1Li Kâcuaß quiâtinac cuiqßuin ut quixye cue:
1 Rabbi sanno ye ka kaa ay do koyne ka ne:
2—At ralal cuînk, cuanqueb cuib li ixk rîtzßineb rib. Junaj lix naßeb.
2 Boro izo, za doŋ wayboro hinka fo go no, kaŋ nya folloŋ izeyaŋ no.
3Chalen saß xcaßchßinaleb aßaneb xcomoneb li ixk li nequeßxcßayi ribeb. Saß xsâjilal queßxqßue rib chi batzßunêc aran Egipto ut riqßuin aßan queßxmux ribeb li cuib chi tukß ix.
3 I na kaaruwataray* te Misira laabo ra, i na ngey kaaruwatara te ngey zankatara waate. Noodin alborey n'i fafey kankam-kankam, noodin i n'i wandiyay waate fafa deeney ham-ham.
4Li asbej, aßan xAhola xcßabaß, ut li îtzßinbej, aßan xAholiba xcßabaß. Lâin xinsumla riqßuineb ut queßcuan cualal incßajol riqßuineb. Lix Ahola, aßan retalil li tenamit Samaria, ut lix Aholiba, aßan retalil li tenamit Jerusalén.
4 I maayey neeya: ibeero maa ga ti Ohola, a kayno mo maa Oholiba. I ciya ay wane yaŋ. I na izeyaŋ hay mo, alboro nda wayboro. I maayey din sanno gaa, Samariya ga ti Ohola, Urusalima mo ga ti Oholiba.
5Nak sumsu cuiqßuin, lix Ahola quixmux ru xsumlajic ut quicuan riqßuineb li soldado aj Asiria, li cuanqueb nachß riqßuin li tenamit.
5 Ohola wo na kaaruwataray te za a go ay hiija ra. A bina kulu ye nga baakoy gaa, kaŋ ga ti a gorokasiney Assiriyancey,
6Li rakßeb, aßan púrpura. Aßaneb li nequeßtaklan ut nequeßcßamoc be. Cßajoß xchakßal ruheb. Ut chixjunileb nequeßxic chirix cacuây.
6 suudi bankaaray koyey, mayraykoyey da maykoy no. Ikulu arwasuyaŋ no kaŋ ga beejandi, kaŋ yaŋ ga kaaru bariyaŋ boŋ.
7Lix Ahola quixcßayi rib reheb chixjunileb laj Asiria li cuanqueb xcuanquil. Ut quixmux rib nak quixlokßoniheb lix dioseb li cuînk aßan.
7 A na nga kaaruwatara gomno gusam i se, ngey Assiriya arwasu suubanantey kulu. Hala nda borey kaŋ a bina ga ba r'ey gumo, a na nga boŋ ziibandi i toorey kulu do.
8Incßaß quixcanab xbânunquil li mâusilal li quixtiquib xbânunquil aran Egipto saß xsâjilal nak quixqßue rib chi batzßunêc xbaneb nabal chi cuînk.
8 Za Misira jirbey waate, a mana nga kaaruwatara naŋ, zama za a go wandiyo no i kani nd'a. I n'a zankataray fafa deeney ham-ham, i na ngey goy yaamey gusam a se mo.
9Joßcan nak lâin xinkßaxtesi saß rukßeb li cuînk laj Asiria li cuanqueb riqßuin xban nak quiraj cuânc riqßuineb.
9 Woodin se no ay n'a daŋ nga baakoy kambe ra, kaŋ ga ti Assiriyancey kambe ra, ngey kaŋ a bine ga ba gumo.
10Eb aßan queßxmux ru lix Ahola ut queßxmakß chiru li ralal xcßajol, ut lix Ahola queßxcamsi riqßuin chßîchß. Ut eb li ixk yalak bar queßrabi resil li cßaßru quixcßul. Riqßuin aßan quicßuteß xxutân.
10 I n'a kaa koonu, i n'a izey arey da wayey sambu. Nga bumbo mo, i n'a wi da takuba. A maa baaru furo wayborey do, zama i na ciiti toonandi a se.
11Usta lix Aholiba li rîtzßin quiril chixjunil li quixcßul lix Ahola, abanan kßaxal cuißchic yibru quixbânu chiru li quixbânu lix Ahola. Kßaxal cuißchic numtajenak li mâusilal li quixbânu.
11 A kayno Oholiba mo di woodin, amma nga din bisa nga beero biniyay goyey ra, a kaaruwatara mo bisa beero wano.
12Lix Aholiba quixcßayi rib reheb laj Asiria. Quixra ruheb li nequeßtaklan ut eb li cuanqueb xcuanquil. Aßaneb li soldado li sâjeb ut cßajoß xchakßal ruheb. Châbil li rakßeb ut châbil lix chßîchßeb. Ut nequeßxic chirix cacuây.
12 A bina ba Assiriyancey kaŋ go ga may, kaŋ mayraykoyyaŋ no, a gorokasinyaŋ mo no. I ga bankaaray hanno yaŋ daŋ, kaarukoyaŋ no bariyaŋ boŋ. I kulu arwasuyaŋ no kaŋ ga beejandi.
13Lâin quinqßue retal nak lix Aholiba quixmux ru li xsumlajic joß quixbânu lix Ahola. Juntakßêt xnaßlebeb.
13 Ay laakal d'a mo, ay di kaŋ a na nga boŋ ziibandi, i dirawey kulu afolloŋ no.
14Abanan kßaxal cuißchic numtajenak li mâusilal li quixbânu lix Aholiba nak quixmux rib. Quiril nak tzßîbanbil chiru tzßac retalileb laj Babilonia. Bonbil riqßuin caki bon.
14 Kal a soobay ka tonton nga kaaruwatara gaa, zama a di alborey kaŋ i n'i himandey te cinarey gaa, kaŋ ga ti Kaldancey himandey, ngey kaŋ yaŋ i deedandi nda pantir ciray.
15Cuanqueb xcßâmal xsaßeb ut lix jolomeb batbil riqßuin tßicr qßuila pây ru xbonol. Eb aßan li nequeßtaklan. Chixjunileb chanchaneb laj Babilonia, li naßajej li queßyoßla cuiß.
15 I gonda guddama ngey cantey gaa, da bangum kaŋ ga sooli i boŋey gaa. I kulu gonda bonkoonitaray himandi, Babila borey deedando boŋ, Kaldiya ra, laabo kaŋ i n'i hay din ra.
16Nak quiril li retalileb, lix Aholiba quixra ruheb ut quixtaklaheb lix takl toj Babilonia chixbokbaleb.
16 Za a di ey mo, a bina bare ka ye i gaa da baakasinay, a na diyayaŋ donton i gaa mo hala Kaldiya ra.
17Ut eb laj Babilonia queßchal riqßuin. Ut lix Aholiba quicuan riqßuineb. Nak ac xmuxeß ru lix Aholiba incßaß chic quiraj ruheb.
17 Babila borey binde kaa a do a baakasinay daaro boŋ. I n'a ziibandi nda ngey kaaruwatara, hal a ziibi i do, woodin banda a bina fun i ciine ra.
18Chiruheb chixjunileb lix Aholiba quixmux rib ut quixtßusub rib. Joßcan nak lâin quinjoskßoß riqßuin joß nak quinjoskßoß riqßuin lix Ahola li ras ut quintzßektâna.
18 A binde na nga kaaruwatara feeri, a na nga gaa-koono mo kaa taray. Waato din gaa ay bine fun a ciine ra, sanda mate kaŋ cine ay fun a beero ciine ra.
19Abanan kßaxal cuißchic yibru quixbânu lix Aholiba nak quinak saß xchßôl nak quixcßayi chak rib saß xsâjilal aran Egipto.
19 Kulu nda yaadin, a na nga kaaruwatara te kal a baa. A goono ga fongu nga zankataray jirbey gaa, alwaato kaŋ a na nga kaaruwatara te Misira laabo ra.
20Quixrahi ru cuânc riqßuineb li cuînk li kßaxal yibru xnaßlebeb. Chanchaneb li cacuây ut chanchaneb li bûr xban nak junes cuânc riqßuin ixk queßxcßoxla.
20 A bina mo ba nga baakoy gumo, borey kaŋ yaŋ i mo-jine sanda farkay waney yaŋ no, i balagey mo sanda bari wane cine yaŋ no.
21Ut lix Aholiba quiraj cuânc joß nak quicuan aran Egipto saß xsâjilal nak quixqßue rib chi batzßunêc xbaneb li cuînk.
21 Yaadin cine no ni fongu ni zankataray yaamotara gaa. Ni goono ga yalla-yalla nda zankataray fafa deeney ham-hamyaŋo kaŋ Misira borey te, i goono ga ni zankataray fafey kankam-kankam.
22Joßcan ut at Aholiba, joßcaßin xye li nimajcual Dios âcue: —Usta xacanabeb li cuînk aßan, ut usta incßaß chic nacacuaj ruheb, abanan lâin tintaklaheb âcuiqßuin. Tateßxsut ut xicß chic tateßril.
22 Woodin sabbay se no, ya nin Oholiba, yaa no Rabbi, Koy Beero ci: A go, ay ga ni baakoy din daŋ i ma gaaba da nin, ngey kaŋ ni bina fun i ciine ra. Ay g'i candi ka kande ni gaa ka fun kuray kulu.
23Tintaklaheb laj Babilonia, eb laj Caldea, eb laj Pecod, ut eb laj Soa ut eb laj Coa. Teßchâlk ajcuiß rochbeneb chixjunileb laj Asiria. Chixjunileb li teßchâlk aßaneb li cuanqueb xcuanquil ut eb li nequeßtaklan. Aßaneb li sâjeb ut naßnôqueb ruheb. Chixjunileb nequeßxic chirix cacuây.
23 Babila borey da Kaldancey kulu, Pekod da Sowa da Kowa borey, da Assiriyancey kulu care banda, arwasey kaŋ ga beejandi, mayraykoyey da maykoy, dumey kulu waney, koyey da faadancey kaŋ i ga bay -- i kulu ga kaa bariyaŋ boŋ.
24Teßchâlk chi pletic êriqßuin ut teßchâlk nabaleb li soldado rochbeneb. Cuânk xcarruajeb ut cuânkeb xcßanjelebâl re pletic. Cuânkeb xchßîchß re xcolbal re xchßôleb ut cuânkeb xpunit chßîchß. Teßxsut lê tenamit. Xban nak yô injoskßil saß êbên, lâin texinkßaxtesi saß rukßeb ut eb aßan teßrakok âtin saß êbên joß naxye saß lix chakßrabeb.
24 I ga kaa ni gaa da wongu jinay, da torkoyaŋ da wongu guuru hariyaŋ, da ndunnya dumey marga jama. I ga wongu daaga sinji ni se, da koray kayna nda koray beeri, da wongu guuru fuula, kuray kulu gaa. Ay ga ni ciito mo daŋ i kambe ra, i ga ciiti ni se mo ngey ciito boŋ.
25Xban nak yô injoskßil saß êbên, lâin tincanabeb chixbânunquil li cßaßru teßraj eb aßan. Xban xjoskßileb, teßrisi lê rußuj ut eb lê xic. Ut cuan êre teßcamsîk riqßuin chßîchß. Teßcßamekß chi najt eb lê ralal êcßajol. Ut li joß qßuial chic teßcolekß teßsachekß riqßuin xam.
25 Ay cansa ga koroŋ ni boŋ, i ga ni cabe futay mo. I ga ni hangey da ni niina dagu ka kaa ni gaa. Ni jara cindo mo, takuba g'a zeeri. I ga ni ize alborey da wayborey sambu. Ngey kaŋ yaŋ cindi mo, danji g'i ŋwa ka ban.
26Teßxmakß chêru lê châbil akß ut teßxmakß ajcuiß chêru li pec li terto xtzßak li nequeqßue chok xsahob êru.
26 I ga ni kaa koonu ka ni taalam jinayey mo kaa ni gaa.
27Lâin tinbânûnk re nak incßaß chic têbânu li mâusilal ut incßaß chic têraj têcßayi êrib chi moco tânak chic saß êchßôl li cßaßru quebânu chak Egipto.
27 Yaadin cine no ay ga naŋ ni goy yaama ma ban d'a, da kaaruwatara kaŋ ni kande ka fun d'a Misira laabo ra. Ay ga te mate kaŋ ni si ni boŋ sambu k'i guna koyne, ni si ye ka fongu Misira koyne hal abada.
28Aßan aßin li naxye li Kâcuaß li nimajcual Dios: Lâin oc cue chêkßaxtesinquil saß rukßeb li xicß nequerileb. Texincanab saß rukßeb li incßaß chic nequerajeb.
28 Zama haŋ kaŋ Rabbi, Koy Beero ci neeya: A go, ay ga ni daŋ borey kaŋ yaŋ ni bina wangu kambe ra, ngey kaŋ yaŋ ni bina fun i ciine ra yaŋ kambe ra.
29Xban nak xicß nequex-ileß xbaneb teßxbânu raylal êre. Teßxmakß chêru chixjunil li cßaßru êre, usta cau xecßanjela rix. Mâcßaß chic cuânk êre. Chanchan nak tßustßu texcanâk. Chanchanakex chic li ixk li nequeßxcßayi ribeb xban nak xinêtzßektâna ut xelokßoniheb li jalanil dios. Xutânal têcßul.
29 I ga ni cabe taabi i ibaretara ra. I ga hay kulu kaŋ ni taabi ka du kom ni gaa, i ma ni naŋ gaa-koonu, bankaaray si. I ga ni kaaruwatara gaa-koono kaa taray, kaŋ ga ti ni goy yaama da ni kaaruwatara kulu.
30Anakcuan têcßul chi joßcan xban nak xejunaji êrib riqßuineb li jalan xtenamit ut xemux êrib nak xelokßoniheb lix jalanil dios.
30 Hayey din no i ga te ni se zama ni na dumi cindey gana, ni goono ga kaaruwataray te. Zama ni ziibi mo i toorey do.
31Lâex xebânu joß xeßxbânu eb laj Samaria. Joßcan nak lâin texinqßue chixtojbal êmâc joß xinbânu reheb aßan.
31 Ni na ni beero fonda gana, ay binde g'a haŋ-gaasiya daŋ ni kambe ra.
32Li nimajcual Dios quixye reheb laj Judá: —Lâex têcßul ajcuiß li raylal li xinqßue saß xbêneb aßan. Kßaxal nim li raylal tâchâlk saß êbên. Chixjunileb li tenamit texhob ut texseße xban li raylal li têcßul.
32 Yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Ni beero haŋ-gaasiya kaŋ ga guusu, A ga tafay mo, ni g'a haro haŋ. I ga donda-caray hari te ni se, I ma ni ciya hahaarayaŋ hari.
33Chanchan texcalâk xban li raylal li têcßul. Cßajoß nak târahokß lê chßôl xban nak mâcßaß chic cuânk saß lê tenamit. Tâsachekß êru lâex ut tex-osokß joß nak queßosoß eb laj Samaria.
33 Ni ga to da buguyaŋ da bine saray, Zici dumbay da halaciyaŋ haŋ-gaasiya no, Ni beero Samariya haŋ-gaasiya no.
34Lâex têcßul chixjunil li raylal li qßuebil saß êbên. Kßaxal ra têcßul. Têtenle re lê chßôl chêrukß. Lâin li nimajcual Dios xinyehoc re aßin.
34 Ni g'a haŋ ka ban, Hala nd'a gugubey kulu ni g'i kaama. Ni ga ni fafey tooru-tooru, zama ay jin ka salaŋ, Rabbi, Koy Beero ci.
35Joßcaßin naxye li nimajcual Dios: —Xban nak quinêtzßektâna ut incßaß chic niquinêcßoxla, joßcan nak texinqßue chixtojbal lê mâc ut li mâusilal li xebânu.—
35 Woodin sabbay se, yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Za kaŋ ni dinya ay gaa, ni n'ay furu ni banda, kala ni mo, ma ni goy yaama da ni kaaruwatara alhakko sambu.
36Ut li Kâcuaß quixye cue: —At ralal cuînk, tatrakok âtin saß xbên lix Ahola ut lix Aholiba. Tâye reheb chixjunil li mâusilal li queßxbânu.
36 Rabbi ye ka ne ay se koyne: Boro izo, ni ga Ohola da Oholiba ciiti, wala? To, kala ni m'i fanta goyey seeda i se.
37Queßxmux lix sumlajiqueb xban nak xineßxtzßektâna ut xeßxlokßoniheb li jalanil dios. Osoßjenakeb li rukßeb saß quicß. Queßxmayejaheb lix cocßaleb nak queßxcßateb chiruheb li yîbanbil dios, usta aßaneb li cualal incßajol lâin.
37 Zama i na zina te, kuri mo go i kambey gaa. I zina nda ngey toorey, hal i izey mo, kaŋ i hay ay se, i n'i daŋ danjiyaŋ ra tooru se, a m'i ŋwa ka ban.
38Ut mâcuaß caßaj cuiß aßan queßxbânu. Queßxmux ru lin templo ut queßxmux ajcuiß ru li hilobâl cutan.
38 Hala nda woone mo kaŋ i te ay se koyne, kaŋ ti: han din hane i n'ay nangu hananta ziibandi, i n'ay asibtey halaci mo.
39Saß eb li cutan nak queßxmayejaheb lix cocßaleb chiruheb lix yîbanbil dios queßoc saß lin templo ut queßxmux ru.
39 Zama waati kaŋ cine i na ngey izey wi ka no ngey toorey se, han din hane bumbo no i kaa ay nangu hananta ra zama ngey m'a ziibandi se. A go, yaadin no i te ay fuwo bindo ra.
40Queßxtakla xtakleb saß najtil tenamit chixbokbaleb li cuînk. Ut eb li cuib chi ixk, li rîtzßineb rib, queßatin ut queßxbon li xnakßeb ru. Queßxtikib rib chi châbil ut queßxqßue lix sahob ru.
40 Haŋ kaŋ jaase woodin mo ga ti: araŋ donton no i ma boroyaŋ ce ka ne i ma kaa ka fun nangu mooro. Diya no araŋ donton i gaa, hala mo a go, i kaa. I sabbay se mo ni koy ka nyumay, ni na moyduma hanse ka nyaalandi, ni na taalam jinayyaŋ daŋ ni gaa.
41Queßcßojla chire li mêx saß li naßajej li yîbanbil chi châbil. Cßajoß li sahil echej saß li mêx. Ut aran xeßxqßue li incienso ut li aceite li xeßxqßue raj chokß cue.
41 Ni goro daari kaŋ gonda darza boŋ, taabal mo go a jine soolante, nangu kaŋ ni n'ay dugo d'ay jiyo daŋ.
42Qui-abîc xyâbeb li qßuila tenamit li yôqueb chi ninkßeînc. Cuanqueb li cuînk li queßcßameß saß li chaki chßochß, li mâcßaßeb xcuanquil. Queßxqßue lix sahob ru lix teleb li ixk ut queßxqßue li corona saß xjolomeb.
42 Boro jama marga jinde kaŋ go a banda baani goray ra, da boro yaamoyaŋ banda mo, i kande buganteyaŋ ka fun saajo ra. Nya izey din kambe hinka-hinkey kulu gaa no i na guuruyaŋ daŋ ka taalam, i boŋey gaa mo koytaray fuula hanno yaŋ go.
43Ut lâin quinye nak eb li ixk aßin li tacuajenakeb chi cuânc riqßuineb cuînk tebincanab saß rukßeb li cuînk xban nak eb aßan xcomoneb li ixk li nequeßxcßayi rib.
43 Waato din gaa no ay na nga kaŋ zeen zina ra din ciine te. Ay ne: Sohõ ni ga kaaruwataray te d'a, mate kaŋ cine a go d'a wo?
44Eb li cuînk aßin queßchal riqßuineb lix Ahola ut lix Aholiba. Joß nak nequeßxic riqßuineb li ixk li nequeßxcßayi ribeb, joßcan queßxbânu riqßuineb li cuib chi ixk aßin li incßaß useb xnaßleb.
44 Kal i furo a do, sanda mate kaŋ cine i ga te kaaruwa se. Yaadin cine no i furo nd'a Ohola nda Oholiba do, wayboro ziibantey din.
45Abanan, eb li cuînk li tîqueb xchßôl teßrakok âtin saß xbêneb joß nequeßxbânu riqßuineb li ixk li nequeßxmux ru xsumlajic ut eb li nequeßcamsin. Teßxbânu chi joßcan xban nak lix Ahola ut lix Aholiba queßxmux ru xsumlajiqueb ut queßcamsin.
45 Alborey kaŋ gonda adilitaray ga ciiti i se, ciiti kaŋ dumi i ga te zina-teerey se, da wo kaŋ dumi i ga te wayborey kaŋ na kuri mun se. Zama ngey wo zina-teeriyaŋ no, kuri mo go i kambey gaa.
46Aßan aßin li naxye li nimajcual Dios: —Lâin tinchßutubeb li tenamit ut tintaklaheb chixqßuebal xxiuheb ut chirelkßanquil li cßaßru cuan reheb.
46 Zama Rabbi, Koy Beero ne: Ay ga boro jama candi ka kande i gaa, ay g'i nooyandi mo tuulamyaŋ da komyaŋ se.
47Teßcutîk chi pec xbaneb li tenamit ut teßnumsîk chi chßîchß saß xsaßeb. Teßcamsîk li ralal xcßajoleb ut teßcßatekß li rochocheb.
47 Jama marga din binde g'i catu-catu nda tondiyaŋ _kal i ma bu|_, i m'i beeri-beeri nda takuba. I g'i ize arey da wayey wi, i m'i windey ton da danji mo.
48Lâin tinbânûnk re nak incßaß chic tâuxmânk li mâusilal aßin. Ut eb li ixk incßaß teßxtzol ribeb riqßuineb lix Ahola ut lix Aholiba xban nak teßxqßue retal cßaßru xeßxcßul.Eb li cuib chi ixk aßan teßxcßul chi joßcan xban li mâusilal xeßxbânu. Teßxtoj rix li mâc xeßxbânu nak xeßxlokßoniheb li jalanil dios. Ut riqßuin aßin chêjunilex têqßue retal nak lâin li nimajcual Dios.—
48 Yaadin cine no ay ga naŋ goy yaamo ma ban d'a laabo ra, zama wayborey kulu ma dondon i ma si goy araŋ goy yaamey wo dumi boŋ.
49Eb li cuib chi ixk aßan teßxcßul chi joßcan xban li mâusilal xeßxbânu. Teßxtoj rix li mâc xeßxbânu nak xeßxlokßoniheb li jalanil dios. Ut riqßuin aßin chêjunilex têqßue retal nak lâin li nimajcual Dios.—
49 I ga banayaŋ te araŋ se, araŋ laala wano me. Araŋ g'araŋ toorey alhakko sambu. Woodin gaa no araŋ ga bay kaŋ ay no ga ti Rabbi, Koy Beero.