidak tahukah kalian, bahwa yang masuk ke dalam mulut turun ke dalam perut, dan kemudian keluar lagi?
17Wala pa ba kamo makasabut nga ang tanang nagasulod sa baba nagapadulong sa tiyan, ug ginasalibay sa hilit nga dapit?
18Tetapi yang keluar dari mulut, berasal dari hati; dan itulah yang membuat orang menjadi najis.
18Apan ang mga butang nga nagagula sa baba, nagagikan sa kasingkasing, ug kini nagahugaw sa tawo.
19Sebab dari hati timbul pikiran-pikiran jahat, yang menyebabkan orang membunuh, berzinah, berbuat cabul, mencuri, memberi kesaksian palsu dan memfitnah.
19Kay sa kasingkasing nagagikan ang dautang mga hunahuna: mga pagpatay sa isigkatawo, mga pagpanapaw, mga pagpakighilawas, mga pangawat, mga bakak nga pagsaksi, mga pagpasipala.
20Hal-hal itulah yang menyebabkan orang menjadi najis, dan bukan makan dengan tangan yang tidak dicuci."
20Kining mga butanga mao ang nagahugaw sa tawo; apan ang pagkaon sa walay pagpanghunaw sa mga kamot, dili magahugaw sa tawo.
21Kemudian Yesus meninggalkan tempat itu dan pergi ke daerah dekat kota Tirus dan Sidon.
21Ug sa migikan didto si Jesus, mipadulong sa mga yuta sa Tiro ug sa Sidon.
22Seorang wanita Kanaan dari daerah itu, datang kepada Yesus sambil berseru-seru, "Anak Daud, kasihanilah saya! Anak perempuan saya kemasukan roh jahat. Keadaannya parah betul."
22Ug, ania karon, usa ka babaye nga Canaanhon migula gikan didto niadtong maong utlanan, ug misinggit sa pag-ingon: Ginoo, Anak ni David, kaloy-i ako; ang akong anak nga babaye ginasakit pag-ayo sa usa ka yawa.
23Yesus tidak menjawab wanita itu sama sekali. Lalu pengikut-pengikut Yesus datang kepada-Nya dan memohon, "Pak, suruh wanita itu pergi. Dia hanya ribut-ribut saja di belakang kita!"
23Apan siya wala magtubag kaniya bisan usa ka pulong. Ug sa miduol ang iyang mga tinon-an, nagpakilooy sila kaniya nga nanag-ingon: Papauli-a siya, kay nagasinggit sa atong ulahi.
24Yesus menjawab, "Aku diutus hanya kepada bangsa Israel, khususnya kepada mereka yang sesat."
24Apan siya, sa mitubag, nag-ingon: Ako wala sugo-a kondili ngadto sa mga carnero nga nangawala sa balay ni Israel.
25Wanita itu datang lalu sujud di hadapan Yesus dan berkata, "Tolonglah saya, Tuan."
25Apan siya, sa miduol, nagsimba kaniya sa pag-ingon: Ginoo, tabangi ako!
26Yesus menjawab, "Tidak baik mengambil makanan anak-anak dan melemparkannya kepada anjing."
26Ug sa mitubag siya, miingon: Dili matarung nga pagakuhaon ang tinapay sa mga anak, ug igasalibay ngadto sa mga iro.
27"Benar, Tuan," jawab wanita itu, "tetapi anjing pun makan sisa-sisa yang jatuh dari meja tuannya."
27Ug ang babaye miingon: Matuod, Ginoo; kay bisan ang mga iro nagakaon sa mga momho nga nagakahulog sa lamesa sa ilang mga agalon.
28Lalu Yesus berkata kepadanya, "Ibu, sungguh besar imanmu! Biarlah terjadi apa yang kauinginkan!" Pada saat itu juga anak wanita itu sembuh.
28Unya, sa mitubag si Jesus, nag-ingon kaniya: Ah, Babaye! daku ang imong pagtoo; pagabuhaton kanimo ingon sa imong pagbuot. Ug naayo ang iyang anak nga babaye sukad niadtong taknaa.
29Yesus meninggalkan tempat itu, lalu berjalan menyusur pantai Danau Galilea. Kemudian Ia naik ke sebuah bukit lalu duduk di situ.
29Ug sa migikan didto si Jesus, miadto siya duol sa dagat sa Galilea; ug mitungas siya sa bukid, ug milingkod didto.
30Banyak orang datang kepada-Nya membawa orang-orang yang timpang, yang buta, yang lumpuh, yang bisu, dan banyak lagi orang sakit yang lain. Mereka meletakkan orang-orang itu di depan Yesus, dan Ia menyembuhkan orang-orang itu.
30Ug miduol kaniya ang dagkung panon sa katawohan nga nagdala kauban nila mga bakul, mga buta, mga amang, mga kimay, ug uban pang daghang masakiton, ug ilang gipahamutang sila sa tiilan ni Jesus, ug iyang giayo sila.
31Orang banyak yang ada di situ heran sekali, waktu mereka melihat orang bisu dapat berbicara, orang timpang sembuh, orang lumpuh berjalan, dan orang buta melihat. Lalu mereka memuji-muji Allah bangsa Israel.
31Sa pagkaagi nga nanghitingala ang panon sa katawohan sa hingkit-an nila nga nagasulti ang mga amang, ang mga kimay nangaayo, ang mga bakul nakalakaw, ug ang mga buta nakakita; ug gihimaya nila ang Dios ni Israel.
32Kemudian Yesus memanggil pengikut-pengikut-Nya lalu berkata, "Aku kasihan kepada orang banyak ini. Sudah tiga hari lamanya mereka bersama-sama Aku, dan sekarang mereka tidak punya makanan. Aku tidak mau membiarkan mereka pulang dengan perut kosong, nanti mereka pingsan di jalan."
32Ug si Jesus sa gitawag niya ang iyang mga tinon-an, nag-ingon: Nalooy ako sa panon sa katawohan, kay may tolo na karon ka adlaw nga nagapadayon sila pag-uban kanako, ug wala silay makaon; ug dili ako buot nga pagapapaulion sila nga walay kaon, tingali mangaluya sila sa dalan.
33Lalu pengikut-pengikut Yesus bertanya kepada-Nya, "Di mana kita bisa mendapat makanan di daerah terpencil ini untuk orang sebanyak ini?"
33Ug nanag-ingon kaniya ang iyang mga tinon-an: Asa man kita manguha sa igong tinapay dinhi sa kamingawan nga ikapabusog sa daku nga panon sa katawohan?
34"Ada berapa roti pada kalian?" tanya Yesus kepada mereka. "Tujuh," jawab mereka, "dan ikan kecil beberapa ekor."
34Ug si Jesus miingon kanila: Pila ba ang mga tinapay ninyo? Ug sila nanag-ingon: Pito, ug pipila ka book isda nga gagmay.
35Maka Yesus menyuruh orang banyak itu duduk di atas tanah.
35Ug siya nagsugo sa panon sa katawohan nga managlingkod sa yuta.
36Lalu Ia mengambil ketujuh roti dan ikannya, kemudian mengucap syukur kepada Allah. Sesudah itu Ia membelah-belah roti dan ikan itu dengan tangan-Nya, lalu memberikan-Nya kepada pengikut-pengikut-Nya. Dan mereka membagi-bagikannya kepada orang banyak itu.
36Ug gikuptan niya ang pito ka tinapay ug mga isda, ug nagpasalamat siya, ug gitipiktipik niya ug gihatag sa iyang mga tinon-an, ug ang iyang mga tinon-an sa mga panon sa katawohan.
37Semua orang itu makan sampai kenyang. Setelah itu pengikut-pengikut Yesus mengumpulkan kelebihan makanan itu. Semuanya ada tujuh bakul penuh.
37Ug silang tanan nangaon ug nangabusog; ug gihipos nila ang mga tinipik nga nanghibilin, pito ka bukag nga puno.
38Jumlah orang laki-laki saja yang makan pada waktu itu ada empat ribu orang, belum terhitung wanita dan anak-anak.
38Ug sila nga nanagpangaon, upat ka libo ka lalake, walay labut ang mga babaye ug mga bata.
39Kemudian Yesus menyuruh orang banyak itu pulang. Ia sendiri naik sebuah perahu dan pergi ke daerah Magadan.
39Ug sa gipapauli niya ang panon sa katawohan, misulod siya sa sakayan, ug miadto sa mga utlanan sa Magdala.