1Li Kâcuaß quixye: —Saß eb li cutan aßan lâinak lix Dioseb chixjunileb lix têpaleb laj Israel ut aßanakeb lin tenamit.
1 Yaa no Rabbi ci: Alwaati woodin ra, ay ga ciya Israyla kundey kulu se Irikoy, ngey mo ga ciya ay jama.
2Quixye ajcuiß li Kâcuaß: —Eb li incßaß teßcamsîk saß li plêt tincuil xtokßobâl ruheb nak cuânkeb saß li chaki chßochß. Lâin tinqßueheb laj Israel chi hilânc chiru li raylal li yôqueb chixcßulbal.
2 Yaa no Rabbi ci: Jama kaŋ na takuba yana, kaŋ ga ti Israyla, A ga du gomni saajo ra, Waati kaŋ ay ga koy zama ay m'a no fulanzamay.
3Li Kâcuaß quixcßutbesi rib chiruheb laj Israel junxil ut quixye reheb: —Lâin junelic ninrahoc êre. Joßcan nak junelic nacuuxtâna êru.
3 Rabbi bangay ay se za doŋ zamaney ra ka ne: Daahir ay ba nin da baakasinay kaŋ ga duumi, Woodin se no ay na ni candi ka kande nin da baakasinay suuji.
4Lâin tinyîb cuißchic lê tenamit, lâex aj Israel. Ut texinqßue cuißchic chi cuânc saß lê tenamit. Têchap cuißchic lê cuajb ut texxic chi xajoc xban xsahil êchßôl.
4 Ya wandiya Israyla, ay ga ye ka ni cina, Ni ga cina mo, Ni ga ye ka taalam da ni can-caŋey, Ni ma fatta ka gaan borey kaŋ goono ga fooru yaŋ din banda.
5Têrau cuißchic lê uvas saß eb li tzûl li cuanqueb Samaria. Eb laj acuinel teßâuk ut teßxyal xsahil li ru li racuîmkeb.
5 Ni ga ye ka reyzin* kaliyaŋ tilam koyne Samariya tondey boŋ. Tilamkoy ga tilam, I ma nafa mo da haya kaŋ i tilam din.
6Tâcuulak xkßehil nak eb li yôqueb chi cßacßalênc saß eb li tzûl li cuanqueb aran Efraín teßxjap re chixyebal, “¡Quimkex! Toxic Sión chixlokßoninquil li Kâcuaß li kaDios,” chaßakeb.
6 Zama han fo ga kaa kaŋ batukoy ga jinde sambu Ifraymu tondey boŋ ka ne: «Wa tun, iri ma kaaru ka koy Sihiyona, Rabbi iri Irikoyo do.»
7Li Kâcuaß quixye: —¡Bichankex xban xsahil êchßôl saß xcßabaßeb li ralal xcßajol laj Jacob, li nim xcuanquil saß xyânkeb chixjunileb li tenamit! Chi-abîk xyâb lê cux nak têlokßoni li Kâcuaß ut têye, “Li Kâcuaß xcoloc reheb lix tenamit. Aßan xcoloc ke lâo aj Israel li joß qßuial chic xocana.”
7 Zama yaa no Rabbi ci: Wa doon da farhã Yakuba se. Wa jinde tunandi nda gaabi dumi beerey game ra. Wa fe, wa sifayaŋ te ka ne: «Ya Rabbi, ma ni jama faaba, Kaŋ ga ti Israyla kaŋ cindi.»
8Lâin tincßameb chak lin tenamit saß eb li naßajej li cuanqueb cuiß saß li norte. Tinchßutub ruheb chixjunileb yalak bar cuânkeb saß ruchichßochß. Eb li mutzß ruheb ut eb li yêk rok teßchâlk rochbeneb, joß eb ajcuiß li yaj aj ixk ut li ac xeßqßuira. Kßaxal nabaleb li qßuila tenamit li teßchâlk.
8 Guna, azawa kambe laabo ra no ay ga fun d'ey, Za ndunnya me no ay g'i margu i ma kaa. I banda mo danawey da fanakey, Da wayborey kaŋ gonda gunde, Da ngey kaŋ yaŋ goono ga hay-zaŋay ga kaa care banda. Jama bambata no ga ye ka kaa nango wo ra.
9Yôkeb chi tijoc ut yôkeb chi yâbac nak yôkeb chi sukßîc. Tincßameb chireheb li rok haß saß li be tîc ru. Ut incßaß teßxtich li rokeb. Tinbânu chi joßcan xban nak lâin lix yucuaßeb laj Israel ut laj Efraín, aßan li xbên cualal.
9 Hẽeni no i ga kaa d'a, }waarayyaŋ no ay g'i candi nd'a. Ay ga kand'ey hari zuray meyey gaa, Da fondo kayante gaa, naŋ kaŋ i si kati. Zama ay ya baaba no Israyla se, Ifraymu ya ay hay-jina no.
10Ex tenamit, abihomak râtin li Dios ut yehomak resil reheb li tenamit li cuanqueb chire li palau. Li jun li quijeqßuin reheb laj Israel tixchßutub cuißchic ruheb ut aßan tâilok reheb joß nak laj ilol xul naril lix carner.
10 Ya araŋ ndunnya dumey, wa maa Rabbi sanno. W'a fe gungu moorey ra. Araŋ ma ne: «Nga kaŋ na Israyla say-say, Nga no g'a margu. A g'a kuru sanda mate kaŋ cine hawji ga nga alman kuro kuru.»
11Li Kâcuaß tâcolok reheb li ralal xcßajol laj Jacob. Aßan tâcolok reheb saß rukßeb li kßaxal cauheb rib chiruheb aßan.
11 Zama Rabbi na Yakuba fansa*. A n'a faaba boro kaŋ bis'a gaabi kambe ra.
12Japjôkeb re xban xsahil xchßôleb nak yôkeb chi châlc saß li tzûl Sión. Teßsahokß saß xchßôleb xban li usilal tinbânu reheb. Lâin li Kâcuaß. Tinqßueheb lix trigo, li acß vino ut li aceite, joß eb ajcuiß lix carner, ut eb lix quetômk. Kßaxal us cuânkeb. Chanchanakeb li acuîmk li natßakresîc chi us. Mâcßaßak chic rahil chßôlej.
12 I ga kaa ka doon farhã sabbay se Sihiyona tudo boŋ. I moydumey ma go fas-fas Rabbi gomno sabbay se, Zama a n'i no ntaasu nda reyzin hari, da ji, Da alman kayney da alman beerey izey. I fundey ga hima sanda kali kaŋ i goono ga haŋandi. I si ye ka lakaw mo koyne.
13Eb li tukß ix teßxajok xban xsahil xchßôleb. Sahakeb saß xchßôl li chßajom ut eb li chêquel cristian. Lâin tincßojob xchßôleb ut tinsukßisi lix rahil xchßôleb chokß sahil chßôlejil.
13 Alwaati woodin ra wandiyey ga farhã gaani te, Ngey da arwasey da dottijo zeeney mo care banda. Zama ay g'i bu bara bare a ma ciya farhã, Ay g'i kunfa mo. Ay m'i no farhã i taabo nango ra.
14Tinqßueheb li châbil tzacaêmk chixtzacaheb laj tij. Ut eb lin tenamit sa teßcuânk xban nak lâin tinqßue reheb li cßaßru teßraj. Lâin li Kâcuaß yôquin chi yehoc re aßin.
14 Ay ma alfagey kungandi nda yulwa, Ay jama mo ma ne ay gomno wasa ngey se. Yaadin no Rabbi ci.
15Aßan aßin li quixye li Kâcuaß: —Qui-abîc li yâbac saß li tenamit Ramá xban li nimla rahil chßôlej, ut li yotßba chßôlej li queßxcßul. Aßaneb li ralal xcßajol lix Raquel li yôqueb chi yâbac chirixeb lix cocßal. Ut incßaß chic nacßojla xchßôleb xban nak ac camenakeb chic li ralal xcßajoleb.
15 Yaa no Rabbi ci: I maa jinde fo Rama ra, Baray da hẽeni korno no. Rahila goono ga hẽ nga izey se, A wangu nda yaamaryaŋ nga izey sabbay se, Zama i si no.
16Joßcaßin quixye li Kâcuaß: —Ex ixk, canabomak yâbac xban nak li raylal li yôquex chixcßulbal tâcuânk xkßajcâmunquil. Eb lê ralal êcßajol teßêlk saß xtenamiteb li xicß nequeßiloc reheb ut teßsukßîk cuißchic saß lix naßajeb.
16 Yaa no Rabbi ci: Ma ni jinda ganji hẽeni. Ni moy mo ma si te mundi, Zama ni goyo ga du nga alhakko. Jama ga ye ka kaa ka fun ngey ibarey laabu. Yaadin no Rabbi ci.
17Cuan cßaßru nequeroybeni. Eb lê ralal êcßajol teßsukßîk cuißchic saß lix tenamiteb. Lâin li Kâcuaß yôquin chi yehoc re aßin.
17 Ni suba gonda beeje kaŋ ni izey ga ye ka kaa ngey laabo ra koyne. Yaadin no Rabbi ci.
18Lâin quicuabi nak eb li ralal xcßajol laj Efraín yôqueb chi yâbac xban li raylal yôqueb chixcßulbal. Ut queßxye, “Xoâtij joß nak natijeß junak bôyx toj sâj li mâjiß tijbil. Ut xkacßul li kakßusbal. At Kâcuaß, choâcßul ta cuißchic xban nak nakaj cuißchic sukßîc âcuiqßuin. Lâat li kaDios.
18 Daahir, ay maa Ifraymu goono ga hẽ nga boŋ se, A goono ga ne: «Ni n'ay gooji sanda handayze kaŋ mana doona calu, ay gooji mo. M'ay bare, ay mo ga bare ka ye ka kaa, Zama nin no ga ti Rabbi ay Irikoyo.
19Nak ac xatkatzßektâna xkacßoxla nak incßaß us xkabânu ut xkajal kacßaßux. Nak ac xoâqßue chixtojbal kamâc, xkatacuasi kib xban xrahil kachßôl. Xutânal xkacßul xban li mâusilal xkabânu saß kasâjilal.”
19 Ay kambayaŋo banda, ay tuubi. Ay goojiyaŋo banda ay n'ay tanja kar. Haawi n'ay di, hal ay di kayna mo, Zama ay zankataray wowo go ay se ga jare.»
20Li Dios quixye: —¿Ma mâcuaßeb ta biß cualal incßajol li ralal xcßajol laj Efraín? Aßaneb li kßaxal rarôqueb inban. Aßaneb li nequeßqßuehoc xsahil inchßôl. Usta ninkßuseb, abanan junelic cuanqueb saß inchßôl. Nayotßeß inchßôl xbaneb. Joßcan nak nacuuxtâna ruheb, chan li Dios.
20 Ifraymu ya ay izo kaŋ ay ga ba gumo no, wala? Ize kwaaso mo no, wala? Zama baa kaŋ ay ga salaŋ ka gaaba nd'a, Kal ay ma soobay ka fong'a gaa, Woodin se no ay bina goono ga hẽ a se. Daahir ay ga bakar a se. Yaadin no Rabbi ci.
21Qßuehomak retalil li be li quexnumeß cuiß nak quexcôex. Qßuehomak retal chi us. Sukßinkex cuißchic saß lê naßaj, ex tukß ix aj Israel.
21 Ma fondo cabeyaŋ hariyaŋ sinji. Ma haŋ kaŋ yaŋ ga fondo cabe te. Ma ni laakal daŋ ka guna fonda gaa haray, Fonda kaŋ ni gana ka koy waato din. Ya Israyla wandiya, ma ye ka kaa. Ma ye ka kaa ni galley wo do.
22¿Joß najtil chic têbeni êrib yalak bar, lâex li incßaß nequex-abin chicuu? Lâin li Kâcuaß tinqßue jun li acß naßleb saß ruchichßochß. Aßan nak li ixk li tâilok re li cuînk.
22 Ya nin, ize wayo kaŋ na banda bare, Waati fo no ni ga fay da bar-bareyaŋ? Zama Rabbi ga hari taji fo taka ndunnya ra, A ga hima sanda wayboro ma alboro koli ka windi.
23Li Kâcuaß lix Dioseb laj Israel quixye: —Lâin tebincßam cuißchic laj Israel saß lix naßajeb aran Judá. Nak cuânkeb saß lix tenamiteb, teßxye, “Li Kâcuaß taxak chi-osobtesînk re lix santil tzûl li cuan Jerusalén, li santil naßajej li nacuan cuiß”.
23 Yaa no Rabbi Kundeykoyo, Israyla Irikoyo ci: I ga ye ka sanno wo dumi ci Yahuda laabo ra, d'a galley ra, waati kaŋ ay ye ka kand'ey ka fun d'ey tamtaray. I ma ne: «Ya adilitaray nangora, ya tondi hananta, Rabbi ma ni albarkandi!»
24Eb li cristian cuotz teßcuânk saß li naßajej Judá ut saß eb li tenamit. Teßcuânk laj acuinel ut teßcuânk ajcuiß laj ilol xul.
24 Yahuda nda nga galley kulu mo ga goro a ra care banda, da alfarey da gana-gana izey kaŋ gonda alman kuru.
25Lâin tinqßueheb xcacuilal li lublûqueb. Ut tincßojob ajcuiß xchßôleb li raheb saß xchßôl, chan li Dios.
25 Zama ay ga fundi fargante no fulanzamay, boro kulu kaŋ bine sara ay ma bina toonandi nda farhã.
26Ut laj Jeremías quixye: —Nak qui-aj cuu quicuulac chicuu li cßaßru quinmatqßue, chan.
26 Woodin boŋ no ay mo hay, ay guna, ay jirbo mo kaan ay se.
27—Abihomak li tinye êre, chan li Kâcuaß. Tâcuulak xkßehil nak lâin tebinqßue cuißchic chi tâmc li cristian joß ajcuiß li quetômk saß li naßajej Israel ut saß li naßajej Judá.
27 A go, yaa no Rabbi ci, jirbiyaŋ goono ga kaa kaŋ ay ga Israyla laabo da Yahuda laabo duma da Adam-ize da alman dumiyaŋ.
28Chanru nak xebinqßue saß raylal ut xeßcuisi saß lix naßajeb, ut xinrahobtesiheb ut xebinsach, joßcan ajcuiß nak tebincuaclesi cuißchic ut tintenkßaheb chixyîbanquil lix tenamiteb re nak teßcuânk aran.
28 A ga ciya mo, danga mate kaŋ cine ay na laakal ye i daguyaŋ, d'i zeerimi, d'i baguyaŋ, d'i hibandiyaŋ, d'i masiiba gaa -- yaadin cine mo no ay ga anniya ay m'i cina k'i tilam. Yaadin no Rabbi ci.
29Saß eb li cutan nak tebincuaclesi cuißchic li tenamit, incßaß chic teßxye chi joßcaßin: Li naßbej yucuaßbej nequeßxlou li uvas rare ut aß chic lix cocßal nequeßecßan re lix cßahil.
29 Jirbi woodin yaŋ ra boro si ye ka ne: «Baabey na reyzin ize kaŋ ga mooru ŋwa, Izey hinjey mo bu.»
30Xban nak li ani naxlou li uvas rare, aßan ajcuiß tâecßânk re lix cßahil. Naraj naxye nak li ani naxbânu li mâusilal, aßan ajcuiß li tâcâmk xban lix mâusilal, chan li Dios.
30 Amma boro kulu ga bu nga boŋ zunubo sabbay se. Boro kulu kaŋ na reyzin ize moora ŋwa, a koy hinjey no ga bu.
31Ut quixye ajcuiß li Dios: —Tâcuulak xkßehil nak lâin tinbânu jun li acß contrato riqßuineb li ralal xcßajol laj Israel, ut riqßuineb li ralal xcßajol laj Judá.
31 Yaa no Rabbi ci: Guna, jirbiyaŋ ga kaa, Kaŋ yaŋ ra ay ga alkawli taji sambu Israyla kunda da Yahuda kunda se.
32Mâcuaß joß li contrato li quinbânu riqßuineb lix xeßtônil yucuaß nak quebinchßilo chak chi rukßeb nak quicuisiheb chak saß li tenamit Egipto. Usta lâin chanchanin jun li bêlomej chokß reheb, abanan eb aßan queßxsach xcuanquil li contrato quinbânu riqßuineb junxil.
32 Manti sappa kaŋ dumo ay te d'i kaayey, Hano kaŋ hane ay n'i kambe di k'i kaa Misira laabo ra. Sappa kaŋ i feeri, baa kaŋ ay ya i kurnye no. Yaadin no Rabbi ci.
33Li acß contrato tinbânu riqßuineb laj Israel nak tâcuulak xkßehil, aßan aßin: Tinqßue chi cuânc lin chakßrab saß li râmeb ut tinqßue chi cuânc saß lix chßôleb. Lâinak lix Dioseb ut aßanakeb lin tenamit.
33 Amma woone ga ti alkawlo kaŋ ay ga sambu Israyla kunda se jirbey din banda, yaa no Rabbi ci: Ay g'ay asariya daŋ i laakaley ra, Ay g'a hantum mo i biney ra. Ay ga ciya i Irikoyo, ngey mo ga ciya ay jama.
34Moco tento ta nak toj teßxye re li ras rîtzßin “¿Ma nacanau ani li tzßakal Dios?” xban nak chixjunileb, joß cocß joß nînk, teßxnau nak lâin li Kâcuaß Dios. Ut lâin tincuyeb tinsacheb lix mâqueb ut incßaß chic tânak saß inchßôl lix mâusilaleb, chan li Kâcuaß.
34 Boro kulu si nga gorokasino wala nga nya-izo dondonandi koyne ka ne: «Ma Rabbi bay.» Zama i kulu g'ay bay gumo, ikayna gaa ibeeri gaa. Yaadin no Rabbi ci, Zama ay g'i goy laaley yaafa. Ay si ye ka fongu i zunubey gaa mo koyne.
35Li Kâcuaß quixye: —Lâin li Kâcuaß ninqßuehoc re li sakße chixcutanobresinquil li cutan. Ut ninqßueheb li chahim ut li po chi lemtzßûnc chiru kßojyîn. Lâin ninqßuehoc chi ecßânc ru li palau joß ajcuiß lix cau ok. Lâin li “Nimajcual Dios” incßabaß.
35 Rabbi sanno neeya: Nga kaŋ na wayna no zama a ma ciya kaari zaari haray, Hando nda handariyayzey mo, A n'i waadu i ma kaari cin, Nga kaŋ ga teeko butugu hal a bondayey ma follo, A maa no ga ti Rabbi Kundeykoyo. A ne:
36Cui li sakße ut eb li chahim ut li po mâcßaßakeb chic, mâcßaßakeb ajcuiß chic lin tenamit Israel.
36 Da farilley din ga hin ka tun ay jine, Yaadin gaa Israyla banda mo si ciya dumi koyne ay jine hal abada. Yaadin no Rabbi ci.
37Cui nacuulac xkßehil nak târûk teßxbis ru li choxa ut teßxtzol rix li ruchichßochß toj saß xchßamal, saß li cutan aßan lâin tintzßektânaheb laj Israel xban chixjunil li cßaßru queßxbânu, chan li Dios.
37 Rabbi sanno neeya: D'a ga hin ka te i ma beeney neesi beene, Ganda dabey mo ma fisi ka fun taray, Kal ay mo, ay ma Israyla banda kulu furu haya kulu kaŋ i te sabbay se. Yaadin no Rabbi ci.
38Tâcuulak xkßehil nak li tenamit aßin tâyîbâk chokß cue. Naticla chak cuan cuiß li cab li najt xteram re laj Hananeel ut nacuulac cuan cuiß li puerta li cuan saß xuc.
38 Yaa no Rabbi ci: A go, jirbiyaŋ goono ga kaa kaŋ i ga ye ka gallo cina Rabbi se za Hananeyel Cinari Kuuko gaa kal a ma koy Lokoto Meyo gaa.
39Li nubâl tâcuulak saß li tzûl Gareb ut tixqßue chak vuêlt toj Goa.Joß ajcuiß chixjunil li ru takßa li nequeßmukeß cuiß li camenak ut nequeßcuteß cuiß lix chahil, joß eb ajcuiß li cßalebâl li cuan cuiß li nimaß Cedrón, ut nacuulac ajcuiß toj saß li xuc li cuan cuiß li oquebâl li nequeßnumeß cuiß li cacuây. Chixjunil li naßajej aßan santobresinbilak chicuu lâin li Kâcuaß. Ut li tenamit incßaß chic tâsachekß ru chi moco tâjuqßuekß, chan li Dios.
39 Neesiyaŋ korfa mo ga salle ka to Gareb tudo gaa haray, hirro ga siiri ka koy Gowa.
40Joß ajcuiß chixjunil li ru takßa li nequeßmukeß cuiß li camenak ut nequeßcuteß cuiß lix chahil, joß eb ajcuiß li cßalebâl li cuan cuiß li nimaß Cedrón, ut nacuulac ajcuiß toj saß li xuc li cuan cuiß li oquebâl li nequeßnumeß cuiß li cacuây. Chixjunil li naßajej aßan santobresinbilak chicuu lâin li Kâcuaß. Ut li tenamit incßaß chic tâsachekß ru chi moco tâjuqßuekß, chan li Dios.
40 Buukoy gooro kulu binde, da boosu wano, da saajo kulu kala ma koy Cidron gooro gaa ka koy to Bariyey Meyo looka gaa wayna funay haray, nangey din ga ciya hananteyaŋ Rabbi se. I si ye k'a dagu koyne, i si ye k'a zeeri mo koyne hal abada.