1Mi gwala annect-nni n lɣaci, Sidna Ɛisa yuli ɣer wedrar iqqim. Inelmaden-is qeṛṛben ɣuṛ-es,
1İsa kalabalıkları görünce dağa çıktı. Oturunca öğrencileri yanına geldi.
2dɣa ibda isselmad-iten :
2İsa konuşmaya başlayıp onlara şunları öğretti:
3D iseɛdiyen wid ițeddun s neyya, aaxaṭer tagelda n igenwan d ayla-nsen !
3‹‹Ne mutlu ruhta yoksul olanlara! Çünkü Göklerin Egemenliği onlarındır.
4D iseɛdiyen wid ițrun, axaṭer ad țwaṣebbṛen !
4Ne mutlu yaslı olanlara! Çünkü onlar teselli edilecekler.
5D iseɛdiyen wid ḥninen, aaxaṭer ad weṛten tamurt i sen-iwɛed Sidi Ṛebbi !
5Ne mutlu yumuşak huylu olanlara! Çünkü onlar yeryüzünü miras alacaklar.
6D iseɛdiyen wid illuẓen, iffuden lḥeqq, axaṭer ad ṛwun !
6Ne mutlu doğruluğa acıkıp susayanlara! Çünkü onlar doyurulacaklar.
7D iseɛdiyen wid yesɛan ṛṛeḥma deg wulawen-nsen, aaxaṭer ad iḥunn fell-asen Sidi Ṛebbi !
7Ne mutlu merhametli olanlara! Çünkü onlar merhamet bulacaklar.
8D iseɛdiyen wid iwumi yeṣfa wul, axaṭer ad walin Sidi Ṛebbi !
8Ne mutlu yüreği temiz olanlara! Çünkü onlar Tanrıyı görecekler.
9D iseɛdiyen wid i d-isrusun talwit, aad țțusemmin d arraw n Sidi Ṛebbi !
9Ne mutlu barışı sağlayanlara! Çünkü onlara Tanrı oğulları denecek.
10D iseɛdiyen wid ițțuqehṛen ɣef lḥeqq, aaxaṭer ddewla igenwan d ayla-nsen !
10Ne mutlu doğruluk uğruna zulüm görenlere! Çünkü Göklerin Egemenliği onlarındır.
11D iseɛdiyen ara tilim, m'ara kkun-regmen, mm'ara tețwaqehṛem, m'ara xedmen deg-wen lbaṭel ɣef ddemma-w.
11‹‹Benim yüzümden insanlar size sövüp zulmettikleri, yalan yere size karşı her türlü kötü sözü söyledikleri zaman ne mutlu size!
12Feṛḥet, ilit di lfeṛḥ, axaṭer ṛṛezq-nwen d ameqqran deg igenwan, aakka i țwaqehṛen lenbiya i kkun-id izwaren.
12Sevinin, sevinçle coşun! Çünkü göklerdeki ödülünüz büyüktür. Sizden önce yaşayan peygamberlere de böyle zulmettiler.››
13D kunwi i d lmelḥ n ddunit, lameɛna ma tṛuḥ-as lbenna i lmelḥ, s wacu ara s-ț-id-nerr ? Yelha kan ma nḍeggeṛ-it ɣer beṛṛa a t-rekkḍen yemdanen.
13‹‹Yeryüzünün tuzu sizsiniz. Ama tuz tadını yitirirse, bir daha ona nasıl tuz tadı verilebilir? Artık dışarı atılıp ayak altında çiğnenmekten başka işe yaramaz.
14D kunwi i ț-țafat n ddunit ; taddart yellan ɣef wudrar ulamek ara teffer !
14‹‹Dünyanın ışığı sizsiniz. Tepeye kurulan kent gizlenemez.
15Akken daɣen, ur nceɛɛel ara taftilt iwakken a ț-nɣumm s kra, meɛna a ț-nessers ɣef lmeṣbeḥ, iwakken aț-țfeǧǧeǧ i wid akk yellan deg wexxam.
15Kimse kandil yakıp tahıl ölçeğinin altına koymaz. Tersine, kandilliğe koyar; evdekilerin hepsine ışık sağlar.
16Akka i glaq aț-țecceɛceɛ tafat-nwen zdat yemdanen, iwakken ad walin lecɣal-nwen ilhan, yerna ad ḥemden Baba-twen yellan deg igenwan.
16Sizin ışığınız insanların önünde öyle parlasın ki, iyi işlerinizi görerek göklerdeki Babanızı yüceltsinler!››
17Ɣuṛ-wat aț-țɣilem usiɣ-ed ad sseɣliɣ ayen i d-tenna ccariɛa d wayen i d-nnan lenbiya ! Ur d-usiɣ ara ad sseɣliɣ, lameɛna usiɣ-ed ad snekmaleɣ.
17‹‹Kutsal Yasayı ya da peygamberlerin sözlerini geçersiz kılmak için geldiğimi sanmayın. Ben geçersiz kılmaya değil, tamamlamaya geldim.
18A wen-iniɣ tideț : skud mazal igenwan d lqaɛa, ula d yiwen wawal neɣ usekkil n ccariɛa ur imeḥḥu, alamma yedṛa wayen akk yuran deg-s.
18Size doğrusunu söyleyeyim, yer ve gök ortadan kalkmadan, her şey gerçekleşmeden, Kutsal Yasadan ufacık bir harf ya da bir nokta bile yok olmayacak.
19Win ur nqudeṛ ara ula d yiwen n lameṛ amecṭuḥ n ccariɛa, yerna isselmad i wiyaḍ ad xedmen am nețța, ad ițwaḥseb d amecṭuḥ akk di tgelda n igenwan. MMa d win ixeddmen ayen i d-tenna ccariɛa, yerna isselmad i wiyaḍ ad xedmen akken, ad yili d ameqqran di tgelda n igenwan.
19Bu nedenle, bu buyrukların en küçüğünden birini kim çiğner ve başkalarına öyle öğretirse, Göklerin Egemenliğinde en küçük sayılacak. Ama bu buyrukları kim yerine getirir ve başkalarına öğretirse, Göklerin Egemenliğinde büyük sayılacak.
20Axaṭer a wen-iniɣ, ma yella ur tuɣem ara awal i Sidi Ṛebbi akteṛ n wakken tețțaɣem awal i yimusnawen n ccariɛa d ifariziyen, ur tkeččmem ara tagelda n igenwan.
20Size şunu söyleyeyim: Doğruluğunuz din bilginleriyle Ferisilerinkini aşmadıkça, Göklerin Egemenliğine asla giremezsiniz!››
21Teslam daɣen s leqwanen i d- ițțunefken i lejdud-nneɣ : Ur tneqqeḍ ara tamgeṛt, WWin ara yenɣen tamgeṛṭ, ad iɛeddi di ccṛeɛ, ad ițwaḥkem fell-as.
21‹‹Atalarımıza, ‹Adam öldürmeyeceksin. Öldüren yargılanacak› dendiğini duydunuz.
22Ma d nekk a wen-iniɣ : kra n win ara izeɛfen ɣef gma-s, ad iɛeddi di ccṛeɛ. Win ara yinin i gma-s : « ay abuhal, » ad ibedd zdat wesqamu n ccraɛ. Win ara yinin i gma-s : « ay amehbul, » yuklal ad ikcem ɣer ǧahennama.
22Ama ben size diyorum ki, kardeşine öfkelenen herkes yargılanacaktır. Kim kardeşine aşağılayıcı bir söz söylerse, Yüksek Kurulda yargılanacaktır. Kim kardeşine ahmak derse, cehennem ateşini hak edecektir.
23M'ara tțedduḍ aț-țefkeḍ lweɛda i Sidi Ṛebbi, temmektaḍ-ed zdat n wemkan n iseflawen belli gma-k iṭṭef-ak cceḥna,
23Bu yüzden, sunakta adak sunarken kardeşinin sana karşı bir şikâyeti olduğunu anımsarsan, adağını orada, sunağın önünde bırak, git önce kardeşinle barış; sonra gelip adağını sun.
24eǧǧ dinna lweɛda-nni, tṛuḥeḍ uqbel aț-ḍelbeḍ ssmaḥ i gma-k, d wamek ara tefkeḍ lweɛda-k i Sidi Ṛebbi.
25Senden davacı olanla daha yoldayken çabucak anlaş. Yoksa o seni yargıca, yargıç da gardiyana teslim edebilir; sonunda da hapse atılabilirsin.
25Ma yella iḍlem-ik yiwen, tedduklem di sin ɣer wexxam n ccṛeɛ, ɣiwel msefham kečč yid-es deg ubrid, m'ulac axṣim-ik a k-yawi ɣer lḥakem, lḥakem a k-yefk i wɛessas, aɛessas-nni, a k-yerr ɣer lḥebs.
26Sana doğrusunu söyleyeyim, borcunun son kuruşunu ödemeden oradan asla çıkamazsın.››
26A k-iniɣ tideț : ur d-țeffɣeḍ ara syenna alamma txellṣeḍ aṣurdi aneggaru n ṭṭlaba-inek.
27‹‹ ‹Zina etmeyeceksin› dendiğini duydunuz.
27Teslam belli qqaṛen-d : ur xeddem ara asekkak yeɛni zzna.
28Ama ben size diyorum ki, bir kadına şehvetle bakan her adam, yüreğinde o kadınla zina etmiş olur.
28Lameɛna, nekkini a wen-d-iniɣ : win ara imuqlen tameṭṭut, imenna deg ul-is ad iznu yid-es, atan am akken izna yid-es.
29Eğer sağ gözün günah işlemene neden olursa, onu çıkar at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olması, bütün vücudunun cehenneme atılmasından iyidir.
29Daymi ma yella ț-țiṭ-ik tayeffust i k-ițawin ɣer leḥṛam, qleɛ-iț, ḍeggeṛ-iț akkin fell-ak. Axaṭer axiṛ-ak a k-iṛuḥ yiwen si lemfaṣel-ik wala aț-țkecmeḍ s lekmal-ik ɣer ǧahennama.
30Eğer sağ elin günah işlemene neden olursa, onu kes at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olması, bütün vücudunun cehenneme gitmesinden iyidir.
30Ma yella s ufus-ik ayeffus i txeddmeḍ leḥṛam, gzem-it, tḍegṛeḍ-t akkin fell-ak, axiṛ-ak a k-ixaṣ ufus wala ma tkecmeḍ s lekmal-ik ɣer ǧahennama.
31‹‹ ‹Kim karısını boşarsa ona boşanma belgesi versin› denmiştir.
31Qqaṛen-d daɣen : Win ara yebrun i tmeṭṭut-is, a s-yefk lkaɣeḍ n berru .
32Ama ben size diyorum ki, karısını fuhuş dışında bir nedenle boşayan onu zinaya itmiş olur. Boşanmış bir kadınla evlenen de zina etmiş olur.››
32Lameɛna nekkini a wen-iniɣ : win ara yebrun i tmeṭṭut-is, yili ur tezni ara, d nețța i ț-iwelhen ɣer zzna ma tezweǧ d wayeḍ. Daɣen win yuɣen tameṭṭut innebran, ula d nețța yezna.
33‹‹Yine atalarımıza, ‹Yalan yere ant içmeyeceksin, ama Rabbin önünde içtiğin antları yerine getireceksin› dendiğini duydunuz.
33Teslam daɣen s wayen i d-nnan i lejdud-nneɣ : Ur ḥennet ara, lameɛna ayen i tɛuhdeḍ s limin zdat Sidi Ṛebbi, ilaq a t-txedmeḍ.
34Oysa ben size diyorum ki, hiç ant içmeyin: Ne gök üzerine, çünkü orası Tanrının tahtıdır; ne yer üzerine, çünkü orası Onun ayak taburesidir; ne de Yeruşalim üzerine, çünkü orası Büyük Kralın kentidir.
34Meɛna nekk a wen-iniɣ : ur țgallat ara maḍi ! Ur țgallat s igenni, axaṭer d amkan n lḥekma n Sidi Ṛebbi,
36Başınızın üzerine de ant içmeyin. Çünkü saçınızın tek telini ak ya da kara edemezsiniz.
35ur țgallat s lqaɛa axaṭer fell-as i gesrusu iḍaṛṛen-is, neɣ s Lquds imi ț-țamdint n ugellid ameqqran.
37‹Evet›iniz evet, ‹hayır›ınız hayır olsun. Bundan fazlası Şeytandandır.››
36Ur țgallat ara daɣen : « s yixef n uqeṛṛuy-nwen » axaṭer ur tezmirem ara aț-țerrem ula d yiwen wenẓad d aberkan neɣ d amellal.
38‹‹ ‹Göze göz, dişe diş› dendiğini duydunuz.
37Init « ih » ma ilaq aț-ținim ih, neɣ « xaṭi » ma ilaq aț-ținim xaṭi ; ayen akk ara ternum d zzyada, s ɣuṛ Cciṭan i d-ițas.
39Ama ben size diyorum ki, kötüye karşı direnmeyin. Sağ yanağınıza bir tokat atana öbür yanağınızı da çevirin.
38Teslam s wayen i d-qqaṛen : Tiṭ s tiṭ, tuɣmest s tuɣmest.
40Size karşı davacı olup mintanınızı almak isteyene abanızı da verin.
39Meɛna nekk a wen-iniɣ : ma yella win i wen-ixedmen cceṛ ur țțarat ara țțaṛ. Ma iwwet-ik yiwen ɣer lḥenk ayeffus, sken-as lḥenk nniḍen.
41Sizi bin adım yol yürümeye zorlayanla iki bin adım yürüyün.
40Ma yebɣa yiwen a k-isiweḍ ɣer ccṛeɛ iwakken a k-ikkes aqenduṛ-ik, rnu-yas ula d abeṛnus-ik.
42Sizden bir şey dileyene verin, sizden ödünç isteyeni geri çevirmeyin.››
41Ma yella iḥṛes-ik walebɛaḍ a s-tbibbeḍ taɛkumt azgen webrid-is, kečč awi-yas-ț armi d axxam.
43‹‹ ‹Komşunu seveceksin, düşmanından nefret edeceksin› dendiğini duydunuz.
42Efk-as ayen yeḥwaǧ i win i k-d-issutren, ur reggel ara ɣef win ibɣan ad yerḍel s ɣuṛ-ek.
44Ama ben size diyorum ki, düşmanlarınızı sevin, size zulmedenler için dua edin.
43Teslam i wayen i d-qqaṛen : Ḥemmel amdakkel-ik, tkeṛheḍ aɛdaw ik.
45Öyle ki, göklerdeki Babanızın oğulları olasınız. Çünkü O, güneşini hem kötülerin hem iyilerin üzerine doğdurur; yağmurunu hem doğruların hem eğrilerin üzerine yağdırır.
44Nekk a wen-iniɣ : ḥemmlet iɛdawen-nwen i kkun ițqehhiṛen. BBarket wid i kkun-ineɛlen, xedmet lxiṛ i wid i kkun-ikeṛhen, dɛut s lxiṛ i wid i kkun-iḍelmen, akk-d wid i kkun-ițqehhiṛen.
46Eğer yalnız sizi sevenleri severseniz, ne ödülünüz olur? Vergi görevlileri de öyle yapmıyor mu?
45S wakka ara d-tbanem d arraw n Baba-twen yellan deg igenwan, axaṭer nețța icṛeq-ed iṭij-is ama ɣef wid yelhan ama ɣef yemcumen, yețțak-ed ageffur ( lehwa ) ama i wid ixeddmen lxiṛ, ama i wid ixeddmen cceṛ.
47Yalnız kardeşlerinize selam verirseniz, fazladan ne yapmış olursunuz? Putperestler de öyle yapmıyor mu?
46Ma yella tḥemmlem kan wid i kkun-iḥemmlen, d acu n lfayda ara tesɛum ? Ula d imekkasen n tebzert ( leɣṛama ) xeddmen akenni.
48Bu nedenle, göksel Babanız yetkin olduğu gibi, siz de yetkin olun.››
47Ma yella tețțemsalamem d watmaten-nwen kan, d acu n lxiṛ i txedmem ? Ula d imednuben xeddmen akken.
48Sfut ihi akken yeṣfa Baba-twen n igenwan.