Kekchi

Zarma

Proverbs

6

1Ex cualal incßajol, cui lâex xecßûluban saß êbên xtojbal lix cßas lê ras êrîtzßin cui aßan incßaß tixtoj, malaj ut têsume xtojbal lix cßas junak incßaß nequenau ru,
1 Ay izo, da ni na ni gorokasin yadda sambu, Da ni jin ka kamba kar yaw se,
2yôquex chixbokbal raylal saß êbên. Êjunes yôquex chixqßuebal êrib saß chßaßajquilal.
2 Ni me sanno na ni zorti, Ni me sanno na ni di nooya.
3Ex cualal incßajol, cui lâex xeqßue êrib saß chßaßajquilal, chenauhak xcolbal êrib chiruheb lê ras êrîtzßin li xesume oquênc chirix. Checubsihak êrib, ut yehomak re nak incßaß tixqßue saß êbên xtojbal lix cßas.
3 Sohõ ay izo, kala ni ma woone te ka ni boŋ kaa kambe, Za kaŋ a ciya ni jin ka furo ni gorokasin kambe ra: Koy ka ni boŋ kaynandi ka ŋwaaray ni gorokasino gaa.
4Mêcanab êrib. Yîbomak ru lê chßaßajquilal. Mexcuar. Yîbomak ban ru chi junpât.
4 Ma si ni moy no jirbi, Ni mo-kuurey mo, i ma si dusungu.
5Chenauhak xcolbal êrib chiruheb li cristian aßin joß nak naxcol rib li quej chiruheb laj yô. Chenauhak xcolbal êrib joß nak li xul li naxicßan naxcol rib chiru li raßal.
5 Hala ni ma yana nda ni boŋ jina, Danga jeeri kaŋ fun kolikoy kambe ra, Danga curo kaŋ fun nga hirriko kambe ra.
6Ilomakeb li sânc, lâex li incßaß nacuulac chêru cßanjelac. Qßuehomak retal li cßaßru nequeßxbânu ut tzolomak êrib riqßuineb.
6 Ma koy nkondo do, nin hawfuno. Ma laakal d'a teerey ka te laakal.
7Eb li sânc mâ ani nataklan reheb chi moco cuan ta junak ani nayehoc reheb cßaßru teßxbânu.
7 Nga wo, a sinda jine boro wala jine funa wala bonkooni.
8Abanan chiru li sakßehil nequeßxsicß lix tzacaêmk nak yô li kßoloc ut nequeßxchßutub re teßxxoc.
8 Kulu nda yaadin, a ga nga ŋwaaro soola kaydiya ra, A ga nga ŋwaaro margu-margu heemar waate.
9Ut lâex li incßaß nequeraj cßanjelac, ¿jokße têcanab li cuârc? ¿Ma incßaß texcuaclîk? ¿Ma junelic yocyôkex?
9 Kala waati fo no ni go ga jirbi, nin hawfuno? Waati fo no ni ga tun ni jirbo gaa?
10Lâex nequeye: —Chocuârk cuan chic junpâtak, chanquex. Ut kßalkßo êrukß saß êrochoch ut yôquex chi hilânc chi mâcßaß êcßaßux.
10 A cindi jirbi kayna, a cindi dusungu kayna, Da kambe koli kayna ka kani jina --
11Mâcßaß saß êchßôl nak tâchâlk li nebaßil saß êbên. Tâchâlk joß nak nachal laj êlkß cuan xchßîchß saß rukß.
11 Yaadin gaa no ni talkatara ga kaa ni gaa danga zay cine, Ni jaŋa mo danga sooje cine.
12Eb li incßaß useb xnaßleb mâcßaß nequeßoc cuiß. Junes ticßtißic nequeßxbânu.
12 Boro yaamo, ilaalo no, A ga dira nda me-ka-say.
13Nequeßxmutzß lix nakßeb ru re xyebal cßaßru nequeßraj. Ut nequeßrecßasi li rokeb ut li rukßeb re xcßutbal li cßaßru nequeßraj.
13 A ga nga moy kar, a ga salaŋ nda nga cey, A ga cabeyaŋ te nda nga kambayzey.
14Junes mâusilal cuan saß xchßôleb. Junelic yôqueb xcßoxlanquil li mâusilal. Junes ticoc plêt nequeßxbânu.
14 Garkasay go a bina ra. A ga laala ceeci han kulu, a ga kormoto say-say.
15Joßcan nak tâchâlk raylal saß xbêneb chi mâcßaß saß xchßôleb. Ut saß junpât teßsachekß ruheb. Incßaß chic teßcolekß.
15 Woodin se a masiibey ga kaŋ a boŋ baaru si, I g'a ceeri nda waasi -- woodin mo safari si.
16Cuan cuukub li naßleb li incßaß nacuulac chiru li Dios. Aßan eb aßin:
16 Hari iddu go no kaŋ Rabbi ga konna, Oho, hala iyye zaati kaŋ a bina g'i fanta:
17li ani naxnimobresi rib ut li ani naticßtißic, ut li ani naxcamsi ras rîtzßin chi mâcßaß xmâc,
17 Mo boŋbeeraykoy, da deene tangarikom, Da kambey kaŋ yaŋ ga boro kaŋ sinda taali wi,
18li ani naxcßoxla chanru nak tixbânu li mâusilal, ut li ani nacuulac chiru xbânunquil li incßaß us,
18 Da bine kaŋ ga hari laalo miila, Da cey kaŋ ga zuru nda waasi ka koy hasaraw teeyaŋ do,
19li ani nakßaban ut li ani nayoßoban pletic saß xyânkeb li ras rîtzßin.
19 Da tangari seeda kaŋ ga tangari ci, Da boro kaŋ ga fitina daŋ nya-izey nda care game ra.
20Ex cualal incßajol, cheqßuehak saß êchßôl lê kßusbal li nequeßxqßue lê naß êyucuaß. Mêtzßektâna li naßleb nequeßxqßue.
20 Ay izo, ma ni baaba lordi gaay, Ni nya lordey mo, ma s'i furu.
21Junelic cuânk saß êchßôl lê chakßrabinquil ut mêcanab xbânunquil.
21 Ni m'i haw ni bina ra duumi, Ni m'i sarku ni jinda gaa.
22Aßan tâberesînk êre nak yôkex chi bêc. Ut aßan tâcolok êre nak yôkex chi cuârc. Ut nak texcuaclîk, aßan tixcßut chêru cßaßru têbânu.
22 Saaya kaŋ ni goono ga dira, i ga furo ni jine. Saaya kaŋ ni goono ka kani, i ga ni hallasi. Saaya kaŋ ni mo hay mo, i ga fakaaray ni se.
23Relic chi yâl nak li kachakßrabinquil ut li katijbal aßan naxcutanobresi li kacßaßux. Li kakßusbal naxqßue kanaßleb re nak takanau chanru nak tocuânk.
23 Zama i lordey ya fitilla no, I dondonandiyaŋey mo kaari no. Dondonandiyaŋ kaseetiyaŋ ya fundi fondo no.
24Cui nequeqßue saß êchßôl lê kßusbal, tênau xcolbal êrib chiruheb li ixk li incßaß useb xnaßleb, li nequeßkßunbesin riqßuin châbil âtin.
24 I ga ni hallasi wayboro laalo gaa, Ka ni hallasi wayboro yaw me-kaano gaa.
25Mêra ruheb li ixk aßan yal xban lix chßinaßusaleb. Ut mêqßue êrib chixbalakßiheb yal xban li rilobâleb.
25 Ma s'a booriyaŋo bini ni bina ra, A ma si ni di da nga mo karyaŋo.
26Li cuînk li naxic chixsicßbaleb li ixk li nequeßxcßayi rib, naxsach chixjunil lix tumin xban. Ut li cuînk li naxchßic rib riqßuin junak li sumsûquil ixk naxsach lix yußam.
26 Waykuuru sabbay se ŋwaari kayna ga bisa boro gaabi, Wayboro zina-teeri mo ga fundi darzakoy koli.
27¿Ma târûk ta biß tixqßue xam chire xchßôl li cuînk chi incßaß tâcßatk li rakß?
27 E! Boro ga danji daŋ ni gande ra ni bankaaray ma jaŋ ka ton, wala?
28¿Ma târûk ta biß tâbêk saß xbên li ru xam chi incßaß tixcßat li rok?
28 Wala ni ga danj'ize taamu ce taamey ma jaŋ ka kukure?
29Joßcan ajcuiß li cuînk li tixchßic rib riqßuin rixakil li ras rîtzßin. Ac chßolchßo nak tixtoj xmâc.
29 Yaadin no boro kaŋ ga margu nda nga gorokasin wande go. Boro kaŋ lamb'a gaa kulu si taali alhakku yana bo.
30Li ani na-elkßac xban xtzßocajic incßaß natzßektânâc.
30 I si donda zay, d'a zay zama a ma nga fundo kungandi waati kaŋ a maa haray.
31Abanan cui tâtaßekß chi elkßac tento nak tixkßaxtesi rêkaj. Cuukub sut chic xqßuial li rêkaj tixqßue, usta tento nak tixkßaxtesi chixjunil li cßaßru cuan re.
31 Amma d'i n'a di, a g'a yeti sorro iyye. A windi arzaka kulu no a g'a bana nd'a.
32Li ani naxchßic rib riqßuin junak sumsu, aßan mâcßaß xnaßleb. Li jun aßan naxsach rib xjunes.
32 Boro kaŋ na zina te da wayboro sinda fahamay no. Boro kaŋ na goy woodin te, Nga bumbo fundo no a goono ga ceeci nga ma halaci.
33Kßaxal ra tixcßul. Mâ ani târahok re ut xutânal tixcßul chi junelic.
33 Marayyaŋ nda kaynandiyaŋ no a ga di. I s'a haawi tuusu mo.
34Li cuînk li yô xjoskßil xban xcakal xchßôl, mâ jokße târil xtokßobâl ru li tâmâcobk chiru.Incßaß tâcßojlâk xchßôl usta li cuînk li cuan xmâc târaj tixyîb ru li chßaßajquilal. Chi moco tâcßojlâk xchßôl cui tâsihîk nabalak cßaßru re.
34 Zama canse wo boro futay no, A si fay d'a bo, banayaŋ zaaro ra.
35Incßaß tâcßojlâk xchßôl usta li cuînk li cuan xmâc târaj tixyîb ru li chßaßajquilal. Chi moco tâcßojlâk xchßôl cui tâsihîk nabalak cßaßru re.
35 A baa si nda fansa kulu. A futa si kani, baa ni n'a no nooyaŋ boobo.