1Numtajenak xq'uialeb laj pâbanel li que'cuan chak najter. Kaq'uehak retal chanru lix pâbâleb. Chanru nak que'pâban chak a'an, jo'can ajcui' takabânu lâo. Cui junak naraj âlinac, narisi chixjunil li naâlobresin re ut naxyal xk'e chi âlinac. Jo'can ajcui' takabânu lâo. Takacanab chixjunil li c'a'ak re ru nach'i'ch'i'in ke sa' li kapâbâl ut takacanab ajcui' li mâc li nachapoc ke. Chikacuyak taxak li c'a'ak re ru tento xcuybal re nak takabânu jo' naraj li Dios.
1 Woodin sabbay se binde, za kaŋ seeda marga bambata wo cine goono g'iri windi, kala iri ma hay kulu kaŋ ga tin kaa ka furu, da zunubo mo kaŋ goono g'iri naan. Iri m'iri zura kaŋ ra Irikoy n'iri daŋ te mo da suuru.
2Kaq'uehak kach'ôl chixtâkenquil li Jesucristo laj c'amol be chiku. A'an naq'uehoc re li kapâbâl ut naxtz'akobresi ru. Usta xutânal li câmc quixc'ul chiru li cruz, abanan inc'a' quixq'ue sa' xch'ôl. Ut quixcuy li raylal sa' kac'aba' lâo xban nak lix sahilal xch'ôl quiq'uehe' re mokon. Ut anakcuan cuan sa' choxa sa' xnim uk' li Dios.
2 Iri ma mo sinji Yesu gaa kaŋ ti iri cimbeero jine bora nd'a timmandikwa mo, nga kaŋ na kanjiyaŋ* bundo taabo haŋ ka donda haawi, farhã kaŋ i daŋ a jine sabbay se. A goro mo Irikoy karga kambe ŋwaaro gaa.
3Cheq'uehak retal chanru nak quixcuy li rahobtesîc li Jesucristo xbaneb laj mâc. Jo'can ajcui' lâex. Checuyak li ra xîc' ut inc'a' chich'inânk êch'ôl sa' lê pâbâl.
3 W'a guna, nga kaŋ suuru nda zunubikooney gaaba kaŋ dumi i te a se, zama araŋ ma si farga ka yangala araŋ biney ra.
4Lâex toj mâji' nequexcamsîc xban nak nequeq'ue êch'ôl chixcolbal êrib chiru li mâc.
4 Araŋ mana tangami te jina ka to naŋ kaŋ araŋ g'araŋ kuuri mun _ka bu|_ zunubi gurjay ra.
5¿Ma ac xsach sa' êch'ôl li c'a'ru quixye li Dios re xch'olobanquil lê na'leb? Li Dios naâtinac êriq'uin jo' naâtinac junak yucua'bej riq'uin lix coc'al. Jo'ca'in tz'îbanbil sa' li Santil Hu: Ex cualal inc'ajol, mêtz'ektâna lê tijbal li ninye êre, chi moco chich'inânk êch'ôl nak nequexink'us.
5 Araŋ dinya yaamaryaŋo kaŋ sabaabo i cabe araŋ se, sanda izeyaŋ cine, kaŋ ne: «Ay izo, ma si donda Rabbi goojiyaŋo, ma si yangala waati kaŋ a ga deeni ni gaa.
6Lâin nintij li ani ninra ut nink'us chi cau li ani ninc'ul chok' cualal inc'ajol. (Prov. 3:11-12)
6 Zama boro kaŋ Rabbi ga ba no a ga gooji, ize kulu kaŋ a ga ta mo, a g'a barzu.»
7Tento nak têcuy li tijec' re nak têtau êna'leb. Jo'can nak nequexxtij li Dios xban nak lâex li ralal xc'ajol. ¿Ma cuan ta bi' junak alalbej inc'a' natije' xban lix yucua'?
7 Wa hin suuru nda goojiyaŋ, zama Irikoy go ga te araŋ se danga ize cine nooya. Wala ize go no kaŋ baaba si gooji no?
8Cui li Dios inc'a' nequextij jo' nak naxtijeb chixjunileb li ralal xc'ajol, a'an naraj naxye nak lâex mâcua'ex tz'akal ralal xc'ajol. Ut li Dios mâcua' ajcui' tz'akal êyucua'.
8 Amma d'araŋ si du goojiyaŋ, kaŋ boro kulu ga du nga baa a ra, yaadin gaa araŋ ya zina izeyaŋ no, manti halal izeyaŋ.
9Sa' kaca'ch'inal, li kana' kayucua' nocoe'xk'us ut naka-oxlok'iheb. ¿Ma toja' ta chic li kachoxahil yucua' inc'a' takapâb nak toxk'us? Cui nakapâb li kak'usbal naxq'ue li Dios, cuânk kayu'am chi junelic.
9 Woodin banda, iri gonda iri ndunnya baabey kaŋ g'iri gooji, iri g'i beerandi mo, sanku fa iri Baabo kaŋ go beene, nga kaŋ se iri ga hima k'iri boŋ kaynandi ka funa.
10Sa' kaca'ch'inal li kana' kayucua' nocoe'xk'us jo' neque'cuulac chiruheb a'an. Aban li Kâcua' Dios nocoxk'us chi tz'akal. Nocoxk'us re nak tâtîcok' kach'ôl ut toxsantobresi xban nak a'an santo.
10 Zama haciika iri ndunnya baabey din n'iri gooji jirbi kayna fooyaŋ mate kaŋ i di a ga hagu. Amma nga wo g'a te iri albarka se, hal iri ma du ka margu nd'a hananyaŋo.
11Relic chi yâl nak nakac'ul li kak'usbal moco sa ta nakec'a. Ra ban nakec'a nak nocok'use'. Abanan cui nakacuy k'usec' mokon nakatau xyâlal nak riq'uin li k'usec' nachâbilo' li kayu'am ut tâtuklâk ajcui' li kach'ôl.
11 Goojiyaŋ kulu, alwaato kaŋ i goono g'a te, a ga hima bine saray, manti bine kaani no. Amma kokor banda gaa a ga adilitaray albarka no, laakal kanay wane, borey kaŋ dondon a do se.
12Checacuubresihak lê rok êruk' li mâc'a' xmetz'êu. Lix yâlal li jaljôquil ru âtin a'an a'in: Checacuubresi lê ch'ôl re nak inc'a' tâch'inânk êch'ôl sa' lê pâbâl.
12 Woodin sabbay se, w'araŋ kambe fargantey d'araŋ kanjey kaŋ jaŋ gaabi mo gaabandi.
13Tîcobresihomak ru lê be re nak li yêk inc'a' chic tixbach' li rok; tâcacuûk ban. Naraj naxye: tîcak taxak lê yu'am re nak li toj ac' sa' lix pâbâl inc'a' tâch'inânk xch'ôl. Te'cacuûk ban xch'ôleb sa' lix pâbâleb.
13 Araŋ ma fondo kayyanteyaŋ te araŋ cey se, hala boro kaŋ go ga simbar ma si goori, amma a ma du baani.
14Chexcuânk sa' tuktûquil usilal riq'uineb lê ras êrîtz'in. Chexcuânk sa' tîquilal ut sa' santilal, xban nak cui mâc'a' êsantilal mâ jok'e têril ru li Dios.
14 Wa himma daŋ ka laakal kanay goray ceeci araŋ da boro kulu game ra. Wa hananyaŋ mo ceeci da himma kaŋ boro kulu si di Irikoy da bora sind'a.
15Chetenk'a êrib chêribil êrib sa' lê pâbâl re nak mâ jun êre tâtz'ektânânk li rusilal li Dios. Chebânu cuênt re nak inc'a' têyo'ob li c'ahînc ib sa' êyânk. Cui jo'can têbânu naru naniman ru li ch'a'ajquilal ut mâre nabaleb te'xic cui'chic sa' li mâc xban a'an.
15 Araŋ ma haggoy hala boro kulu ma si ye da banda Irikoy gomno se. A ma si te kaaji fotto ma zay ka fun k'araŋ kankam, ka boro boobo ziibandi.
16Mâ ani taxak junak sa' êyânk yal tixlak'ab rib chi inc'a' sumsu. Chi moco chebânu jo' quixbânu laj Esaú nak quixtz'ektâna lix lok'laj mâtan. Laj Esaú quixc'ul raj lix mâtan xban nak a'an li xbên alalbej. Abanan quixtz'ektâna lix mâtan xban nak quixc'ayi yal riq'uin jun cua'al chi cua.
16 Araŋ ma haggoy zina-teeri ma si bara araŋ ra, da boro kaŋ si Irikoy gana, danga Isuwa cine, nga kaŋ na nga hay-jinetara neera ŋwaari tu fo se.
17Lâex nequenau nak mokon quixrahi raj cui'chic xc'ulbal li rosobtesinquil laj Esaú riq'uin lix yucua'. Abanan inc'a' chic quiru xban nak ac quixtz'ektâna. Tâyâbak nak quixtz'âma cui'chic, aban inc'a' chic quiru. Mâc'a' chic xjalenquil.
17 Zama araŋ ga bay kaŋ woodin banda baa kaŋ a ceeci nga ma albarka tubu, i wangu a se. Zama a mana du daama ka wo kaŋ te barmay, baa kaŋ a n'a ceeci nda mo-mundi.
18Lâex inc'a' quebânu jo' que'xbânu eb laj Israel najter k'e cutan. Eb a'an que'jiloc riq'uin li tzûl Sinaí nak li Dios quixq'ue lix chak'rab re laj Moisés sa' li tzûl a'an. Quicuan xam. Quik'ojyîno' ut quicuan ajcui' câk-sut-ik'.
18 Zama araŋ mana kaa tondi kuuko do, kaŋ gaa boro ga hin ka lamba, kaŋ gaa danji di. Araŋ mana kaa kubay, da kubay bi, da beene hirriyaŋ haw do,
19Eb a'an que'rabi xyâb li trompeta ut que'rabi ajcui' xyâb xcux li Dios nak quiâtinac riq'uineb. Ut que'xtz'âma nak me'âtinâc chic xban li Dios.
19 da hilli hẽeni, da sanni jinde. Jinda din mo, borey kaŋ yaŋ maa r'a ŋwaaray ka ne a ma si ye ka sanni fo tonton ngey se koyne.
20Que'xye chi jo'can xban nak inc'a' que'xcuy rabinquil li chak'rab li naxye nak tâcamsîk chi pec li ani tâxic aran sa' li tzûl, usta xul. (Ex. 19:12)
20 Zama a sandi i se i ma lordo gana kaŋ ne: «Baa da alman no ka lamba tondo gaa, i m'a catu ka wi da tondiyaŋ.»
21Xban nak k'axal xucuajel rilbal li yô chi uxc sa' xbên li tzûl, laj Moisés quixye: C'ajo' nak ninxucuac ut ninsicsot xban inxiu, chan. (Deut. 9:19)
21 Wo kaŋ te ga humburandi mo, hala Musa ne: «Ay humburu gumo kal ay go ga jijiri.»
22Abanan lâex inc'a' xebânu jo' que'xbânu eb laj Israel. Nak lâex nequepâb li Cristo, chanchan nak ac xexjiloc riq'uin li tzûl Sión. Sión naraj naxye li santil choxa cuan cui' li yo'yôquil Dios. Ac' Jerusalén nayeman ajcui' re li na'ajej a'an. Aran cuanqueb li q'uila ok'ob chi ángel. Yôqueb chixlok'oninquil li Dios.
22 Amma araŋ kaa Sihiyona* tondo do, da Irikoy Fundikoono birno do kaŋ ga ti Urusalima*, beena wano, da malayka zambar-zambarey farhã marga do mo.
23Junaj chic êru lâex aj pâbanel. Ut tz'îbanbil lê c'aba' sa' choxa. Textz'akônk sa' choxa êrochbeneb li tîqueb xch'ôl li ac tz'akobresinbil ruheb xban li Dios. Cuanquex chi sum âtin riq'uin li Dios li târakok âtin sa' xbêneb chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och'.
23 Araŋ kaa hay-jina marga kaŋ maayey go hantumante beena ra do. Araŋ kaa Irikoy do mo, kaŋ ga ti boro kulu ciitikwa. Araŋ kaa borey kaŋ ciya adilante _Irikoy jine|_ kaŋ i toonandi biyey do.
24Ut cuanquex chi sum âtin riq'uin li Kâcua' Jesucristo, li quixakaban xcuanquil li ac' contrato. K'axal nim xcuanquil lix quiq'uel li Jesucristo. Riq'uin a'an cuan xcuybal lê mâc. Mâcua' jo' li quic' li quixmayeja laj Abel najter k'e cutan.
24 Araŋ kaa Yesu do mo, nga kaŋ ga ti alkawli tajo sasabandikwa. Araŋ kaa kuri say-sayyaŋo do kaŋ ga hari hannoyaŋ ci kaŋ bisa Habila sarga wano.
25Mêtz'ektâna li râtin li Dios jo' que'xbânu eb laj Israel. Eb a'an inc'a' que'xcuy rabinquil xchak'rab li Dios ut que'xtz'ektâna li râtin nak quich'olobâc chak xyâlal chiruheb aran sa' li tzûl. Ut quirake' âtin sa' xbêneb. Cui inc'a' que'cole' eb a'an, ¿ma toja' ta chic lâo tocolek' cui takatz'ektâna li Dios li naâtinac chak toj sa' choxa?
25 Wa haggoy fa, araŋ ma si wangu _Irikoy|_ kaŋ go ga salaŋ se. Zama nda borey kaŋ yaŋ wangu ka maa nga kaŋ kaseeti i gaa se ndunnya ra mana koma, sanku fa iri, d'iri ga banda bare nga kaŋ kaseetiyaŋo ga fun beena ra gaa.
26Najter nak li Dios quiâtinac sa' li tzûl Sinaí, lix yâb xcux quirec'asi li na'ajej a'an. Ut li Dios quixye: Sa' jun sut chic mâcua' ca'aj cui' li ruchich'och' tincuec'asi. Tincuec'asi ajcui' li choxa. (Ex. 19:18)
26 Waato, a jinda no ka ndunnya zinjandi, amma sohõ a na alkawli sambu ka ne: «A cindi sorro folloŋ koyne, manti ganda hinne no ay ga zinji bo, amma hala nda beena mo.»
27Nak naxye "jun sut chic" naraj naxye nak tixsach li ruchich'och', li choxa, ut chixjunil li c'a'ak re ru yîbanbil. A'ut li inc'a' yîbanbil, jo' li musik'anbil xban li Dios, a'an tâcanâk chi junelic.
27 Sanno wo mo: «a cindi sorro folloŋ koyne», a ga cabe kaŋ hayey kaŋ i zinji, danga hayey kaŋ i taka nooya, i g'i kaa, zama hayey kaŋ si zinji ma goro.
28Chikabantioxi chiru nak tocuânk riq'uin li Dios chi junelic sa' lix nimajcual cuanquilal. A'an mâ jaruj tâosok'. Cuânk ban chi junelic. Takalok'oni li Dios chi anchal kach'ôl xban nak ca'aj cui' a'an xc'ulub lok'onîc. Kaq'uehak kach'ôl chixbânunquil li c'a'ru naraj a'an ut takaxucua ru.Li kaDios chanchan jun li xam xban nak tixsach chixjunil li inc'a' us.
28 Woodin sabbay se binde, iri kaŋ yaŋ ga du koytaray kaŋ si zinji, iri ma iri saabuyaŋ cabe, kaŋ ra iri ga goy te kaŋ ga kaan Irikoy se. Iri m'a te da gaakuri nda humburkumay mo.
29Li kaDios chanchan jun li xam xban nak tixsach chixjunil li inc'a' us.
29 Zama iri Irikoyo ya danji kaŋ ga ŋwa no.