¹Svo bar við að tveim árum liðnum, að Faraó dreymdi draum. Hann þóttist standa við Níl.

¹Y ACONTECIO que pasados dos años tuvo Faraón un sueño: Parecíale que estaba junto al río;

²Og sjá, upp úr ánni komu sjö kýr, fallegar útlits og feitar á hold, og fóru að bíta sefgresið.

²Y que del río subían siete vacas, hermosas á la vista, y muy gordas, y pacían en el prado:

³Og sjá, á eftir þeim komu sjö aðrar kýr upp úr ánni, ljótar útlits og magrar á hold, og staðnæmdust hjá hinum kúnum á árbakkanum.

³Y que otras siete vacas subían tras ellas del río, de fea vista, y enjutas de carne, y se pararon cerca de las vacas hermosas á la orilla del río:

⁴Og kýrnar, sem ljótar voru útlits og magrar á hold, átu upp hinar sjö kýrnar, sem voru fallegar útlits og feitar á hold. Þá vaknaði Faraó.

⁴Y que las vacas de fea vista y enjutas de carne devoraban á las siete vacas hermosas y muy gordas. Y despertó Faraón.

⁵Og hann sofnaði aftur og dreymdi í annað sinn, og sjá, sjö öx uxu á einni stöng, þrýstileg og væn.

⁵Durmióse de nuevo, y soñó la segunda vez: Que siete espigas llenas y hermosas subían de una sola caña:

⁶Og sjá, sjö öx, grönn og skrælnuð af austanvindi, spruttu á eftir þeim.

⁶Y que otras siete espigas menudas y abatidas del Solano, salían después de ellas:

⁷Og hin grönnu öxin svelgdu í sig þau sjö þrýstilegu og fullu. Þá vaknaði Faraó, og sjá, það var draumur.

⁷Y las siete espigas menudas devoraban á las siete espigas gruesas y llenas. Y despertó Faraón, y he aquí que era sueño.

⁸En um morguninn var honum órótt í skapi. Sendi hann því og lét kalla alla spásagnamenn Egyptalands og alla vitringa þess. Og Faraó sagði þeim drauma sína, en enginn gat ráðið þá fyrir Faraó.

⁸Y acaeció que á la mañana estaba agitado su espíritu; y envió é hizo llamar á todos los magos de Egipto, y á todos sus sabios: y contóles Faraón sus sueños, mas no había quien á Faraón los declarase.

⁹Þá tók yfirbyrlarinn til máls og sagði við Faraó: ,,Ég minnist í dag synda minna.

⁹Entonces el principal de los coperos habló á Faraón, diciendo: Acuérdome hoy de mis faltas:

¹⁰Faraó reiddist þjónum sínum og setti þá í varðhald í húsi lífvarðarforingjans, mig og yfirbakarann.

¹⁰Faraón se enojó contra sus siervos, y á mí me echó á la prisión de la casa del capitán de los de la guardia, á mí y al principal de los panaderos:

¹¹Þá dreymdi okkur sömu nóttina draum, mig og hann, sinn drauminn hvorn okkar, og hafði hvor draumurinn sína þýðingu.

¹¹Y yo y él vimos un sueño una misma noche: cada uno soñó conforme á la declaración de su sueño.

¹²Þar var með okkur hebreskur sveinn, þjónn hjá lífvarðarforingjanum. Honum sögðum við drauma okkar, og hann réð þá fyrir okkur. Hvorum fyrir sig réð hann eins og draumur hans þýddi.

¹²Y estaba allí con nosotros un mozo Hebreo, sirviente del capitán de los de la guardia; y se lo contamos, y él nos declaró nuestros sueños, y declaró á cada uno conforme á su sueño.

¹³Og svo fór sem hann hafði ráðið okkur draumana, því að ég var aftur settur í embætti mitt, en hinn var hengdur.``

¹³Y aconteció que como él nos declaró, así fué: á mí me hizo volver á mi puesto, é hizo colgar al otro.

¹⁴Þá sendi Faraó og lét kalla Jósef, og leiddu þeir hann í skyndi út úr myrkvastofunni. Því næst lét hann skera hár sitt og fór í önnur klæði, gekk síðan inn fyrir Faraó.

¹⁴Entonces Faraón envió y llamó á José; é hiciéronle salir corriendo de la cárcel, y le cortaron el pelo, y mudaron sus vestidos, y vino á Faraón.

¹⁵Þá sagði Faraó við Jósef: ,,Mig hefir dreymt draum, og enginn getur ráðið hann. En það hefi ég af þér frétt, að þú ráðir hvern draum, sem þú heyrir.``

¹⁵Y dijo Faraón á José: Yo he tenido un sueño, y no hay quien lo declare; mas he oído decir de ti, que oyes sueños para declararlos.

¹⁶Þá svaraði Jósef Faraó og mælti: ,,Eigi er það á mínu valdi. Guð mun birta Faraó það, er honum má til heilla verða.``

¹⁶Y respondió José á Faraón, diciendo: No está en mí; Dios será el que responda paz á Faraón.

¹⁷Faraó sagði við Jósef: ,,Mig dreymdi, að ég stæði á árbakkanum.

¹⁷Entonces Faraón dijo á José: En mi sueño parecíame que estaba á la orilla del río:

¹⁸Og sjá, upp úr ánni komu sjö kýr, feitar á hold og fallegar útlits, og fóru að bíta sefgresið.

¹⁸Y que del río subían siete vacas de gruesas carnes y hermosa apariencia, que pacían en el prado:

¹⁹Og sjá, á eftir þeim komu upp sjö aðrar kýr, renglulegar og mjög ljótar útlits og magrar á hold. Hefi ég engar séð jafnljótar á öllu Egyptalandi.

¹⁹Y que otras siete vacas subían después de ellas, flacas y de muy fea traza; tan extenuadas, que no he visto otras semejantes en toda la tierra de Egipto en fealdad:

²⁰Og hinar mögru og ljótu kýrnar átu sjö fyrri feitu kýrnar.

²⁰Y las vacas flacas y feas devoraban á las siete primeras vacas gruesas:

²¹En er þær höfðu etið þær, var það ekki á þeim að sjá, að þær hefðu etið þær, heldur voru þær ljótar útlits sem áður. Þá vaknaði ég.

²¹Y entraban en sus entrañas, mas no se conocía que hubiese entrado en ellas, porque su parecer era aún malo, como de primero. Y yo desperté.

²²Og ég sá í draumi mínum, og sjá, sjö öx uxu á einni stöng, full og væn.

²²Vi también soñando, que siete espigas subían en una misma caña llenas y hermosas;

²³Og sjö öx kornlaus, grönn og skrælnuð af austanvindi, spruttu á eftir þeim.

²³Y que otras siete espigas menudas, marchitas, abatidas del Solano, subían después de ellas:

²⁴Og hin grönnu öxin svelgdu í sig sjö vænu öxin. Ég hefi sagt spásagnamönnunum frá þessu, en enginn getur úr leyst.``

²⁴Y las espigas menudas devoraban á las siete espigas hermosas: y helo dicho á los magos, mas no hay quien me lo declare.

²⁵Þá mælti Jósef við Faraó: ,,Draumur Faraós er einn. Það sem Guð ætlar að gjöra, hefir hann boðað Faraó.

²⁵Entonces respondió José á Faraón: El sueño de Faraón es uno mismo: Dios ha mostrado á Faraón lo que va á hacer.

²⁶Sjö vænu kýrnar merkja sjö ár, og sjö vænu öxin merkja sjö ár. Þetta er einn og sami draumur.

²⁶Las siete vacas hermosas siete años son; y las espigas hermosas son siete años: el sueño es uno mismo.

²⁷Og sjö mögru og ljótu kýrnar, sem á eftir hinum komu, merkja sjö ár, og sjö tómu öxin, sem skrælnuð voru af austanvindi, munu vera sjö hallærisár.

²⁷También las siete vacas flacas y feas que subían tras ellas, son siete años; y las siete espigas menudas y marchitas del Solano, siete años serán de hambre.

²⁸Það er það, sem ég sagði við Faraó: Það sem Guð ætlar að gjöra, hefir hann sýnt Faraó.

²⁸Esto es lo que respondo á Faraón. Lo que Dios va á hacer, halo mostrado á Faraón.

²⁹Sjá, sjö ár munu koma. Munu þá verða miklar nægtir um allt Egyptaland.

²⁹He aquí vienen siete años de grande hartura en toda la tierra de Egipto:

³⁰En eftir þau munu koma sjö hallærisár. Munu þá gleymast allar nægtirnar í Egyptalandi og hungrið eyða landið.

³⁰Y levantarse han tras ellos siete años de hambre; y toda la hartura será olvidada en la tierra de Egipto; y el hambre consumirá la tierra;

³¹Og eigi mun nægtanna gæta í landinu sakir hallærisins, sem á eftir kemur, því að það mun verða mjög mikið.

³¹Y aquella abundancia no se echará de ver á causa del hambre siguiente, la cual será gravísima.

³²En þar sem Faraó dreymdi tvisvar sinnum hið sama, þá er það fyrir þá sök, að þetta er fastráðið af Guði, og Guð mun skjótlega framkvæma það.

³²Y el suceder el sueño á Faraón dos veces, significa que la cosa es firme de parte de Dios, y que Dios se apresura á hacerla.

³³Fyrir því velji nú Faraó til hygginn og vitran mann og setji hann yfir Egyptaland.

³³Por tanto, provéase ahora Faraón de un varón prudente y sabio, y póngalo sobre la tierra de Egipto.

³⁴Faraó gjöri þetta og skipi umsjónarmenn yfir landið og taki fimmtung af afrakstri Egyptalands á sjö nægtaárunum.

³⁴Haga esto Faraón, y ponga gobernadores sobre el país, y quinte la tierra de Egipto en los siete años de la hartura;

³⁵Og þeir skulu safna öllum vistum frá góðu árunum, sem fara í hönd, og draga saman kornbirgðir í borgirnar undir umráð Faraós og geyma.

³⁵Y junten toda la provisión de estos buenos años que vienen, y alleguen el trigo bajo la mano de Faraón para mantenimiento de las ciudades; y guárdenlo.

³⁶Og vistirnar skulu vera forði fyrir landið á sjö hallærisárunum, sem koma munu yfir Egyptaland, að landið farist eigi af hungrinu.``

³⁶Y esté aquella provisión en depósito para el país, para los siete años del hambre que serán en la tierra de Egipto; y el país no perecerá de hambre.

³⁷Þetta líkaði Faraó vel og öllum þjónum hans.

³⁷Y el negocio pareció bien á Faraón, y á sus siervos.

³⁸Og Faraó sagði við þjóna sína: ,,Munum vér finna slíkan mann sem þennan, er Guðs andi býr í?``

³⁸Y dijo Faraón á sus siervos: ¿Hemos de hallar otro hombre como éste, en quien haya espíritu de Dios?

³⁹Og Faraó sagði við Jósef: ,,Með því að Guð hefir birt þér allt þetta, þá er enginn svo hygginn og vitur sem þú.

³⁹Y dijo Faraón á José: Pues que Dios te ha hecho saber todo esto, no hay entendido ni sabio como tú:

⁴⁰Þig set ég yfir hús mitt, og þínum boðum skal öll mín þjóð hlýða. Að hásætinu einu skal ég þér æðri vera.``

⁴⁰Tú serás sobre mi casa, y por tu dicho se gobernará todo mi pueblo: solamente en el trono seré yo mayor que tú.

⁴¹Faraó sagði við Jósef: ,,Sjá, ég set þig yfir allt Egyptaland.``

⁴¹Dijo más Faraón á José: He aquí yo te he puesto sobre toda la tierra de Egipto.

⁴²Og Faraó tók innsiglishring sinn af hendi sér og dró á hönd Jósefs og lét færa hann í dýrindis línklæði og lét gullmen um háls honum.

⁴²Entonces Faraón quitó su anillo de su mano, y púsolo en la mano de José, é hízole vestir de ropas de lino finísimo, y puso un collar de oro en su cuello;

⁴³Og hann lét aka honum í öðrum vagni sínum, og menn hrópuðu fyrir honum: ,,Lútið honum!`` _ og hann setti hann yfir allt Egyptaland.

⁴³E hízolo subir en su segundo carro, y pregonaron delante de él: Doblad la rodilla: y púsole sobre toda la tierra de Egipto.

⁴⁴Faraó sagði við Jósef: ,,Ég er Faraó, en án þíns vilja skal enginn hreyfa hönd eða fót í öllu Egyptalandi.``

⁴⁴Y dijo Faraón á José: Yo Faraón; y sin ti ninguno alzará su mano ni su pie en toda la tierra de Egipto.

⁴⁵Og Faraó kallaði Jósef Safenat-panea og gaf honum fyrir konu Asenat, dóttur Pótífera, prests í Ón. Og Jósef ferðaðist um Egyptaland.

⁴⁵Y llamó Faraón el nombre de José, Zaphnath-paaneah; y dióle por mujer á Asenath, hija de Potipherah, sacerdote de On. Y salió José por toda la tierra de Egipto.

⁴⁶Jósef var þrítugur að aldri, er hann stóð frammi fyrir Faraó, Egyptalandskonungi. Því næst fór Jósef burt frá augliti Faraós og ferðaðist um allt Egyptaland.

⁴⁶Y era José de edad de treinta años cuando fué presentado delante de Faraón, rey de Egipto: y salió José de delante de Faraón, y transitó por toda la tierra de Egipto.

⁴⁷Afrakstur landsins var afar mikill sjö nægtaárin.

⁴⁷E hizo la tierra en aquellos siete años de hartura á montones.

⁴⁸Þá safnaði hann saman öllum vistum þeirra sjö ára, er nægtir voru í Egyptalandi, og safnaði vistum í borgirnar. Í sérhverja borg safnaði hann vistunum af þeim ökrum, sem umhverfis hana voru.

⁴⁸Y él juntó todo el mantenimiento de los siete años que fueron en la tierra de Egipto, y guardó mantenimiento en las ciudades, poniendo en cada ciudad el mantenimiento del campo de sus alrededores.

⁴⁹Og Jósef hrúgaði saman korni sem sandi á sjávarströndu, ákaflega miklu, þar til hann hætti að telja, því að tölu varð eigi á komið.

⁴⁹Y acopió José trigo como arena de la mar, mucho en extremo, hasta no poderse contar, porque no tenía número.

⁵⁰Jósef fæddust tveir synir áður en fyrsta hallærisárið kom. Þá sonu fæddi honum Asenat, dóttir Pótífera, prests í Ón.

⁵⁰Y nacieron á José dos hijos antes que viniese el primer año del hambre, los cuales le parió Asenath, hija de Potipherah, sacerdote de On.

⁵¹Og Jósef nefndi hinn frumgetna Manasse, ,,því að Guð hefir,`` sagði hann, ,,látið mig gleyma öllum þrautum mínum og öllu húsi föður míns.``

⁵¹Y llamó José el nombre del primogénito Manasés; porque Dios (dijo) me hizo olvidar todo mi trabajo, y toda la casa de mi padre.

⁵²En hinn nefndi hann Efraím, ,,því að Guð hefir,`` sagði hann, ,,gjört mig frjósaman í landi eymdar minnar.``

⁵²Y el nombre del segundo llamólo Ephraim; porque Dios (dijo) me hizo fértil en la tierra de mi aflicción.

⁵³Og sjö nægtaárin, sem voru í Egyptalandi, liðu á enda,

⁵³Y cumpliéronse los siete años de la hartura, que hubo en la tierra de Egipto.

⁵⁴og sjö hallærisárin gengu í garð, eins og Jósef hafði sagt. Var þá hallæri í öllum löndum, en í öllu Egyptalandi var brauð.

⁵⁴Y comenzaron á venir los siete años del hambre, como José había dicho: y hubo hambre en todos los países, mas en toda la tierra de Egipto había pan.

⁵⁵En er hungur gekk yfir allt Egyptaland, heimtaði lýðurinn brauð af Faraó. Þá sagði Faraó við alla Egypta: ,,Farið til Jósefs, gjörið það, sem hann segir yður.``

⁵⁵Y cuando se sintió el hambre en toda la tierra de Egipto, el pueblo clamó á Faraón por pan. Y dijo Faraón á todos los Egipcios: Id á José, y haced lo que él os dijere.

⁵⁶Og hungrið gekk yfir allan heiminn, og Jósef opnaði öll forðabúrin og seldi Egyptum korn, og hungrið svarf að í Egyptalandi.Komu menn þá úr öllum löndum til Egyptalands til þess að kaupa korn hjá Jósef, því að hungrið svarf að í öllum löndum.

⁵⁶Y el hambre estaba por toda la extensión del país. Entonces abrió José todo granero donde había, y vendía á los Egipcios; porque había crecido el hambre en la tierra de Egipto.

⁵⁷Komu menn þá úr öllum löndum til Egyptalands til þess að kaupa korn hjá Jósef, því að hungrið svarf að í öllum löndum.

⁵⁷Y toda la tierra venía á Egipto para comprar de José, porque por toda la tierra había crecido el hambre.