Kekchi

Maori

Proverbs

27

1Mênimobresi êrib chixyebal cßaßru têbânu cuulaj xban nak incßaß nequenau cßaßru tâcßulmânk cuulaj.
1¶ Kei whakamanamana koe ki te ra apopo; kahore hoki koe e mohio ko te aha e puta mai i roto i te ra.
2Mêqßue êlokßal êjunes êrib. Kßaxal us nak jalan teßqßuehok êlokßal.
2¶ Ma tetahi atu tangata te whakamoemiti mou, kaua ma tou mangai ake; ma te tangata ke, kaua ma ou ngutu ake.
3Li pec ut li samaib kßaxal chßaßaj xcuybal li râlal. Abanan kßaxal cuißchic chßaßaj xcuybal lix joskßil li mâcßaß xnaßleb.
3¶ He taimaha te kohatu, he taimaha ano te kirikiri; he taimaha atu ia i a raua tahi te pukuriri o te wairangi.
4Li joskßil naqßuehoc chßaßajquilal. Li joskßil nasachoc. Abanan li cakalînc, aßan li kßaxal cuißchic ra naxbânu.
4He mea nanakia te riri, he rutaki te aritarita; ko wai ia e tu i mua i te hae?
5Kßaxal us nak tatkßusuk chi tzßakal re ru chiru nak tatrahok chi yal xcab rix âchßôl.
5¶ He pai ke te riri matanui i te aroha huna.
6Kßaxal us lâ cuamîg li nakßusuc âcue chi tzßakal re ru, usta ra tâcuecßa nak tatxkßus, chiru li jun li xicß na-iloc âcue, usta aßan naxye nak tzßakal âcuamîg.
6Ko nga patu a te hoa aroha he mea na te pono: ko nga kihi ia a te hoariri auau rawa.
7Li ani nujenak xsaß incßaß chic sa narecßa li xyaßal cab. Abanan li tâtzßocâk, usta incßaß sa, tixtzaca xban nak tâtzßocâk.
7¶ E ngaruru ana te wairua makona ki te honikoma: engari ki te wairua hiakai, reka kau nga mea kawa katoa.
8Li ani naxcanab li rochoch, aßan chanchan li xul li naxcanab xsoc.
8¶ Rite tonu ki te manu e atiutiu noa atu ana i tona kohanga te tangata e atiutiu noa atu ana i tona wahi.
9Li sununquil ban naxqßue sahil chßôlej. Ut naxqßue ajcuiß xsahil xchßôl li châbil naßleb li nequeßxqßue li amigos.
9¶ He whakahari ngakau te hinu me te whakakakara; he pera ano nga ahuareka o to te tangata hoa aroha i ahu mai i nga tikanga mateoha i whakatakotoria e tona ngakau.
10Mâtzßektânaheb lâ cuamîg chi moco tâtzßektânaheb li ramîg lâ yucuaß. Chi moco tatxic saß rochoch lâ cuas chixyebal li chßaßajquilal li cuancat cuiß. Kßaxal us nak tatxtenkßa lâ cuechcabal li nachß cuan chiru nak tatxtenkßa lâ cuas li najt cuan.
10Ko tou hoa aroha ake, a ko te hoa hoki o tou papa, kaua e whakarerea; kaua hoki e haere ki te whare o tou tuakana i te ra e mate ai koe: he pai ke hoki te hoa e tata ana i te tuakana i tawhiti.
11Ex cualal incßajol, chicuânk ênaßleb re nak sahak inchßôl êriqßuin. Chi joßcan tinnau xsumenquil li nequeßhoboc cue.
11¶ E taku tama, kia whakaaro nui, kia koa ai toku ngakau, kia whakahoki kupu ai hoki ahau ki te hunga e tawai ana ki ahau.
12Li ani cuanqueb xnaßleb nequeßxqßue retal li raylal ut nequeßxcol ribeb chiru. Abanan eb li mâcßaßeb xnaßleb nequeßxcßul li raylal nachal saß xbêneb xban nak incßaß nequeßxnau xqßuebal retal.
12¶ E kite atu ana te tangata tupato i te he, a ka huna i a ia: tena ko te kuware, haere tonu atu, mamae tonu atu.
13Li ani tixsume xtojbal xcßas junak incßaß naxnau ru, isihomak li rakß ut têqßue chokß prenda.
13¶ Tangohia te kakahu o te kaiwhakakapi mo te tangata ke; tona taunaha ano hoki mo ta te wahine ke.
14Li ani tâxic toj ekßela chixqßuebal xsahil xchßôl li ramîg chi japjôk re, aßan chanchan nak japjôk re chixhobbal.
14¶ Ko te tangata e maranga ana i te atatu, he nui hoki tona reo ki te manaaki i tona hoa ka kiia tana he kanga.
15Junak li ixakilbej junes chßilânc naxbânu, aßan chanchan li oques li na-oc saß cab rajlal nak yô li hab.
15¶ He maturuturu e puputu tonu ana i te ra nui te ua, he wahine ngangare, rite tonu raua:
16Li ikß incßaß naru xrambal, chi moco li aceite târûk tâcanâk saß âcuukß. Tâhoyekß ban. Joßcan ajcuiß li ixk li nacuulac chiru chßilânc. Incßaß naru xrambal chiru.
16Ko te tangata e mea ana ki te pehi i a ia, e mea ana ki te pehi i te hau, a ka tutaki tona ringa matau ki te hinu.
17Li chßîchß riqßuin chßîchß ajcuiß nakßesnâc. Joßcan ajcuiß li cuînk. Cuînk ajcuiß tâqßuehok xnaßleb.
17¶ Ko te rino hei whakakoi mo te rino; waihoki ko te tangata ano hei whakakoi i te mata o tona hoa.
18Li ani naxchßolani lix tônal lix higo tixtzaca li ru. Ut li ani naril chi us li cßaßru re lix patrón, aßan tâqßuehekß xlokßal.
18¶ Ko te kaitiaki o te piki, ka kai i ona hua: ka whakahonoretia te tangata e whakaaro ana ki tona rangatira.
19Joß nak nakil li xnakß ku saß li haß, joßcan ajcuiß nak nakaqßue retal kacßaßux riqßuin jalan.
19¶ He pera i te wai, tiro atu, tiro mai he kanohi, ka pena ano to te tangata ngakau ki te tangata.
20Li xbalba ut li muklebâl mâ jokße nequeßnujac riqßuin li joß qßuial nequeßxcßul. Joßcaneb ajcuiß li cristian. Incßaß nequeßcßojla xchßôl riqßuin li joß qßuial cuan reheb. Toj nequeßxrahi ru xtzßakob.
20¶ Ko te reinga, ko te whakangaromanga, e kore e makona; e kore ano hoki e makona nga kanohi o te tangata.
21Li oro ut li plata isinbil lix tzßajnil riqßuin xam. Abanan eb li cristian nacßutun chanru lix naßlebeb nak nequeßqßueheß xlokßal.
21¶ Ko te oko tahu para mo te hiriwa, ko te oumu mo te koura; a, ko te whakanui i a ia, hei whakamatautau mo te tangata.
22Usta tâtenle junak li mâcßaß xnaßleb, abanan mâ jokße tixtau xyâlal. Junelic ban mâcßaßak xnaßleb.
22¶ Ahakoa i tukua e koe te wairangi ki te tuki i roto i te kumete i waenga i nga witi pepe, e kore tona whakaarokore e riro.
23Chanauhak rilbaleb lâ carner. Ut chaqßuehak âchßôl chirilbaleb lâ quetômk,
23¶ Kia anga nui koa kia mohio ki te ahua o au hipi, a kia pai te tiaki i au kahui kau:
24xban nak li biomal ut li cuanquilal moco nacuan ta chi junelic. Na-osoß ban.
24E kore hoki te taonga e mau tonu; e mau ianei te karauna ki nga whakatupuranga katoa?
25Tâêlk chi us li ichaj. Nak acak xayocß chak li ichaj, jalan chic rêkaj tâêlk.
25Kua whaiti te hei, e kitea ana te tupu hou, a e kohikohia ana nga otaota o nga maunga.
26Eb lâ cocß carner teßxqßue li lana re nak naru tâyîb lâ cuakß. Ut naru ajcuiß nacacßayi eb lâ cocß chibât re nak tâcuânk âtumin re xlokßbal lâ chßochß.Ut eb lâ chibât nabal li leche teßxqßue re tâchßolani âcuib lâat, joß ajcuiß lâ cualal âcßajol, joßqueb ajcuiß chixjunileb li nequeßtrabajic saß lâ cuochoch.
26Hei mea kakahu mou nga reme, a koe nga koati hei utu mo te mara.
27Ut eb lâ chibât nabal li leche teßxqßue re tâchßolani âcuib lâat, joß ajcuiß lâ cualal âcßajol, joßqueb ajcuiß chixjunileb li nequeßtrabajic saß lâ cuochoch.
27A tera te waiu koati, he nui noa atu hei kai mau, hei kai hoki ma tou whare, hei oranga ano hoki mo au kotiro.