1Pada waktu itu pengikut-pengikut Yesus datang kepada-Nya dan bertanya, "Siapa yang dianggap terbesar di antara umat Allah?"
1Niadtong taknaa nanagpanuol ang mga tinon-an kang Jesus, nga nagaingon: Kinsa ba ang labing daku sa gingharian sa langit?
2Yesus memanggil seorang anak kecil, dan membuat dia berdiri di depan mereka.
2Ug gitawag ni Jesus ang usa ka bata, ug iyang gipataliwala kanila;
3Lalu Yesus berkata, "Percayalah! Hanya kalau kalian berubah dan menjadi seperti anak-anak, kalian akan menjadi anggota umat Allah.
3Ug miingon: Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, nga kong dili kamo mamalik ug magpakabata, dili gayud kamo makasulod sa gingharian sa langit.
4Orang yang merendahkan dirinya dan menjadi seperti anak ini, dialah yang terbesar di antara umat Allah.
4Busa, bisan kinsa ang magpakaubos sama niini nga bata, kana mao ang labing daku sa gingharian sa langit.
5Dan orang yang menerima anak yang seperti ini karena Aku, berarti menerima Aku."
5Ug bisan kinsa nga magadawat sa usa ka bata nga sama niini sa akong ngalan, kanako nagadawat.
6"Siapa menyebabkan salah satu dari orang-orang yang kecil ini tidak percaya lagi kepada-Ku, lebih baik kalau batu penggilingan diikatkan pada lehernya dan ia ditenggelamkan di laut yang dalam.
6Apan bisan kinsa nga magapapangdol sa usa niini nga mga gagmay, nga nagasalig kanako, maayo pa kaniya nga pagabitayan sa liog sa usa ka daku nga galingang bato ug nga igatunlod siya sa kahiladman sa dagat.
7Alangkah celakanya dunia ini karena hal-hal yang menyebabkan orang berdosa. Memang hal-hal seperti itu akan selalu ada, tetapi celakalah orang yang menyebabkannya!
7Alaut ang kalibutan tungod sa mga kahigayonan sa pagkapangdol! Kay kinahanglan nga ang mga kahigayonan sa pagkapangdol magaabut; apan alaut kadtong tawo nga tungod kaniya moabut ang kahigayonan sa pagkapangdol!
8Kalau tanganmu atau kakimu membuat engkau berdosa, potonglah dan buanglah. Lebih baik engkau hidup dengan Allah tanpa sebelah tangan atau kaki, daripada engkau dibuang ke dalam api neraka dengan kedua tangan dan kakimu.
8Apan, kong ang imong kamot, kun ang imong tiil mao ang magapapangdol kanimo, putla kana, ug isalibay sa halayo kanimo; labing maayo pa kanimo nga magasulod ka sa kinabuhi nga piang kun kimay, kay sa adunay duha ka kamot ug duha ka tiil nga igahulog sa kalayo nga walay katapusan.
9Dan kalau matamu menyebabkan engkau berbuat dosa, cungkillah dan buanglah. Lebih baik engkau hidup dengan Allah tanpa satu mata daripada dibuang ke dalam api neraka dengan kedua mata."
9Ug kong ang imong mata mao ang makapapangdol kanimo, luska ug isalibay sa halayo kanimo; maayo pa kanimo nga magasulod ka sa kinabuhi nga usa lamang ang mata, kay sa adunay duha ka mata nga igahulog ka sa infierno sa kalayo.
10"Awas! Jangan menghina salah satu dari orang-orang yang kecil ini. Sebab ingatlah, malaikat-malaikat mereka selalu ada di hadapan Bapa-Ku di surga.
10Magmatngon kamo nga dili kamo magtamay sa usa niining mga gagmay; kay nagaingon ako kaninyo nga didto sa langit ang ilang mga manolonda nagatan-aw sa nawong sa akong Amahan nga atua sa langit.
11(Sebab Anak Manusia datang untuk menyelamatkan orang yang sesat!)
11Kay ang Anak sa tawo mianhi sa pagluwas sa nangawala.
12Bagaimanakah pendapatmu? Seandainya ada seorang yang mempunyai seratus ekor domba, lalu seekor dari domba-domba itu hilang, apakah yang akan dibuat oleh orang itu? Pasti ia akan meninggalkan domba yang sembilan puluh sembilan ekor itu di bukit dan pergi mencari yang hilang itu.
12Unsay hunahuna ninyo? Kong usa ka tawo adunay usa ka gatus ka carnero, ug ang usa kanila mahisalaag, dili ba siya magabiya sa kasiyaman ug siyam, ug moadto sa kabukiran ug mangita niadtong nahisalaag?
13Dan kalau ia menemukan kembali domba itu--percayalah Aku--ia akan lebih gembira atas domba yang seekor itu daripada atas sembilan puluh sembilan ekor lainnya yang tidak hilang.
13Ug kong mahitabo nga iyang hikaplagan kadto, sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo nga malipay siya tungod niadto labi pa kay sa kasiyaman ug siyam nga wala mahisalaag.
14Begitu juga Bapamu yang di surga tidak mau salah seorang dari orang-orang yang baru percaya kepada-Ku ini sesat."
14Sa maong pagkaagi, dili mao ang kabubut-on sa inyong Amahan nga atua sa langit, nga mawala ang usa niining mga gagmay.
15"Kalau saudaramu berdosa terhadapmu, pergilah kepadanya dan tunjukkanlah kesalahannya. Lakukanlah itu dengan diam-diam antara kalian berdua saja. Kalau ia menurut kata-katamu, maka berhasillah engkau mendapat saudaramu itu kembali.
15Ug kong ang imong igsoong lalake makasala batok kanimo, umadto ka ug ipaila kaniya ang iyang sayop sa taliwala kanimo ug kaniya lamang. Kong magpatatinghug siya kanimo, nalukmay mo ang imong igsoon.
16Tetapi kalau tidak, bawalah satu atau dua orang lagi. Sebab dalam Alkitab tertulis, 'Sekurang-kurangnya dua atau tiga saksi diperlukan untuk menyatakan seorang tertuduh bersalah.'
16Apan kong dili siya magpatalinghug kanimo, magdala ka ug kauban nga usa kun duha aron nga sa baba sa duha kun tolo ka saksi mamatud-an ang tanang pulong.
17Kalau ia tidak menerima nasihat orang-orang itu, beritahukanlah hal itu kepada jemaat. Dan akhirnya, kalau ia tidak mau menerima nasihat jemaat, anggaplah ia sebagai penagih pajak dan seorang yang tidak mengenal Allah."
17Ug kong siya dili magpatalinghug kanila, igasulti mo sa iglesia, ug kong dili usab siya magpatalinghug sa iglesia, isipon mo siya nga Gentil ug maniningil sa buhis.
18"Ketahuilah: Apa yang kalian larang di dunia, juga dilarang di surga. Dan apa yang kalian benarkan di dunia, juga dibenarkan di surga.
18Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo nga kadtong tanan nga inyong gapuson sa yuta, pagagapuson sa langit; ug kadtong tanan nga inyong hubaran sa yuta pagahubaran sa langit.
19Dan ketahuilah juga: Kalau di antara kalian di dunia ini dua orang sepakat mengenai apa saja dan mendoakannya, doa itu akan dikabulkan oleh Bapa-Ku di surga.
19Nag-ingon usab ako kaninyo nga kong duha kaninyo magahiusa sa yuta mahitungod sa bisan unsa nga butang nga pagapangayoon nila, kana pagabuhaton kanila sa akong Amahan nga atua sa langit.
20Sebab di mana dua atau tiga orang berkumpul karena Aku, Aku berada di tengah-tengah mereka."
20Kay kong asa magakatigum ang duha kun tolo sa akong ngalan, atua ako didto sa taliwala nila.
21Kemudian Petrus datang kepada Yesus dan bertanya, "Tuhan, kalau saudara saya berdosa terhadap saya, sampai berapa kali saya harus mengampuni dia? Sampai tujuh kalikah?"
21Unya sa miduol kaniya si Pedro miingon: Ginoo, makapila ko ba pasayloa? ang akong igsoon nga makasala batok kanako? Hangtud ba sa makapito?
22Yesus menjawab, "Tidak, bukan sampai tujuh kali, tetapi tujuh puluh kali tujuh kali!
22Si Jesus miingon kaniya: Wala ako magaingon kanimo nga hangtud sa makapito, Kondili hangtud sa kapitoan ka pito.
23Sebab apabila Allah memerintah, keadaannya seperti dalam perumpamaan ini: Seorang raja mau menyelesaikan utang-utang hamba-hambanya.
23Tungod niini ang gingharian sa langit sama sa usa ka hari nga buot magpakighusay sa iyang mga ulipon.
24Waktu ia mulai mengadakan pemeriksaan, dihadapkan kepadanya seorang hamba yang berutang berjuta-juta,
24Ug sa misugod siya sa pagpakighusay, gipaatubang kaniya ang usa nga may utang kaniya nga napulo ka libo ka talanton.
25dan tidak dapat melunasinya. Jadi, raja itu memerintahkan supaya hamba itu dijual bersama-sama dengan anak istrinya, dan segala harta miliknya untuk membayar utangnya.
25Apan sa wala siyay ikabayad, ang iyang agalon nagsugo nga ibaligya siya ug ang iyang asawa ug ang iyang mga anak, ug ang tanang mga butang niya; ug pagabayran ang utang.
26Hamba itu sujud di depan raja itu, dan memohon, 'Tuan, sabarlah terhadap hamba. Hamba akan melunasi semua utang hamba.'
26Busa ang ulipon mihapa ug nagpakilooy kaniya nga nagaingon: Ginoo, angan-angana ako, ug ikaw pagabayaran ko sa tanan.
27Raja itu kasihan kepadanya, sehingga ia menghapuskan semua utangnya.
27Ug ang agalon niadtong ulipon, sa giabut ug kalooy, gibuhian siya ug gipasaylo ang utang.
28Ketika hamba itu keluar, ia berjumpa dengan kawannya, seorang hamba juga, yang berutang kepadanya beberapa ribu. Ia menangkap kawannya itu, mencekiknya, dan berkata, 'Bayarlah semua utangmu!'
28Apan sa nakagula kadtong ulipon, hingkit-an niya ang usa sa mga masigka-ulipon niya nga nakautang kaniya sa usa ka gatus ka denario; ug sa gidakup niya, gitook niya ug giingon: Bayri ako sa utang mo.
29Lalu kawannya itu sujud di depannya sambil memohon, 'Sabarlah dulu kawan, semuanya akan saya bayar!'
29Unya sa mihapa sa iyang mga tiil ang iyang masigkaulipon, nagapakilooy kaniya sa pag-ingon: Angan-angana ako, ug pagabayran ko ikaw.
30Tetapi hamba itu menolak. Sebaliknya, ia memasukkan dia ke dalam penjara sampai ia membayar utangnya.
30Apan wala siya mobuot, kondili miadto ug gisulod niya kini sa bilanggoan hangtud nga makabayad sa utang.
31Ketika hamba-hamba yang lain melihat apa yang sudah terjadi, mereka sedih dan melaporkan hal itu kepada raja.
31Sa pagkakita sa iyang masigkaulipon niadtong nahitabo, nanagsubo sila sa hilabihan uyamut, ug miadto sila sa pag-asoy sa ilang agalon sa tanan nga nahitabo.
32Maka raja itu memanggil hamba yang jahat itu dan berkata kepadanya, 'Hamba yang jahat! Seluruh utangmu sudah kuhapuskan hanya karena engkau memohon kepadaku.
32Unya gitawag siya sa iyang agalon, ug nag-ingon kini kaniya: Dautan nga ulipon, tanan kadto nga utang gipasaylo ko kanimo, kay nagapakilooy ka kanako;
33Bukankah engkau pun harus menaruh kasihan kepada kawanmu seperti aku pun sudah menaruh kasihan kepadamu?'
33Dili ba usab ikaw kinahanglan malooy sa imong masigkaulipon ingon sa akong pagkalooy kanimo?
34Raja itu sangat marah. Hamba yang jahat itu dimasukkannya ke dalam penjara sampai ia melunasi semua utangnya."
34Ug sa kaligutgut sa iyang agalon, gitugyan siya sa mga magsasakit hangtud nga hibayran ang tanan niya nga utang.
35Yesus mengakhiri cerita-Nya dengan kata-kata ini, "Begitu juga Bapa-Ku di surga akan memperlakukan kalian masing-masing, kalau kalian tidak mengampuni saudaramu dengan ikhlas."
35Mao usab ang pagabuhaton kaninyo sa akong Amahan nga langitnon, kong sa inyong kasingkasing nga tagsatagsa dili kamo magapasaylo sa inyong mga igsoon.