¹Ísraelsmenn gjörðu það, sem illt var í augum Drottins. Þá gaf Drottinn þá í hendur Midíans í sjö ár.

¹The children of Israel did that which was evil in the sight of Yahweh: and Yahweh delivered them into the hand of Midian seven years.

²Og Midían varð Ísrael yfirsterkari. Gjörðu Ísraelsmenn sér þá fylgsni á fjöllum uppi, hella og vígi fyrir Midían.

²The hand of Midian prevailed against Israel; and because of Midian the children of Israel made them the dens which are in the mountains, and the caves, and the strongholds.

³Og þegar Ísrael sáði, komu Midíanítar, Amalekítar og austurbyggjar og fóru í móti honum.

³So it was, when Israel had sown, that the Midianites came up, and the Amalekites, and the children of the east; they came up against them;

⁴Og þeir settu herbúðir sínar gegn Ísraelsmönnum og eyddu gróðri landsins alla leið til Gasa og skildu enga lífsbjörg eftir í Ísrael, ekki heldur sauði, naut eða asna.

⁴and they encamped against them, and destroyed the increase of the earth, until you come to Gaza, and left no sustenance in Israel, neither sheep, nor ox, nor donkey.

⁵Þeir fóru norður þangað með kvikfénað sinn og tjöld sín. Kom slíkur aragrúi af þeim, sem engisprettur væru. Varð engri tölu komið á þá né úlfalda þeirra, og brutust þeir inn í landið til að eyða það.

⁵For they came up with their livestock and their tents; they came in as locusts for multitude; both they and their camels were without number: and they came into the land to destroy it.

⁶Var Ísrael þá mjög þjakaður af völdum Midíans, og Ísraelsmenn hrópuðu til Drottins.

⁶Israel was brought very low because of Midian; and the children of Israel cried to Yahweh.

⁷Og er Ísraelsmenn hrópuðu til Drottins undan Midían,

⁷It happened, when the children of Israel cried to Yahweh because of Midian,

⁸þá sendi Drottinn spámann til Ísraelsmanna, og hann sagði við þá: ,,Svo segir Drottinn, Ísraels Guð: Ég leiddi yður út af Egyptalandi og færði yður út úr þrælahúsinu,

⁸that Yahweh sent a prophet to the children of Israel: and he said to them, “Thus says Yahweh, the God of Israel, ‘I brought you up from Egypt, and brought you forth out of the house of bondage;

⁹og ég frelsaði yður úr höndum Egypta og úr höndum allra þeirra, er yður kúguðu, og ég stökkti þeim burt undan yður og gaf yður land þeirra.

⁹and I delivered you out of the hand of the Egyptians, and out of the hand of all who oppressed you, and drove them out from before you, and gave you their land;

¹⁰Og ég sagði við yður: ,Ég er Drottinn, Guð yðar. Þér skuluð ekki óttast guði Amorítanna, í hverra landi þér búið.` En þér hlýdduð ekki minni röddu.``

¹⁰and I said to you, “I am Yahweh your God; you shall not fear the gods of the Amorites, in whose land you dwell.” But you have not listened to my voice.’”

¹¹Þá kom engill Drottins og settist undir eikina í Ofra, er átti Jóas Abíesríti, en Gídeon sonur hans var að þreskja hveiti í vínþröng til þess að forða því undan Midían.

¹¹The angel of Yahweh came, and sat under the oak which was in Ophrah, that pertained to Joash the Abiezrite: and his son Gideon was beating out wheat in the winepress, to hide it from the Midianites.

¹²Og engill Drottins birtist honum og sagði við hann: ,,Drottinn er með þér, hrausta hetja!``

¹²The angel of Yahweh appeared to him, and said to him, “Yahweh is with you, you mighty man of valor!”

¹³Þá sagði Gídeon við hann: ,,Æ, herra minn, ef Drottinn er með oss, hví hefir þá allt þetta oss að hendi borið? Og hvar eru öll dásemdarverk hans, þau er feður vorir hafa skýrt oss frá, segjandi: ,Já, Drottinn leiddi oss út af Egyptalandi!` En nú hefir Drottinn hafnað oss og gefið oss í hendur Midíans.``

¹³Gideon said to him, “Oh, my lord, if Yahweh is with us, why then has all this happened to us? Where are all his wondrous works which our fathers told us of, saying, ‘Didn’t Yahweh bring us up from Egypt?’ But now Yahweh has cast us off, and delivered us into the hand of Midian.”

¹⁴Þá sneri Drottinn sér til hans og mælti: ,,Far af stað í þessum styrkleika þínum, og þú munt frelsa Ísrael úr höndum Midíans. Það er ég, sem sendi þig.``

¹⁴Yahweh looked at him, and said, “Go in this your might, and save Israel from the hand of Midian. Haven’t I sent you?”

¹⁵Gídeon svaraði honum: ,,Æ, herra, hvernig á ég að frelsa Ísrael? Sjá, minn ættleggur er aumasti ættleggurinn í Manasse, og ég er lítilmótlegastur í minni ætt.``

¹⁵He said to him, “O Lord The word translated “Lord” is “Adonai.” , how shall I save Israel? Behold, my family is the poorest in Manasseh, and I am the least in my father’s house.”

¹⁶Þá sagði Drottinn við hann: ,,Ég mun vera með þér, og þú munt sigra Midíaníta sem einn maður væri.``

¹⁶Yahweh said to him, “Surely I will be with you, and you shall strike the Midianites as one man.”

¹⁷Gídeon svaraði honum: ,,Hafi ég fundið náð í augum þínum, þá gjör mér tákn þess, að það sért þú, er við mig talar.

¹⁷He said to him, “If now I have found favor in your sight, then show me a sign that it is you who talk with me.

¹⁸Far ekki héðan burt, fyrr en ég kem aftur til þín og færi hingað út fórnargjöf mína og set hana fram fyrir þig.`` Og Drottinn sagði: ,,Ég mun bíða hér, þar til er þú kemur aftur.``

¹⁸Please don’t go away, until I come to you, and bring out my present, and lay it before you.” He said, “I will wait until you come back.”

¹⁹Þá fór Gídeon og tilreiddi hafurkið og ósýrðar kökur úr einni efu mjöls. Lagði hann kjötið í körfu, en lét súpuna í krukku og kom með þetta út til hans undir eikina og bar það fram.

¹⁹Gideon went in, and prepared a young goat, and unleavened cakes of an ephah 1 ephah is about 22 litres or about 2/3 of a bushel of meal. He put the meat in a basket and he put the broth in a pot, and brought it out to him under the oak, and presented it.

²⁰En engill Guðs sagði við hann: ,,Tak þú kjötið og ósýrðu kökurnar og legg það á klett þennan og hell súpunni yfir.`` Hann gjörði svo.

²⁰The angel of God said to him, “Take the meat and the unleavened cakes, and lay them on this rock, and pour out the broth.” He did so.

²¹Engill Drottins rétti þá út staf þann, sem hann hafði í hendi, og snart kjötið og ósýrðu kökurnar með stafsendanum. Kom þá eldur upp úr klettinum og eyddi kjötinu og ósýrðu kökunum, en engill Drottins hvarf sjónum hans.

²¹Then the angel of Yahweh stretched out the end of the staff that was in his hand, and touched the meat and the unleavened cakes; and fire went up out of the rock, and consumed the meat and the unleavened cakes; and the angel of Yahweh departed out of his sight.

²²Þá sá Gídeon, að það hafði verið engill Drottins. Og Gídeon sagði: ,,Vei, Drottinn Guð, því að ég hefi séð engil Drottins augliti til auglitis!``

²²Gideon saw that he was the angel of Yahweh; and Gideon said, “Alas, Lord Yahweh! Because I have seen the angel of Yahweh face to face!”

²³Og Drottinn sagði við hann: ,,Friður sé með þér. Óttast ekki, þú munt ekki deyja!``

²³Yahweh said to him, “Peace be to you! Don’t be afraid. You shall not die.”

²⁴Gídeon reisti Drottni þar altari og nefndi það: Drottinn er friður. Stendur það enn í dag í Ofra Abíesrítanna.

²⁴Then Gideon built an altar there to Yahweh, and called it “Yahweh is Peace or, Yahweh Shalom .” To this day it is still in Ophrah of the Abiezrites.

²⁵Þessa sömu nótt sagði Drottinn við hann: ,,Tak uxa föður þíns og annan uxa, sjö vetra gamlan, og brjót Baalsaltari föður þíns og högg þú upp aséruna, sem hjá því er.

²⁵It happened the same night, that Yahweh said to him, “Take your father’s bull, even the second bull seven years old, and throw down the altar of Baal that your father has, and cut down the Asherah that is by it;

²⁶Reis því næst Drottni, Guði þínum, vandað altari efst uppi á borg þessari, tak síðan annan uxann og ber fram brennifórn ásamt viðinum úr asérunni, er þú heggur upp.``

²⁶and build an altar to Yahweh your God on the top of this stronghold, in an orderly way, and take the second bull, and offer a burnt offering with the wood of the Asherah which you shall cut down.”

²⁷Þá tók Gídeon tíu menn af sveinum sínum og gjörði svo sem Drottinn hafði sagt honum. En með því að hann óttaðist, að hann mundi eigi geta gjört þetta að degi til fyrir ættmennum sínum og borgarmönnum, þá gjörði hann það um nótt.

²⁷Then Gideon took ten men of his servants, and did as Yahweh had spoken to him: and it happened, because he feared his father’s household and the men of the city, so that he could not do it by day, that he did it by night.

²⁸En er borgarmenn risu árla morguninn eftir, þá var Baalsaltarið brotið og höggin upp aséran, sem hjá því var, og öðrum uxanum hafði verið fórnað á nýreista altarinu.

²⁸When the men of the city arose early in the morning, behold, the altar of Baal was broken down, and the Asherah was cut down that was by it, and the second bull was offered on the altar that was built.

²⁹Þá sögðu þeir hver við annan: ,,Hver hefir gjört þetta?`` Og þeir rannsökuðu og leituðu, og sögðu: ,,Gídeon Jóasson hefir gjört þetta.``

²⁹They said one to another, “Who has done this thing?” When they inquired and asked, they said, “Gideon the son of Joash has done this thing.”

³⁰Þá sögðu borgarmenn við Jóas: ,,Sel fram son þinn, og skal hann deyja, því að hann hefir brotið Baalsaltarið og höggvið upp aséruna, sem hjá því var.``

³⁰Then the men of the city said to Joash, “Bring out your son, that he may die, because he has broken down the altar of Baal, and because he has cut down the Asherah that was by it.”

³¹En Jóas sagði við alla þá, sem hjá honum stóðu: ,,Ætlið þér að taka upp mál fyrir Baal, eða ætlið þér að fara að hjálpa honum? Hver sá, sem tekur upp mál fyrir hann, skal lífi týna áður næsti dagur rennur upp. Ef hann er Guð, þá sæki hann sjálfur mál sitt, úr því að altari hans hefir verið brotið.``

³¹Joash said to all who stood against him, “Will you contend for Baal? Or will you save him? He who will contend for him, let him be put to death by morning. If he is a god, let him contend for himself, because someone has broken down his altar.”

³²Upp frá þeirri stundu var Gídeon nefndur Jerúbbaal, af því að menn sögðu: ,,Baal sæki mál á hendur honum,`` fyrir því að hann braut altari hans.

³²Therefore on that day he named him Jerub-Baal, “Jerub-Baal” means “Let Baal contend.” saying, “Let Baal contend against him, because he has broken down his altar.”

³³Nú höfðu allir Midíanítar, Amalekítar og austurbyggjar safnast saman. Fóru þeir yfir um Jórdan og settu herbúðir sínar á Jesreel-sléttu.

³³Then all the Midianites and the Amalekites and the children of the east assembled themselves together; and they passed over, and encamped in the valley of Jezreel.

³⁴En andi Drottins kom yfir Gídeon, og þeytti hann lúðurinn, og Abíesrítar söfnuðust saman til fylgdar við hann.

³⁴But the Spirit of Yahweh came on Gideon; and he blew a trumpet; and Abiezer was gathered together after him.

³⁵Hann sendi og sendiboða út um allan Manasse; safnaðist hann og til fylgdar við hann. Hann sendi og sendiboða til Assers, Sebúlons og Naftalí; fóru þeir og til fylgdar við hann.

³⁵He sent messengers throughout all Manasseh; and they also were gathered together after him: and he sent messengers to Asher, and to Zebulun, and to Naphtali; and they came up to meet them.

³⁶Þá sagði Gídeon við Guð: ,,Ef þú ætlar að frelsa Ísrael fyrir mínar hendur, eins og þú hefir sagt,

³⁶Gideon said to God, “If you will save Israel by my hand, as you have spoken,

³⁷sjá, þá legg ég ullarreyfi út á láfann. Ef dögg er þá á reyfinu einu, en jörð öll er þurr, þá veit ég að þú munt frelsa Ísrael fyrir mínar hendur, eins og þú hefir sagt.``

³⁷behold, I will put a fleece of wool on the threshing floor; if there is dew on the fleece only, and it is dry on all the ground, then shall I know that you will save Israel by my hand, as you have spoken.”

³⁸Og það varð svo. Morguninn eftir reis hann árla og kreisti reyfið, og vatt hann þá dögg úr reyfinu, fulla skál af vatni.

³⁸It was so; for he rose up early on the next day, and pressed the fleece together, and wrung the dew out of the fleece, a bowl full of water.

³⁹En Gídeon sagði við Guð: ,,Lát eigi reiði þína upptendrast gegn mér, þó að ég tali enn aðeins í þetta sinn. Ég ætla aðeins einu sinni enn að gjöra tilraun með reyfið. Skal nú reyfið eitt þurrt vera, en jörð öll vot af dögg.``Og Guð gjörði svo á þeirri nóttu. Var reyfið eitt þurrt, en jörð var öll vot af dögg.

³⁹Gideon said to God, “Don’t let your anger be kindled against me, and I will speak but this once. Please let me make a trial just this once with the fleece. Let it now be dry only on the fleece, and on all the ground let there be dew.”

⁴⁰Og Guð gjörði svo á þeirri nóttu. Var reyfið eitt þurrt, en jörð var öll vot af dögg.

⁴⁰God did so that night: for it was dry on the fleece only, and there was dew on all the ground.