1Waktu sudah dekat Yerusalem, mereka sampai di Betfage di Bukit Zaitun. Di situ Yesus menyuruh dua orang pengikut-Nya berjalan lebih dahulu.
1Ug sa nahiduol sila sa Jerusalem ug ming-abut sa Betfage, haduol sa bukid sa mga Olivo, si Jesus nagsugo sa duha sa iyang mga tinon-an,
2"Pergilah ke kampung yang di depan itu," pesan Yesus kepada mereka. "Segera kalian akan melihat seekor keledai terikat bersama anaknya. Lepaskanlah keduanya dan bawa kemari.
2Nga nagaingon kanila: Umadto kamo sa lungsod nga anaa sa atubangan ninyo, ug gilayon, hingkaplagan ninyo ang usa ka asna nga gihigut, ug ang usa ka nati uban kaniya; hubari ninyo ug dad-a sila kanako.
3Kalau ada orang menanyakan sesuatu, katakan kepada orangnya, 'Tuhan memerlukannya', maka orang itu dengan segera akan membiarkan keledai itu dibawa."
3Ug kong adunay mosulti kaninyo sa bisan unsa, mag-ingon kamo kaniya: ang Ginoo nagakinahanglan kanila; ug gilayon igapadala sila.
4Hal itu demikian supaya terjadilah apa yang dikatakan oleh nabi sebagai berikut,
4Karon kini nahatabo aron matuman ang gisulti sa manalagna nga nagaingon:
5"Katakanlah kepada Sion, Rajamu sedang datang kepadamu. Ia rendah hati dan menunggang seekor keledai, seekor anak keledai yang muda."
5Ingnon ninyo ang anak nga babaye ni Sion; Ania karon, ang imong Hari nagaanhi kanimo nga maaghup ug nagakabayo sa usa ka asna, ug usa ka nati nga anak sa asna.
6Kemudian kedua pengikut-Nya itu pergi dan melakukan seperti yang dipesankan Yesus kepada mereka.
6Ug nangadto ang mga tinon-an ug gibuhat nila ingon sa gisugo kanila ni Jesus.
7Mereka membawa keledai itu dengan anaknya. Lalu mereka mengalasi punggung keledai-keledai itu dengan jubah mereka. Kemudian Yesus naik.
7Ug gidala nila ang asna ug ang nati, ug gihapinan nila sa ilang mga kupo, ug siya mikabayo kaniya.
8Banyak orang di sana membentangkan jubah-jubah mereka di jalan, sedang orang-orang lain memotong ranting-ranting pohon dan menyebarkannya di tengah jalan.
8Ug ang kadaghanan sa mga tawo nanagpamuklad sa ilang mga bisti sa dalan, ug ang uban namutol sa mga sanga sa mga kahoy, ug gipangatag nila sa dalan.
9Orang banyak yang berjalan di depan dan di belakang Yesus berseru-seru, "Hidup Anak Daud! Diberkatilah Dia yang datang atas nama Tuhan! Pujilah Allah Yang Mahatinggi!"
9Ug ang mga panon sa katawohan nga nanagpanguna kaniya, ug ang mga nanagsunod, nanagsinggit nga nagaingon: Hosanna sa Anak ni David! Dalayegon ang nagaanhi sa ngalan sa Ginoo! Hosanna sa kahitas-an!
10Lalu, waktu Yesus masuk Yerusalem, seluruh kota itu menjadi gempar. "Ini siapa?" tanya orang-orang di kota itu.
10Ug sa misulod si Jesus sa Jerusalem, naukay ang tibook nga ciudad, nga nagaingon: Kinsa kini?
11"Dia Nabi Yesus, dari Nazaret di Galilea," jawab orang banyak yang mengiringi Yesus.
11Ug ang mga panon sa katawohan nanag-ingon: Kini mao si Jesus, ang manalagna nga Nazaretnon sa Galilea.
12Kemudian Yesus masuk ke Rumah Tuhan, dan mengusir semua orang yang berjual beli di situ. Ia menjungkirbalikkan meja-meja penukar uang, dan bangku-bangku penjual burung merpati.
12Ug misulod si Jesus sa templo sa Dios, ug giabug niya paingon sa gawas ang tanang mga nagabaligya ug mga nagapalit sa templo; ug gipukan niya ang mga lamesa sa mga mag-iilis sa salapi, ug ang mga lingkoranan sa mga nagabaligya sa mga salampati;
13Lalu Ia berkata kepada orang-orang itu, "Di dalam Alkitab tertulis bahwa Allah berkata, 'Rumah-Ku akan disebut rumah tempat berdoa.' Tetapi kalian menjadikannya sarang penyamun!"
13Ug nag-ingon kanila: Nahisulat na: Ang akong balay paganganlan balay sa pag-ampo; apan ginabuhat ninyo nga lungib sa mga tulisan!
14Orang-orang buta dan lumpuh datang kepada Yesus di Rumah Tuhan, dan Ia menyembuhkan mereka.
14Ug miduol kaniya ang mga buta ug mga bakul sa templo, ug iyang giayo sila.
15Tetapi imam-imam kepala dan guru-guru agama marah melihat keajaiban-keajaiban yang dilakukan oleh Yesus. Dan mereka marah juga mendengar anak-anak bersorak-sorak di Rumah Tuhan, "Hidup Anak Daud!"
15Apan sa hingkit-an sa mga punoan sa mga sacerdote ug sa mga escriba ang mga katingalahan nga iyang gibuhat, ug ang mga bata nga nagahugyaw sa templo nga nanag-ingon: Hosanna sa Anak ni David! sila nanagpanuyo pag-ayo.
16Mereka berkata kepada Yesus, "Engkau dengar apa yang mereka katakan?" "Ya, Aku dengar," jawab Yesus. "Belum pernahkah kalian membaca ayat Alkitab ini: 'Anak-anak dan bayi sudah Kauajar untuk mengucapkan pujian yang sempurna'?"
16Ug nanag-ingon kaniya: Hingdunggan mo ba kining ginaingon nila? Si Jesus miingon kanila: Oo. Wala ba gayud ninyo hibasahi: Sa baba sa mga bata ug sa mga nagasuso, gihingpit mo ang pagdayeg?
17Kemudian Yesus meninggalkan mereka, lalu keluar dari kota itu ke Betania dan bermalam di sana.
17Ug iyang gibiyaan sila, ug migula siya sa gawas sa ciudad ngadto sa Betania, ug mipahulay didto.
18Pagi-pagi keesokan harinya, dalam perjalanan kembali ke kota, Yesus lapar.
18Ug sa pagkabuntag, sa mibalik siya sa ciudad gigutom siya.
19Ia melihat sebatang pohon ara di pinggir jalan. Ia pergi ke pohon itu, tetapi tidak menemukan satu buah pun kecuali daun-daun saja. Lalu Yesus berkata kepada pohon itu, "Engkau tidak akan berbuah lagi!" Langsung pohon ara itu layu.
19Ug sa hingkit-an niya ang usa ka kahoy nga higuera diha sa daplin sa dalan, iyang giduol ug wala siyay hingkit-an kaniya bisan unsa kondili mga dahon lamang. Ug gipamulongan niya: Wala na gayud ing bunga nga mogula kanimo bisan kanus-a pa! Ug dihadiha nalaya ang kahoy nga higuera.
20Pada waktu pengikut-pengikut Yesus melihat kejadian itu, mereka heran sekali. "Bagaimana pohon ara itu bisa langsung mati seluruhnya?" tanya mereka.
20Ug sa hingkit-an kini sa mga tinon-an nanghibulong sila, nga nagaingon: Pagkakalit nga nalaya ang kahoy nga higuera?
21"Sungguh," jawab Yesus, "kalau kalian percaya dan tidak ragu-ragu, kalian dapat melakukan apa yang sudah Kulakukan terhadap pohon ara ini. Dan bukan itu saja, malah kalian akan dapat berkata kepada bukit ini, 'Terangkatlah dan terbuanglah ke dalam laut'; maka hal itu akan terjadi.
21Ug sa mitubag si Jesus nag-ingon kanila: Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, kong may pagtoo kamo ug dili magduhaduha, dili lamang mahimo ninyo kini sa kahoy nga higuera, kondili usab hangtud sa mga bukid mag-ingon kamo: Matumpag ka, ug lumayat ka sa dagat, ug kini mahimo.
22Apa saja yang kalian minta dalam doamu, kalian akan menerimanya, asal kalian percaya."
22Ug ang tanang mga butang nga inyong pangayoon sa pag-ampo, kong kamo adunay pagtoo, madawat ninyo.
23Kemudian Yesus kembali ke Rumah Tuhan, lalu masuk dan mengajar di situ. Waktu Ia sedang mengajar, imam-imam kepala dan pemimpin-pemimpin Yahudi datang kepada-Nya dan bertanya, "Atas dasar apa Engkau melakukan semuanya itu? Siapa yang memberi hak itu kepada-Mu?"
23Ug sa misulod siya sa templo, ang mga punoan sa mga sacerdote ug mga anciano sa lungsod mingduol kaniya sa nagapanudlo pa siya, nga nagaingon: Tungod sa unsa nga pagbulot-an nagabuhat ikaw niining mga butanga? Ug kinsa ba ang nagahatag kanimo niining pagbulot-an?
24Yesus menjawab, "Aku juga mau bertanya kepada kalian. Dan kalau kalian menjawabnya, Aku akan mengatakan kepadamu dengan hak siapa Aku melakukan hal-hal ini.
24Ug sa mitubag si Jesus miingon kanila: Ako usab mangutana kaninyo sa usa ka butang nga kong inyo akong saysayan, ako usab magasaysay kaninyo kong sa unsa nga pagbulot-an gibuhat ko kining mga butanga.
25Yohanes membaptis dengan hak siapa? Allah atau manusia?" Lalu imam-imam kepala dan pemimpin-pemimpin Yahudi itu mulai berunding di antara mereka, "Kalau kita katakan, 'Dengan hak Allah,' Ia akan berkata, 'Kalau begitu mengapa kalian tidak percaya kepadanya?'
25Ang bautismo ni Juan, diin ba gikan? Gikan sa langit, kun sa mga tawo ba? Ug sila nagatolotimbang sa ilang kaugalingon nga nagaingon: Kong mag-ingon kita: Sa langit, magaingon siya kanato: Ngano man nga wala ninyo siya pagtohoi?
26Tetapi kalau kita katakan, 'Dengan hak manusia,' kita takut kepada orang banyak, sebab mereka semua menganggap Yohanes seorang nabi."
26Apan kong mag-ingon kita: Sa mga tawo, mahadlok kita sa panon sa katawohan, kay ang tanan nagaila kang Juan ingon nga manalagna.
27Jadi mereka menjawab, "Kami tidak tahu." Lalu Yesus berkata kepada mereka, "Kalau begitu Aku pun tidak akan mengatakan kepadamu dengan hak siapa Aku melakukan semuanya ini."
27Ug mitubag sila kang Jesus, ug miingon: Wala kami manghibalo. Siya miingon usab kanila: Ug ako usab dili magsaysay kaninyo kong sa unsa nga pagbulot-an nga ginahimo ko kining mga butanga.
28"Sekarang bagaimana pendapatmu tentang hal ini?" kata Yesus selanjutnya. "Adalah seorang ayah yang mempunyai dua anak laki-laki, ia datang kepada anaknya yang pertama dan berkata, 'Nak, pergilah bekerja di kebun anggur hari ini.'
28Apan unsay hunahuna ninyo? Usa ka tawo adunay duha ka anak nga lalake; ug sa miduol siya sa nahauna, nag-ingon: Anak, umadto ka sa pagbuhat karon sa akong parrasan.
29Anak itu menjawab, 'Baik, Ayah!' Tetapi ia tidak pergi.
29Ug siya mitubag ug miingon: Dili ako buot; apan unya sa nakahinulsol, miadto.
30Lalu ayah itu datang kepada anaknya yang kedua dan mengatakan hal yang sama. Anak itu menjawab, 'Saya tidak mau,' tetapi kemudian berubah pikiran lalu pergi juga.
30Ug sa miduol sa ikaduha, giingon niya sa mao usab nga pagkaagi. Ug kini siya, sa mitubag, nag-ingon: Ako moadto, Ginoo; apan wala moadto.
31Dari antara kedua anak itu, yang manakah yang melakukan kehendak ayahnya?" "Yang kedua," jawab imam-imam kepala dan pemimpin-pemimpin Yahudi itu.
31Kinsa kanilang duha ang nagbuhat sa kabubut-on sa ilang amahan? Nanag-ingon sila: Ang nahauna. Nagaingon kanila si Jesus: Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo nga ang mga maniningil sa buhis ug ang mga bigaon magasulod pag-una kaninyo sa gingharian sa Dios.
32Karena Yohanes Pembaptis datang, dan menunjukkan kepada kalian cara hidup yang dikehendaki Tuhan, namun kalian tidak mau percaya pada ajarannya; tetapi penagih-penagih pajak dan wanita-wanita pelacur percaya kepadanya. Tetapi meskipun kalian sudah melihat semuanya itu, kalian tidak juga mengubah pikiranmu dan tidak percaya kepada Tuhan."
32Kay mianhi si Juan kaninyo sa dalan sa pagkamatarung, ug wala kamo managtoo kaniya; apan ang mga maniningil sa buhis ug ang mga bigaon nanagtoo kaniya; ug kamo, sa hingkit-an ninyo kini, wala ngani kamo managhinulsol bisan na lamang sa ulahi aron sa pagtoo kaniya.
33"Dengarkan perumpamaan yang satu ini lagi," kata Yesus. "Seorang tuan tanah menanami sebidang kebun anggur. Ia memasang pagar di sekelilingnya, dan menggali lubang untuk alat pemeras anggur, kemudian mendirikan menara jaga. Sesudah itu ia menyewakan kebun anggur itu kepada penggarap-penggarap, lalu berangkat ke negeri lain.
33Patalinghugi ninyo ang lain nga sambingay: May usa ka tawo nga pangulo sa panimalay nga nakatanum sa usa ka parrasan, ug gipalikusan niya sa usa ka koral, ug iyang gipakalutan sa usa ka pug-anan, ug gipatindogan sa usa ka torre, ug gipaabangan niya sa pila ka mag-uuma, ug milangyaw siya sa laing yuta.
34Ketika sudah sampai musim petik buah anggur, tuan tanah itu mengirim pelayan-pelayannya kepada penggarap-penggarap kebun itu untuk menerima bagiannya.
34Ug sa haduol na ang panahon sa tingbunga, gipaadtoan niya sa iyang mga ulipon ang mga mag-uuma sa pagdawat sa iyang mga abut.
35Tetapi penggarap-penggarap kebun itu menangkap pelayan-pelayan tuan tanah itu: Yang seorang dipukul, yang lain dibunuh, dan yang lain lagi dilempari batu.
35Ug gidakup sa mga mag-uuma ang iyang mga ulipon; ang usa gihampak nila, ang usa gipatay, ug ang usa gibato.
36Tuan tanah itu mengirim lagi pelayan-pelayan lain, lebih banyak dari yang pertama kalinya. Tetapi mereka diperlakukan dengan cara yang sama.
36Gipaadtoan na usab niya sa ubang mga ulipon nga labi pa kadaghan kay sa mga nahauna, ug ilang gibuhatan sila sa mao usab nga pagkaagi.
37Akhirnya tuan tanah itu mengirim kepada mereka anaknya sendiri. 'Pasti anak saya akan dihormati,' pikirnya.
37Ug sa katapusan iyang gipaadtoan sila sa iyang anak, nga nagaingon: Ang akong anak pagatahuron nila.
38Tetapi ketika penggarap-penggarap kebun itu melihat anak tuan tanah itu, mereka berkata satu sama lain, 'Nah, ini dia, ahli warisnya. Mari kita bunuh dia, supaya kita mendapat warisannya!'
38Apan ang mga mag-uuma, sa hingkit-an nila ang anak, nasig-ingon sila sa ilang kaugalingon: Kini mao ang manununod, umari kamo, patyon ta siya, ug angkonon ta ang iyang panolondon.
39Maka anak itu ditangkap, dibuang ke luar, lalu dibunuh."
39Ug ilang gidakup siya, ug giabug nila sa gawas sa parrasan, ug gipatay nila.
40Yesus bertanya, "Nah, kalau pemilik kebun anggur itu kembali, ia akan berbuat apa terhadap penggarap-penggarap itu?"
40Busa kong moanhi ang tag-iya sa parrasan, unsay pagabuhaton niya niadtong mga mag-uuma?
41Mereka menjawab, "Pasti ia akan membunuh orang-orang jahat itu, lalu menyewakan kebun anggur itu kepada orang lain yang mau memberi bagian hasil tanah itu kepadanya pada waktunya."
41Sila nagaingon kaniya: Ang mga dautan pagalaglagon niya sa dinautan gayud, ug iyang pagapaabangan ang parrasan sa laing mga mag-uuma nga magahatag kaniya sa mga bunga sa ilang mga panahon.
42Maka Yesus berkata kepada mereka, "Belum pernahkah kalian membaca yang tertulis dalam Alkitab? 'Batu yang tidak terpakai oleh tukang bangunan sudah menjadi batu yang terutama. Inilah perbuatan Tuhan; alangkah indahnya!'"
42Si Jesus nagaingon kanila: Wala ba ninyo hibasahi sa mga Kasulatan: Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod, kini nahimong pangulo nga bato sa pamag-ang, sa Ginoo nagagikan kini, ug makapahibulong ba sa atong mga mata?
43"Jadi ingatlah," kata Yesus, "semua hak sebagai umat Allah akan dicabut daripadamu dan diberikan kepada suatu bangsa yang akan menjalankan perintah-perintah Allah.
43Busa nag-ingon ako kaninyo, nga pagakuhaon kaninyo ang gingharian sa Dios, ug igahatag sa usa ka nasud nga makapamunga sa mga bunga niya.
44(Orang yang jatuh pada batu itu, akan hancur; dan orang yang ditimpa batu itu, akan tergilas menjadi debu.)"
44Ug kadtong mahulog sa ibabaw niining bato, mangabuak sa tinipiktipik; apan kong kinsa ang mahulogan niya, pagatibulaagon siya sama sa abug.
45Pada waktu imam-imam kepala dan orang-orang Farisi mendengar perumpamaan-perumpamaan Yesus itu, mereka tahu bahwa Yesus berbicara tentang mereka.
45Ug sa hingdunggan sa mga punoan sa mga sacerdote ug sa mga Fariseo ang iyang mga sambingay, hingsabutan nila nga nagasulti siya mahitungod kanila.
46Jadi mereka berusaha menangkap Dia. Tetapi mereka takut kepada orang banyak, sebab orang banyak itu menganggap Yesus seorang nabi.
46Ug sa nagtinguha sila sa pagdakup kaniya, nahadlok sila sa mga panon sa katawohan kay ilang ginapakamanalagna siya.