1Raylal tâchâlk saß xbêneb li nequeßcßamoc be saß xyânkeb lin tenamit xban nak xeßxcanab chi jeqßuîc ruheb lin tenamit ut xeßxcanab chi sachecß ruheb.
1 Kaari hawjiyey kaŋ yaŋ goono g'ay kuray nangey feejey halaci k'i say-say! Yaadin no Rabbi ci.
2Aßan aßin li naxye li Kâcuaß lix Dioseb laj Israel reheb laj cßamol be li sicßbileb ru chirilbal lix tenamit: —Lâex incßaß xerileb chi us lin tenamit. Xejeqßui ban ruheb ut xecanabeb chi êlelic. Joßcan nak lâin texinqßue chixtojbal êmâc xban li mâusilal xebânu.
2 Woodin sabbay se binde, yaa no Rabbi, Israyla Irikoyo ci hawjiyey boŋ kaŋ yaŋ goono g'ay jama kuru: Araŋ n'ay alman kuro say, araŋ n'i gaaray, araŋ man'i kunfa mo. A go, ay g'araŋ goyey laalayaŋo candi ka kande araŋ boŋ. Yaadin no Rabbi ci.
3Ut lâin tinchßutubeb cuißchic ruheb lin tenamit li joß qßuial xeßcoleß saß eb li naßajej li xinjeqßui cuiß ruheb. Tebincßam cuißchic saß lix naßajeb ut tâcuânk ralal xcßajoleb ut teßqßuiânk cuißchic.
3 Gaa no ay bumbo, ay ga ye k'ay alman kuro kaŋ cindi din margu-margu ka fun d'ey laabey kulu ra, nangey kaŋ ay n'i gaaray ka kond'ey. Ay ga ye ka kand'ey ngey kalo ra. I ga ize boobo hay, i ga zaada mo.
4Ut lâin tinxakabeb cuißchic laj ilol reheb. Ut incßaß chic teßxucuak chi moco teßsachekß ruheb, chan.
4 Ay ga hawjiyaŋ daŋ i se mo kaŋ yaŋ g'i kuru. Kuro si ye ka humburu koyne, i si joote, baa afo si jaŋ i ra mo. Yaadin no Rabbi ci.
5Quixye li Kâcuaß: —Tâcuulak xkßehil nak lâin tinqßue chi yoßlâc jun li Rey tîc xchßôl. Aßan tâyoßlâk saß xyânkeb li ralal xcßajol laj David. Aßan tâcuânk xnaßleb chi taklânc. Ut târakok âtin saß tîquilal saß ruchichßochß.
5 Yaa no Rabbi ci: A go, jirbiyaŋ goono ga kaa, Kaŋ ay ga Tuuri Kambe fo tunandi Dawda se kaŋ gonda adilitaray. A ga may, a ga ciya bonkooni, A ga goy da laakal, A ga cimi ciiti nda adilitaray te laabo ra.
6Nak cuânk saß xcuanquil, eb laj Judá teßcuânk chi mâcßaß chßaßajquilal. Eb laj Israel teßcuânk chi cßojcßo xchßôleb. Ut li rey aßan tixcßabaßin “Li Kâcuaß aj qßuehol tîquilal”.
6 A jirbey ra Yahuda ga du faaba, Israyla mo ga baani goray te. Maa kaŋ i g'a ce d'a neeya: Rabbi iri Adilitara.
7Li Kâcuaß quixye: —Tâcuulak xkßehil nak eb laj Israel teßxbânu li juramento saß incßabaß lâin li yoßyôquil Dios, abanan incßaß chic teßxpatzß li naßajej Egipto, li queßisîc cuiß.
7 Woodin sabbay se guna, jirbiyaŋ goono ga kaa, yaa no Rabbi ci, kaŋ boro si ye ka ne: «Ay ga ze da Rabbi fundikoono, nga kaŋ fun da Israyla izey Misira laabo ra.»
8Teßxpatzß ban li naßajej li cuan saß li norte ut eb li naßajej li queßjeqßuîc cuiß ruheb nak teßxbânu li juramento saß incßabaß lâin. Ut eb laj Israel teßcuânk cuißchic saß lix naßajeb, chan li Dios.
8 Amma boro ga ne: «Ay ga ze da Rabbi fundikoono, nga kaŋ fun da Israyla banda azawa kambe nda laabey kulu ra,» nangey kaŋ yaŋ ay n'i gaaray ka kond'ey. I ga goro mo ngey laabo ra.
9Laj Jeremías quixye: —Xban li cßaßru nequeßxbânu li profetas, lâin nayotßeß inchßôl chiru li Kâcuaß. Ut xban lix santil âtin, ninsicsot. Chanchan tincalâk. Chanchan nak xcuucß nabal li vino.
9 Annabey boŋ sanni no, Ay bina dooru. Ay biriyey kulu go ga jijiri, Ay ciya sanda boro kaŋ bugu, Sanda boro kaŋ duvan* hin a, Rabbi nda nga sanni hanantey sabbay se.
10Saß li naßajej aßin nabaleb li nequeßxmux ru xsumlajiqueb. Eb li tenamit yalyôqueb xkße chixbânunquil li mâusilal. Xban nak li cuanqueb saß xcuanquil nequeßxbânu li cßaßru nequeßraj xjuneseb, joßcan nak li Kâcuaß quixtzßektâna li chßochß. Chaki chic li chßochß ut chaki chic li pachßayaß.
10 Zama laabo to da zina-teeriyaŋ. Laaliyaŋ sabbay se no laabo goono ga te bine saray. Saajo ra kurey nangey koogu, Borey daa ga laala no, i hino mo, cimi si no a ra.
11Eb li profeta ut eb laj tij incßaß us xnaßlebeb. Eb aßan mâcßaß nequeßraj re. Usta saß lin templo nequeßxbânu li mâusilal, chan li Kâcuaß.
11 Zama annabey da alfagey, I sata hinka kulu sinda Irikoy ganayaŋ. Oho, baa ay windo ra ay n'i laalayaŋo gar. Yaadin no Rabbi ci.
12Tâcuulak xkßehil nak lâin tinqßue li raylal saß xbêneb. Tinqßueheb chixtojbal lix mâqueb. Chanchan nak tincanabeb saß kßojyîn saß jun be yolyo ru. Chanchan nak tiquisinbilakeb nak tebinsach ruheb.
12 Woodin sabbay se no i fonda ga ciya i se tansi nanguyaŋ kubay ra, Ay g'i gaaray hal i ma kaŋ a ra. Zama ay ga masiiba candi ka kande i boŋ, Jiiro kaŋ ay ga bana i gaa din ra. Yaadin no Rabbi ci.
13Lâin ninnau cßaßru li mâc nequeßxbânu lix profeteb laj Samaria. Queßâtinac saß xcßabaß li yîbanbil dios Baal. Ut aßaneb li queßqßuehoc reheb lin tenamit chi mâcobc.
13 Ay di saamotaray Samariya annabey mo ra. I na annabitaray te da Baal maa k'ay jama Israyla darandi.
14Joßcaneb ajcuiß li profetas li cuanqueb Jerusalén. Kßaxal cuißchic yibru nequeßxbânu. Nequeßxmux ru lix sumlajiqueb ut nequeßticßtißic. Eb aßan nequeßoquen chirixeb li incßaß useb xnaßleb. Ut incßaß nequeßxcanab xbânunquil li mâusilal. Chicuu lâin eb aßan juntakßêteb riqßuineb laj Sodoma ut eb laj Gomorra.
14 Urusalima annabey ra mo ay di fanta hari: I goono ga zina goy te, i ma tangari fondoyaŋ gana, I goono ga laala goy-teekoy kambey gaabandi, Hala boro fo si no kaŋ goono ga bare ka fun nga fondo laala ra. I kulu ciya ay se sanda Saduma* cine, A ra gorokoy mo ga hima Gomorata* cine.
15Aßan aßin li quixye li Kâcuaß li nimajcual Dios chirixeb li profeta: Xban li mâc queßxbânu li profetas aj Jerusalén, xnumta li mâc saß chixjunil li naßajej aßin. Xban li mâc queßxbânu, lâin tinqßue raylal saß xbêneb. Chanchan nak tinqßue li tzacaêmk cßa chixtzacaheb ut chanchan nak tinqßue li haß li banbil xsaß chiruqßueb, chan.
15 Woodin se binde, yaa no Rabbi Kundeykoyo ci annabey boŋ: A go, ay g'i ŋwaayandi nda kobto forto, Ay m'i tilasandi i ma tay hari haŋ, Zama Urusalima annabey do no Irikoy wangay fun ka koy laabo hirrey kulu me.
16Li Kâcuaß li nimajcual Dios quixye reheb li cuanqueb Jerusalén: —Mêrabi li cßaßru nequeßxye eb li profeta aßin. Junes ticßtiß nequeßxye. Yal cßoxlanbil xbaneb aßan. Mâcuaß lâin quinyehoc re.
16 Yaa no Rabbi Kundeykoyo ci: Wa si hanga jeeri annabey din sanney se kaŋ goono ga annabitaray te araŋ se, Zama sanni yaamoyaŋ no i goono g'araŋ dondonandi nd'a. I goono ga bangayyaŋ ci kaŋ i biney ra no a fun, Manti Rabbi me ra wane no bo.
17Rajlal nequeßxye reheb li xicß nequeßiloc cue, “Li Kâcuaß xye nak texcuânk saß tuktûquil usilal”. Ut nequeßxye ajcuiß reheb li nequeßxqßue xchßôl chixbânunquil li cßaßru nequeßraj xjuneseb, “Bânuhomak li cßaßru nequeraj. Mâcßaß têcßul”, chanqueb.
17 Duumi i goono ga ne borey kaŋ yaŋ donda ay se: Rabbi ne: «Araŋ ga du laakal kanay!» Boro kulu mo kaŋ ga nga hanga sanda gana, I ga ne a se: «Masiiba kulu si du araŋ.»
18Abanan, ¿Ma cuan ta biß junak naxnau cßaßru cuan saß xchßôl li Kâcuaß? ¿Ma cuan ta biß junak quiril ut quirabi nak yô chi âtinac? ¿Ma queßraj ta biß rabinquil li râtin li Kâcuaß? ¿Ma queßxbânu ta biß li cßaßru quixye?
18 Amma may no ka kay Rabbi saaware marga ra ce fo, Hal a koy ma du ka bay, a ma maa a sanney mo? May no ka hangan a sanno se hal a maa r'a mo?
19Lix joskßil li Kâcuaß chanchan li câk-sut-ikß. Nak li Kâcuaß târisi xjoskßil saß xbêneb li nequeßxbânu li mâusilal, chanchanak li câk-sut-ikß nak tâchâlk saß xbêneb.
19 A go, Rabbi hari haw bambata, kaŋ ga ti a futa, a fatta. Oho, alma haw beeri no. A ga kaŋ boro laaley boŋ.
20Lix joskßil li Kâcuaß incßaß tânumekß toj tixbânu li cßaßru quixcßoxla xbânunquil. Saß eb li cutan tâchâlk têtau ru lix yâlal chi tzßakal.
20 Rabbi futa si bare bo, kala nd'a goy ka ban, A ma nga bine miila kulu toonandi. Jirbey bananta ra araŋ ga faham parkatak.
21Li Kâcuaß quixye: —Usta mâcuaß lâin quinxakaban reheb, abanan eb aßan queßxqßue rib chokß profeta. Lâin incßaß queßcuâtina, abanan eb aßan queßxqßue rib chi âtinac saß incßabaß.
21 Ay mana annabey din donton bo, Kulu nda yaadin i zuru. Ay mana salaŋ i se bo, Kulu nda yaadin i na annabitaray te.
22Cui ta queßxnau li cßaßru cuan saß inchßôl lâin, queßxye raj li cuâtin reheb lin tenamit. Ut eb aßan queßsukßi raj cuiqßuin ut queßxcanab raj xbânunquil li mâusilal.
22 Amma d'a ciya i kay ay saaware marga ra, Doŋ i g'ay borey daŋ i ma maa ay sanney, Doŋ i g'i bare k'i kaa ngey fondo laalo ra d'i goyey laalayaŋo mo gaa.
23Lâin li Kâcuaß Dios. Cuanquin yalak bar chi nachß ut chi najt.
23 Ay wo Irikoy kaŋ ga maan no. Ay ya Irikoy kaŋ ga mooru mo no. Yaadin no Rabbi ci.
24¿Ma naru ta biß nequeßxmuk rib li cristian chicuu? ¿Ma cuan ta biß junak naßajej li incßaß nacuil lâin? Lâin cuanquin yalak bar, joß saß choxa joß saß ruchichßochß.
24 Boro fo ga hin ka tugu lokotoyaŋ ra kaŋ ay si di a no? Yaadin no Rabbi ci. Manti ay no ga beena nda ganda toonandi? Yaadin no Rabbi ci.
25Lâin nacuabi li cßaßru nequeßxye li profetas aj balakß. Nequeßticßtißic saß incßabaß ut nequeßxye: “Joßcaßin xinmatqßue”, chanqueb.
25 Ay maa haŋ kaŋ annabey ne, kaŋ yaŋ goono ga tangari annabitaray te d'ay maa. I goono ga ne: «Ay hindiri, ay hindiri!»
26¿Joß najtil chic teßxye li ticßtiß saß incßabaß, li ticßtiß li yal nequeßxcßoxla xjuneseb?
26 Waatifo no woodin ga ban annabey kaŋ ga tangari annabitaray te biney ra, da annabey mo kaŋ yaŋ ga ngey biney ra halliyaŋ ci?
27¿Ma nequeßxcßoxla ta biß li profeta aßan nak tineßxtzßektâna lin tenamit riqßuin li cßaßru nequeßxye chi ribileb rib joß queßxbânu lix xeßtônil yucuaß nak queßxlokßoni li yîbanbil dios Baal?
27 I go ga tammahã ngey ga hin ka naŋ ay borey ma dinya ay maa gaa ngey hindirey kaŋ i goono ga ci care se din sabbay se, sanda mate kaŋ cine i kaayey dinya ay maa gaa Baal sabbay se.
28Li ani namatqßuec chixyehak cßaßru lix matcß. Ut li ani naxnau li cuâtin, chixyehak resil chi anchal xchßôl. ¿Ma kßaxal us ta biß li qßuim chiru li trigo?
28 Annabo kaŋ gonda hindiri, a ma nga hindiro dede. Amma boro kaŋ gonda ay sanno, a m'ay sanno ci da mate kaŋ ga saba. I ga subu baano kar alkama gaa no, wala? Yaa no Rabbi ci.
29¿Ma mâcuaß ta biß chanchan li xam li cuâtin? Li cuâtin chanchan li martillo li naxjori li pec li naxten.
29 Ay sanno, manti sanda danji cine no, wala mo ndarka kaŋ ga tondiyaŋ bagu no? Yaadin no Rabbi ci.
30Yô injoskßil saß xbêneb li profetas li nequeßâtinac chi ribileb rib ut nequeßxye nak lâin xinyehoc re li cßaßru nequeßxye.
30 Yaa no Rabbi ci: Ay binde ga gaaba nda annabey din kaŋ goono g'ay sanno zay ngey nda care gaa.
31Yô injoskßil saß xbêneb li nequeßâtinac chi nabal ut nequeßxye nak lâin xinyehoc re li cßaßru nequeßxye.
31 Ay ga gaaba nda annabey, ngey kaŋ goono ga ngey meyey fiti ka ne: «Yaa no Rabbi ci...» Yaadin no Rabbi ci.
32Yô injoskßil saß xbêneb li nequeßâtinac joß profeta ut nequeßxye lix matqßueb li mâcßaß nequeßoc cuiß. Nequeßxqßue lin tenamit chi mâcobc riqßuin li ticßtiß nequeßxye. Mâcuaß lâin xinâtinac riqßuineb chi moco xinxakabeb chokß profeta. Incßaß nequeßxtenkßaheb lin tenamit, chan li Kâcuaß.
32 A go mo, ay ga gaaba nda ngey kaŋ ga annabitaray te da tangari hindiriyaŋ k'i dede mo. Yaadin no Rabbi ci. I goono g'ay jama kambandi ka kaa fonda gaa da ngey tangarey, da ngey boŋ sifayaŋ yaamo. Amma ay wo, ay man'i donton, ay man'i lordi, i si nafa kulu te mo jama wo se. Yaadin no Rabbi ci.
33At Jeremías, cui eb lin tenamit teßpatzßok âcue, malaj ut junak profeta malaj ut aj tij, ut teßxye âcue, “¿Cßaßru xye li Kâcuaß anakcuan?” tâye reheb, “Li cßaßru xye li Kâcuaß, aßan nak lâex tzßektânanbilex chic.”
33 Koyne, da jama wo, wala annabi, wala alfaga na ni hã ka ne: «Ifo no ga ti Rabbi jaraw?» kala ni ma ne i se: Araŋ no ga ti jaraw, ay g'araŋ furu mo. Yaadin no Rabbi ci.
34Cui junak profeta malaj ut junak laj tij malaj ut eb li tenamit teßxye, “Joßcaßin xye li Kâcuaß” chaßakeb, lâin tinqßueheb chixtojbal xmâqueb, joß eb ajcuiß li ralal xcßajol.
34 Zama annabo din, wala alfaga din, wala bora din, kaŋ ga ne: «Rabbi jarawo neeya» -- kal ay ma bora din da nga windo kulu gooji.
35Li junjûnk tixpatzß reheb li ras ut rîtzßin ut tixpatzß reheb li ramîg cßaßru quixye li Kâcuaß. ¿Cßaßru catxsume cuiß li Kâcuaß? chaßakeb.
35 Yaadin no araŋ boro fo kulu ga ci nga gorokasin se, da nga nya-izo se mo, a ga ne: «Ifo no Rabbi tu d'a?» Wala a ma ne: «Ifo no Rabbi ci?»
36Incßaß chic tâjulticokß reheb xyebal, “Aßin râtin li Kâcuaß” xban nak cui teßxbânu aßan, lâin tinsukßisi li cuâtin chokß raylal chokß reheb. Eb li tenamit queßxjal ru li cuâtin lâin lix Dioseb laj Israel. Nim incuanquil ut yoßyôquin.
36 Araŋ si ye ka fongu Rabbi jarawo gaa koyne, zama boro fo kulu sanni ga ciya nga boŋ se jaraw. Zama Irikoy fundikoono, Rabbi Kundeykoyo, iri Irikoyo nooya, araŋ n'a sanney barmay.
37At Jeremías, lâat tâpatzß reheb li profeta cßaßru quinye reheb ut chanru quinsumeheb.
37 Yaa no ni ga ci annabo se: «Ifo no Rabbi tu d'a ni se? Ifo mo no Rabbi ci ni se?»
38Cui nequeßxkßet li cuâtin ut nequeßxye nak aßan li râtin li Dios li yôqueb chixyebal, cui teßxye cuißchic “Aßin râtin li Kâcuaß” ut lâin ac xinye reheb nak incßaß teßxye chi joßcan,
38 Amma d'araŋ ne: «Rabbi jaraw» -- yaa no Rabbi ci: Za kaŋ araŋ na sanno din ci -- «Rabbi jaraw» -- kaŋ ay wo jin ka donton araŋ gaa ka ne: Araŋ ma si ne Rabbi jaraw --
39lâat tâye reheb nak lâin tintzßektânaheb ut tintzßektâna ajcuiß li tenamit li xinqßue reheb aßan ut reheb ajcuiß lix xeßtônil yucuaß.Tincubsi xcuanquileb chi junaj cua ut tincßut xxutâneb chi junelic. Ut mâ jokße tâsachk saß xchßôleb, chan li Dios.
39 woodin sabbay se, a go, haciika ay ga dinya araŋ gaa! Ya araŋ da gallo kaŋ ay n'araŋ d'araŋ kaayey no furu ka kaa ay jine.
40Tincubsi xcuanquileb chi junaj cua ut tincßut xxutâneb chi junelic. Ut mâ jokße tâsachk saß xchßôleb, chan li Dios.
40 Koyne, ay ga wowi hari kaŋ ga duumi candi ka kande araŋ boŋ, haawi kaŋ sinda me, kaŋ borey si dinya a gaa.