1Dauðar flugur valda ódaun með því að hleypa ólgu í olíu smyrslarans. Ofurlítill aulaskapur er þyngri á metunum heldur en viska, heldur en sómi.
1Giftflugor vålla stank och jäsning i salvoberedarens salva; så uppväger ett grand av dårskap både vishet och ära.
2Hjarta viturs manns stefnir á heillabraut, en hjarta heimskingjans leiðir hann í ógæfu.
2Den vise har sitt hjärta åt höger, men dåren har sitt hjärta åt vänster.
3Og þegar aulinn er kominn út á veginn, brestur og á vitið, og hann segir við hvern mann, að hann sé auli.
3Ja, varhelst dåren går kommer hans förstånd till korta, och till alla säger han ifrån, att han är en dåre.
4Ef reiði drottnarans rís í gegn þér, þá yfirgef ekki stöðu þína, því að stilling afstýrir stórum glappaskotum.
4Om hos en furste vrede uppstår mot dig, så håll dig dock stilla, ty saktmod gör stora synder ogjorda.
5Til er böl, sem ég hefi séð undir sólinni, nokkurs konar yfirsjón af hálfu valdhafans:
5Ett elände gives, som jag har sett under solen, ett fel som beror av den som har makten:
6Heimskan er sett í háu stöðurnar, en göfugmennin sitja í niðurlægingu.
6att dårskap sättes på höga platser, medan förnämliga män få sitta i förnedring.
7Ég sá þræla ríðandi hestum og höfðingja fótgangandi eins og þræla.
7Jag har sett trälar färdas till häst och hövdingar få gå till fots såsom trälar.
8Sá sem grefur gröf, getur fallið í hana, og þann sem rífur niður vegg, getur höggormur bitið.
8Den som gräver en grop, han faller själv däri, och den som bryter ned en mur, honom stinger ormen.
9Sá sem sprengir steina, getur meitt sig á þeim, sá sem klýfur við, getur með því stofnað sér í hættu.
9Den som vältrar bort stenar bliver skadad av dem, den som hugger ved kommer i fara därvid.
10Ef öxin er orðin sljó og eggin er ekki brýnd, þá verður maðurinn að neyta því meiri orku. Það er ávinningur að undirbúa sérhvað með hagsýni.
10Om man icke slipar eggen, när ett järn har blivit slött, så måste man anstränga krafterna dess mer; och vishet är att göra allt på bästa sätt.
11Ef höggormurinn bítur, af því að særingar hafa verið vanræktar, þá kemur særingamaðurinn að engu liði.
11Om ormen får stinga, innan han har blivit tjusad, så har besvärjaren intet gagn av sin konst.
12Orð af munni viturs manns eru yndisleg, en varir heimskingjans vinna honum tjón.
12Med sin muns ord förvärvar den vise ynnest, men dårens läppar fördärva honom själv.
13Fyrstu orðin fram úr honum eru heimska, og endir ræðu hans er ill flónska.
13Begynnelsen på hans muns ord är dårskap, och änden på hans tal är uselt oförnuft.
14Heimskinginn talar mörg orð. Og þó veit maðurinn ekki, hvað verða muni. Og hvað verða muni eftir hans dag _ hver segir honum það?
14Och dåren är rik på ord; dock vet ingen människa vad som skall ske; vem kan säga en människa vad som efter henne skall ske?
15Amstur heimskingjans þreytir hann, hann ratar ekki veginn inn í borgina.
15Dårens möda bliver honom tung, ty icke ens till staden hittar han fram.
16Vei þér, land, sem hefir dreng að konungi og höfðingjar þínir setjast að áti að morgni dags!
16Ve dig, du land vars konung är ett barn, och vars furstar hålla måltid redan på morgonen!
17Sælt ert þú, land, sem hefir eðalborinn mann að konungi og höfðingjar þínir eta á réttum tíma, sér til styrkingar, en ekki til þess að verða drukknir.
17Väl dig, du land vars konung är en ädling, och vars furstar hålla måltid i tillbörlig tid, med måttlighet, och icke för att överlasta sig!
18Fyrir leti síga bjálkarnir niður, og vegna iðjulausra handa lekur húsið.
18Genom lättja förfalla husets bjälkar, och genom försumlighet dryper det in i huset.
19Til gleðskapar búa menn máltíðir, og vín gjörir lífið skemmtilegt og peningarnir veita allt.Formæl ekki konunginum, jafnvel ekki í huga þínum, og formæl ekki ríkum manni í svefnherbergjum þínum, því að fuglar loftsins kynnu að bera burt hljóðið og hinir vængjuðu að hafa orðin eftir.
19Till sin förlustelse håller man gästabud, och vinet gör livet glatt; men penningen är det som förlänar alltsammans.
20Formæl ekki konunginum, jafnvel ekki í huga þínum, og formæl ekki ríkum manni í svefnherbergjum þínum, því að fuglar loftsins kynnu að bera burt hljóðið og hinir vængjuðu að hafa orðin eftir.
20Uttala ej ens i din tanke förbannelser över en konung, och ej ens i din sovkammare förbannelser över en rik man; ty himmelens fåglar böra fram ditt tal, och de bevingade förkunna vad du har sagt.