Kekchi

Zarma

Proverbs

4

1Ex cualal incßajol, cherabihak lê tijbal li yôquin chixyebal êre. Cheqßuehak retal chi us re nak têtau ênaßleb.
1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
2Lâin yôquin chixcßutbal li châbil naßleb chêru. Incßaß taxak têcanab xbânunquil.
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
3Lâin ajcuiß alalbej lâin. Ut quincßul ajcuiß chak inkßusbal saß incaßchßinal nak toj cuanquin chiru lin yucuaß. Rarôquin xbaneb lin naß inyucuaß.
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
4Ut lin yucuaß nak quixqßue chak innaßleb quixye cue chi joßcaßin: —Chicanâk taxak saß âchßôl lâ kßusbal li yôquin xqßuebal âcue. Ut chabânuhak taxak li cßaßru yôquin xyebal âcue re nak us tatcuânk saß ruchichßochß.
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
5Chatauhak taxak ânaßleb ut chatauhak taxak xyâlal. Ut incßaß taxak tâsachk saß âchßôl li cßaßru yôquin chixyebal âcue.
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
6Chaqßue taxak âchßôl chixtaubal li châbil naßleb. Incßaß tâcanab xbânunquil, ut aßan tâcolok âcue.
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
7Tento nak tâtau ânaßleb ut tâtau lix yâlal xban nak aßan li kßaxal lokß chiru chixjunil li cßaßru cuan âcue.
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
8Cui tâqßue xcuanquil li châbil naßleb, tâqßuehekß ajcuiß âcuanquil lâat. Ut cui châbil ânaßleb, tâqßuehekß âlokßal.
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
9Cui châbil ânaßleb, tâqßuehekß âlokßal lâat. Chanchan nak tâqßuehekß âkßol yîbanbil riqßuin utzßußuj, ut chanchan tâqßuehekß âcorona saß âjolom nak tâqßuehekß âlokßal.—
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
10Ex cualal incßajol, cheqßuehak taxak saß êchßôl lê tijbal li yôquin chixyebal êre re nak tânajtokß ru lê yußam saß ruchichßochß.
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
11Lâin yôquin chixyebal êre li châbil naßleb. Ut yôquin chixcßutbal li châbil be chêru.
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
12Nak texbêk saß li châbil be incßaß têtich lê rok. Cui cuânkex saß xyâlal, mâcßaß tâchßißchßißînk êre.
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
13Cheqßuehak saß êchßôl lê naßleb li yôquin chixqßuebal. Ut mêcanab xbânunquil li us, xban nak riqßuin aßan nacuan lê yußam chi junelic.
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
14Mêbânu êre joß nequeßxbânu li incßaß useb xnaßleb. Mêtzol êre li cßaßru nequeßxbânu.
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
15Mexxic bar cuanqueb cuiß li incßaß useb xnaßleb. Ut mêbânu li cßaßru nequeßxbânu eb aßan. Bânuhomak ban li us.
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
16Eb aßan incßaß saheb xchßôl cui incßaß nequeßxbânu li mâusilal. Ut incßaß nequeßcuar chixcßoxlanquil li incßaß us.
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
17Li mâusilal li nequeßxbânu chanchan chic lix cua rucßaheb.
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
18Lix yußameb li tîqueb xchßôl, aßan cutan saken. Chanchan nak nasakêu li cutan ekßela. Rajlal cutan yôqueb chixtaubal xyâlal toj retal tâtzßaklok re ru lix yußameb.
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
19Abanan eb li incßaß useb xnaßleb cuanqueb saß xkßojyînal ru li mâc xban li mâusilal nequeßxbânu. Moco teßxnau ta cßaßru tâchâlk saß xbêneb.
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
20Ex cualal incßajol, cheqßuehak retal chi us li yôquin chixyebal êre ut qßuehomak êchßôl chixbânunquil.
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
21Mêcanab xbânunquil li cßaßru ninye. Checanab ban saß êchßôl.
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
22Xban nak li ani naxbânu li cßaßru ninye, aßan tâcuânk xyußam ut tâcuânk xcacuilal.
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
23Cheqßuehak retal chi us li cßaßru têbânu xban nak riqßuin xbânunquil li us tâcuânk êyußam.
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
24Moco yalak chakß ta re ru tex-âtinak. Ut incßaß texyoßobânk ticßtiß.
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
25Junelic chebânuhak li tîquilal ut cheqßuehak retal cßaßru li us.
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
26Cheqßuehak retal chi us chanru nak texcuânk ut chebânuhak li tîquilal.Mêcanab xbânunquil li us. Junelic ban texcuânk saß tîquilal.
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
27Mêcanab xbânunquil li us. Junelic ban texcuânk saß tîquilal.
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.