1Li Kâcuaß quixye cue: —At ralal cuînk, tat-âtinak riqßuineb li cuanqueb Israel saß li naßajej tzûl ru, ut tâye reheb nak cheßrabihak li râtin li Kâcuaß.
1 Ni mo, boro izo, ma annabitaray te Israyla tondi kuukey se ka ne: Ya araŋ, Israyla tondi kuukey, wa maa Rabbi sanno.
2Aßan aßin li ninye lâin li nimajcual Dios. Eb li xicß nequeßiloc êre queßsahoß saß xchßôleb ut queßxye, “Anakcuan eb li tzûl li queßyîbâc najter kße cutan ke lâo,” chanqueb.
2 Yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Za kaŋ ibare na fafaryaŋ sanni te araŋ se ka ne «Ahãa! waato tudey boŋ sududuyaŋ nangey din ciya iri mayray hari!»
3Tâye resil li cßaßru tâcßulmânk ut tâye chi joßcaßin: Aßan aßin li naxye li nimajcual Dios. Eb li xnînkal ru tenamit li cuanqueb chêjun sutam queßnumta saß êbên ut queßxsach êru ut xeßrelkßa li cßaßru êre. Joßcan nak quexhobeß ut quexseßêc xbaneb li jalan xtenamiteb.
3 Ni binde, kala ni ma annabitaray te ka ne: Yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Za kaŋ i n'araŋ naŋ kurmu, i n'araŋ tutubu parkatak kuray kulu, zama araŋ ma ciya mayray hari ndunnya dumi cindey se, sanni da mimanda hari mo borey se --
4Joßcan nak têrabi li cßaßru tinye lâin li nimajcual Dios chirixeb li tzûl ut eb li nimaß ut eb li ru takßa li mâcßaß chic cuan chi saß. Têrabi li cßaßru tinye chirixeb li tenamit li poßinbileb ru, li qui-elkßâc cßaßru reheb ut chirixeb li queßqßueheß chi hobecß ut chi seßêc xbaneb li xnînkal ru tenamit li cuanqueb chixjun sutam.
4 woodin se binde, ya araŋ, Israyla tondi kuukey, wa maa haŋ kaŋ Rabbi, Koy Beero goono ga ci tondi kuukey da tudey, da hari zuru fondey, da goorey, da batama falulley, da galley kaŋ te kurmu din se, wo kaŋ yaŋ ciya wongu arzaka, dondayaŋ hari yaŋ no ndunnya dumi cindey borey se kaŋ go g'i windi --
5Nak yô injoskßil lâin li nimajcual Dios quinâtinac chirix li tenamit Edom joß eb ajcuiß li jun chßol chic tenamit li cuanqueb chêjun sutam. Kßaxal sa saß xchßôleb nak queßrelkßa li cßaßru êre lâex lin tenamit ut queßxcßam chokß reheb.
5 Yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Haciika ay canse korna ra ay salaŋ ka gaaba nda dumi cindey, da Edom kulu mo, ngey kaŋ n'ay laabo di k'a ciya ngey mayray hari. I goono ga farhã ngey biney ra gumo, da donda-caray ngey biney ra, zama ngey m'a ciya wongu arzaka.
6Lâin quinâtinac chi yô injoskßil chirixeb laj Edom li xicß nequeßiloc êre xban nak eb aßan queßxcßut êxutân nak queßxchap chokß reheb lê naßaj. Queßxmakß chêru li tzûl, li nimaß, li ru takßa, ut eb li xbên bol.
6 Ni binde ma annabitaray te Israyla laabo sanni boŋ ka ne tondi kuukey, da tudey, da hari zuru fondey, da goorey din se kaŋ yaadin no Rabbi, Koy Beero ci: A go, ay cansa nd'ay futay korna ra no ay salaŋ, zama araŋ di wowi dumi cindey kambe ra.
7Lâin li nimajcual Dios ninye riqßuin juramento nak relic chi yâl teßcßutekß xxutâneb li xnînkal ru tenamit li cuanqueb chêjun sutam.
7 A binde, yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Ay ze ka ne: Haciika, dumi cindey kaŋ goono g'araŋ windi ga ngey haawo jare.
8Ut teßtuxmek cuißchic li cheß li cuanqueb saß li tzûl Israel ut teßûchînk. Ut eb laj Israel teßxtzaca li ru xban nak chi sêb teßsukßîk cuißchic saß lix tenamiteb.
8 Amma araŋ, ya Israyla tondi kuukey, araŋ _boŋ tuuri-nyaŋey|_ ga te kambeyaŋ, araŋ ma nafa hay ay borey Israyla izey se, zama i kaayaŋ maan tak!
9Lâin tincol rix lix naßajeb. Lâin tintenkßânk reheb chixcßanjelanquil li chßochß ut chiraubal xsaß.
9 Zama a go, araŋ do haray no ay go. Ay ga bare ka ye araŋ do haray, i g'araŋ hanse ka duma.
10Lâin tebinqßue cuißchic chi tâmc laj Israel. Tâtenamitokß cuißchic li naßajej. Ut teßxyîb cuißchic li tenamit li queßjuqßuîc junxil.
10 Ay ga naŋ borey ma baa araŋ boŋ, Israyla dumo kulu nooya, oho, a kulu. Galley ga ye ka goro nda boroyaŋ ngey ra, i ga ye ka kurmu zeeney cina mo.
11Lâin tinqßue chi nabalocß li cristian joß eb ajcuiß li xul. Kßaxal cuißchic nabal teßqßuiânk ut teßtâmk. Tebinqßue chi cuânc saß lix naßajeb joß nak queßcuan junxil. Ut kßaxal cuißchic tintenkßaheb re nak tâcuânk nabal cßaßru reheb. Ut riqßuin aßin teßxqßue retal nak lâin li Kâcuaß.
11 Ay ga ye ka naŋ boro nda alman ma baa araŋ se koyne, i ga izeyaŋ hay ka tonton mo. Ay ga naŋ mo i ma goro araŋ ra sanda waato jirbey misa cine, hala mo ya albarka te araŋ se kaŋ ga bisa sintina wano. Woodin gaa no araŋ ga bay kaŋ ay no ga ti Rabbi.
12Lâin tincßameb cuißchic laj Israel saß lix naßajeb. Aßaneb li teßêchanînk re li chßochß. Ut eb li ralal xcßajol junelic teßxtzaca ru li acuîmk li tâêlk saß li chßochß aßin. Ut incßaß chic teßcâmk xban cueßej.
12 Oho, ay ga naŋ borey kaŋ ga ti ay jama Israyla m'araŋ taamu. Ni ga ciya i mayray hari, ni ga ciya i se tubu, ni si ye k'i mursandi da izeyaŋ mo koyne.
13Li nimajcual Dios naxye chi joßcaßin: Anakcuan li jalaneb xtenamit nequeßxhob laj Israel ut nequeßxye nak li chßochß naxtiuheb li ralal xcßajol ut naxcanab li naßajej chi mâcßaß cristian chi saß.
13 Yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Za kaŋ i goono ga ne ni se: «Ni ya boro ŋwaari no, ni na ni laabo mursandi nda izeyaŋ,»
14Abanan anakcuan incßaß chic teßxye chi joßcan xban nak teßnabalokß cuißchic li cristian.
14 ni binde si ye ka borey ŋwa ka ban koyne. Ni si ye ka ni laabo mursandi nda izeyaŋ mo. Yaadin no Rabbi, Koy Beero ci.
15Incßaß chic tebinqßue chi hobecß xbaneb li xnînkal ru tenamit, chi moco teßnumtâk chic saß xbêneb, chi moco teßcâmk chic li ralal xcßajoleb laj Israel, chan li Kâcuaß.
15 Ay si yadda ni ma ye ka maa wowi sanney din koyne dumi cindey meyey ra. Ndunnya dumey si ye ka ni wow koyne, ni si ye ka ciya hartayaŋ daliili ni borey se koyne. Yaadin no Rabbi, Koy Beero ci.
16Ut li Kâcuaß quiâtinac cuiqßuin ut quixye:
16 Rabbi sanno kaa ay do koyne ka ne:
17—At ralal cuînk, nak eb laj Israel cuanqueb saß lix chßochßeb queßxmux ru li naßajej xban li mâusilal queßxbânu. Chanchaneb jun li ixk nak yô chixcßulbal lix yajel re li po.
17 Boro izo, waato kaŋ Israyla dumo goro ngey laabo ra, i n'a ziibandi nda ngey muraadey da ngey goyey. Ay do i fonda ga hima sanda wayboro kaŋ di ziibi.
18Xban nak yô injoskßil saß xbêneb, lâin quinqßueheb chixtojbal xmâqueb xban li camsînc li queßxbânu saß li naßajej ut xban nak queßxmux ru li naßajej nak queßxlokßoniheb li jalanil dios.
18 Woodin se no ay n'ay futay korna gusam i boŋ, kuro kaŋ i mun laabo ra sabbay se, zama mo koyne i n'a ziibandi nda ngey toorey.
19Lâin quinjeqßuiheb ru saß eb li xnînkal ru tenamit. Quinrakoc âtin saß xbêneb aß yal chanru lix yehom xbânuhomeb.
19 Ay n'i say-say mo dumi cindey ra k'i duma ndunnya laabey ra. I muraadey d'i goyey boŋ no ay n'i ciiti.
20Nak queßcuulac saß eb li tenamit yalak bar, chixjunileb li tenamit queßxye nak aßaneb lin tenamit lâin li Dios, ut queßisîc saß li naßajej li quiqßueheß reheb, chanqueb. Xmâc eb aßan nak quimuxeß ru lin santil cßabaß.
20 Waato kaŋ i to dumi cindey do, nangey kaŋ yaŋ i koy, i n'ay maa hanna ziibandi, za kaŋ borey n'i ciine te ka ne: «Rabbi borey neeya, day i fatta a laabo ra.»
21Ra quicuecßa nak queßxhob lin santil cßabaß. Eb laj Israel queßxcßut inxutân nak queßcôeb yalak bar saß jalan tenamit.
21 Amma ay wo, ay saal ay maa hanna darza, maa kaŋ Israyla dumo ziibandi dumi cindey game ra, nangey kaŋ i koy.
22Joßcan ut ye reheb li tenamit Israel: Joßcaßin ninye lâin li nimajcual Dios. Mâcuaß xban nak êcßulub lâex aj Israel nak tinbânu li us êre; re ban xqßuebal xcuanquil lin santil cßabaß xban nak xemux ru lin cßabaß chiruheb li tenamit bar xexcuan cuiß chak.
22 Woodin sabbay se, kala ni ma ne Israyla dumo se: Yaawo no Rabbi, Koy Beero ci: Ya Israyla dumo, ay si woodin te araŋ sabbay se bo, amma ay maa hanna sabbay se, nga kaŋ araŋ ziibandi dumi cindey ra, nangey kaŋ araŋ koy.
23Lâin tinsantobresi lin cßabaß li kßaxal nim xcuanquil li xemux ru chiruheb li xnînkal ru tenamit xban nak xerisi xcuanquil lin cßabaß nak cuanquex saß xyânkeb. Ut riqßuin li cßaßru tinbânu, teßxqßue retal nak lâin li Kâcuaß Dios.
23 Ay mo, kal ay m'ay maa beero fay waani, nga kaŋ i ziibandi dumi cindey ra, ay maa kaŋ araŋ ziibandi i bindo ra. Dumi cindey ga bay mo kaŋ ay no ga ti Rabbi, waati kaŋ ay hanan araŋ do i jine. Yaadin no Rabbi, Koy Beero ci.
24Lâin texcuisi saß li xnînkal tenamit li cuanquex cuiß. Texcuisi saß chixjunileb li tenamit ut texincßam cuißchic saß lê naßaj.
24 Zama ay g'araŋ margu k'araŋ kaa dumi cindey ra, da laabey kulu ra, ya araŋ sambu ka kande araŋ laabo ra.
25Chanchan nak texinchßajobresi riqßuin sak ru haß nak tincuisi li mâusilal xebânu nak xemux êrib riqßuin xlokßoninquil li jalanil dios.
25 Gaa no ay ga hari kaŋ ga hanan say-say araŋ gaa, araŋ ga hanan mo. Araŋ kazaamatarayey d'araŋ toorey kulu gaa no ay g'araŋ hanandi.
26Lâin tinacßobresi lê râm ut tinjal lê cßaßux. Tinkßunobresi lê râm ut tincuisi li cacuil chßôlej li cuan êriqßuin, li chanchan pec.
26 Bine taji mo no ay g'araŋ no, ay ga biya taji mo daŋ araŋ ra. Araŋ gaahamey ra mo ay ga tondi bina din sambu, ya araŋ no bine hanno, basi wane.
27Ut lâin tinqßue êre lin musikß. Texinqßue chixpâbanquil lin chakßrab ut têbânu li cßaßru ninye. Têbânu li cßaßru texintakla cuiß.
27 Ay g'ay Biya daŋ araŋ ra, ya araŋ candi ay hin sanney ra, araŋ g'ay farilley haggoy k'i goy te mo.
28Texcuânk cuißchic saß li naßajej li quinqßue reheb lê xeßtônil yucuaß. Lâexak chic lin tenamit ut lâinak chic lê Dios.
28 Araŋ ga goro mo laabo kaŋ ay n'araŋ kaayey no din ra. Araŋ ga ciya ay jama, ay mo ga ciya araŋ Irikoyo.
29Lâin tintenkßânk êre re nak incßaß chic têbânu li mâusilal. Ut tinqßue chi cuânc nabal li trigo re nak incßaß tâcuânk cueßej.
29 Ay g'araŋ faaba mo k'araŋ kaa araŋ kazaamatarayey kulu ra. Ay ga ntaasu ce ka ne a ma baa, ay si haray candi ka kande araŋ gaa bo.
30Ut tebinqßue chi ûchînc chi nabal eb li cheß ut tebinqßue ajcuiß chi ûchînc chi nabal li acuîmk saß li cßalebâl. Incßaß chic tinqßue li cueßej saß êbên re nak incßaß xutânal têcßul chiruheb li xnînkal ru tenamit.
30 Ay ga naŋ tuuri-nya da fari nafa ma baa, araŋ ma si ye ka di kayna koyne dumi cindey ra haray sabbay se.
31Nak tâjulticokß êre li incßaß us xebânu, texxutânâk xban lê mâusilal ut xban lê mâc.
31 Waato din gaa no araŋ ga fongu araŋ muraadu laaley, d'araŋ goyey kaŋ si boori. Araŋ g'araŋ boŋ fanta araŋ boŋ se, araŋ goy laaley d'araŋ fanta harey sabbay se.
32Lâex aj Israel, chenauhak nak moco xban ta nak êcßulub nak yôquin chixbânunquil li usilal aßin. Chexxutânâk ban ut chisachk êchßôl xban li incßaß us xebânu. Lâin li Kâcuaß ninyehoc re aßin, chan li Dios.
32 Araŋ ma bay kaŋ manti araŋ se no ay ga woodin te bo. Araŋ ma haaw, araŋ boŋ ma haaw mo araŋ muraadey sabbay se, ya Israyla dumo. Yaadin no Rabbi, Koy Beero ci.
33Li nimajcual Dios quixye: —Nak ac xcuisi chixjunil lê mâc, texinqßue cuißchic chi cuânc saß eb lê tenamit ut têyîb cuißchic li tenamit li queßjuqßuîc.
33 Yaa no Rabbi, Koy Beero goono ga ci: Han kaŋ hane ay n'araŋ hanandi araŋ taaley kulu gaa, ay ga naŋ galley ma goro nda boroyaŋ, i ma kurmey cina mo.
34Nak queßnumeß li cristian junxil queßxqßue retal nak mâcßaß cuan chi saß li naßajej. Abanan tâcßanjelak cuißchic li naßajej.
34 Laabo kaŋ goro boro kulu si a ra, i g'a far. Nga kaŋ go kurmu waato, hala borey kaŋ ga bisa kulu go ga di a yaadin,
35Ut teßxye, “Li naßajej aßin poßbil nak queßcuan ut mâcßaß cuan chi saß. Abanan anakcuan châbil chic. Chanchan li naßajej Edén. Eb li tenamit poßbil nak queßcuan ut mâcßaß cristian. Abanan cauresinbil chic li tenamit ut nabal li cristian cuanqueb.”
35 hiino i ga ne: «Laabu woone, kaŋ goro kurmu koonu, sohõ a ye ka ciya sanda Eden kalo cine. Galley mo kaŋ goro kurmu koonu, wo kaŋ yaŋ halaci, i du wongu cinari nda goroko yaŋ.»
36Ut chixjunileb li xnînkal ru tenamit li cuanqueb chixjun sutam teßxqßue retal nak lâin li Kâcuaß quinyîban reheb li tenamit li juqßuinbil. Quinqßue cuißchic chixjunil li cuan chi saß. Lâin li Kâcuaß ninyehoc re aßin ut lâin ninbânu li cßaßru ninye.
36 Woodin gaa no dumi cindey kaŋ cindi araŋ windanta ga bay kaŋ ay, Rabbi, ay na nangey kaŋ bagu yaŋ din cina. Ay no ka batama koono tilam. Ay, Rabbi no ka ci, ay g'a goy mo.
37Ut tincuabi li cßaßru teßxtzßâma chicuu eb li ralal xcßajol laj Israel. Tinqßueheb cuißchic chi qßuiânc joß xqßuial li quetômk.Xban xqßuialeb chanchanakeb li carner li nequeßmayejâc Jerusalén saß xkßehil eb li ninkße. Kßaxal nabalakeb chic li cristian saß eb li tenamit li chanchan chaki chßochß nak quicuan. Ut riqßuin aßin teßxnau nak lâin li Kâcuaß, chan li Dios.
37 Yaa no Rabbi, Koy Beero ci: Ay yadda Israyla dumo ma woone ceeci ay do, ay mo g'a te i se: ay g'i borey baayaŋo tonton sanda kuru cine.
38Xban xqßuialeb chanchanakeb li carner li nequeßmayejâc Jerusalén saß xkßehil eb li ninkße. Kßaxal nabalakeb chic li cristian saß eb li tenamit li chanchan chaki chßochß nak quicuan. Ut riqßuin aßin teßxnau nak lâin li Kâcuaß, chan li Dios.
38 Sanda feeji kuru hanante cine, sargay wane, sanda feeji kuru Urusalima ra a zaari jisante batey ra, yaadin cine no gallu kurmey ga to da boroyaŋ, sanda feeji kuruyaŋ. Gaa no i ga bay kaŋ ay no ga ti Rabbi.