¹Ary hoy ny mpisoronabe: Moa izany tokoa va?

¹司提反的申辯大祭司說：“真有這些事嗎？”

²fa hoy Stefana: Mihainoa, ry rahalahy sy ianareo ray: Andriamanitry ny voninahitra niseho tamin'i Abrahama razantsika, raha tany Mesopotamia izy, fony tsy mbola nonina tany Harana,

²司提反說：“各位父老兄弟請聽！我們的祖宗亞伯拉罕，在美索不達米亞，還沒有住在哈蘭的時候，榮耀的　神向他顯現，

³ka nanao taminy hoe: Mialà amin'ny taninao sy ny havanao, ka andeha ho any amin'ny tany izay hasehoko anao (Gen. 12. 1).

³對他說：‘你要離開本地本族，到我指示你的地方去。’

⁴Dia niala tamin'ny tanin'ny Kaldeana izy ka nonina tany Harana; ary rehefa maty ny rainy, dia nafindran'Andriamanitra niala teo izy hankany amin'ny tany izay onenanareo ankehitriny.

⁴他就離開迦勒底人的地方，住在哈蘭。他父親死後，　神又叫他從那裡遷到你們現在所住的地方。

⁵Ary tsy nomeny lova teto izy, na dia eram-paladia akory aza; kanefa nampanantenainy izy fa homeny azy sy ny taranany mandimby azy ho lovany izany, na dia tsy mbola nanan-janaka akory aza izy.

⁵在這裡　神並沒有賜他產業，連立足之地也沒有。但　神應許把這地賜給他和他的後裔為業，雖然那時他還沒有兒子。

⁶Ary nolazain'Andriamanitra fa ny taranany hivahiny any amin'ny tanin'ny firenena hafa ary handevoziny sy hampahoriny efa-jato taona.

⁶　神就這樣說：‘你的後裔必在外地寄居，人要奴役、虐待他們四百年。’

⁷Nefa ny firenena izay hotompoiny dia hotsaraiko kosa, hoy Andriamanitra; ary rehefa afaka izany, dia hivoaka izy ka hanompo Ahy eto amin'ity tany ity (Gen. 15. 13, 14).

⁷　神又說：‘奴役他們的那個國家，我要親自懲罰。以後，他們要出來，在這地方事奉我。’

⁸Ary nomeny fanekena amin'ny famorana izy. Ary dia niteraka an'isaka izy ka namora azy tamin'ny andro fahavalo; ary Isaka niteraka an'i Jakoba, ary Jakoba niteraka ny patriarka roa ambin'ny folo lahy.

⁸　神也賜他割禮為約。這樣，亞伯拉罕生了以撒，第八天就給他行了割禮。後來，以撒生雅各，雅各生了十二位祖先。

⁹Ary nialona an'i Josefa ny patriarka ka nivarotra azy ho any Egypta; nefa Andriamanitra nomba azy

⁹“祖先妒忌約瑟，把他賣到埃及去，然而　神與他同在，

¹⁰ka nahafaka azy tamin'ny fahoriany rehetra sady nanome azy fahasoavana sy fahendrena teo imason'i Farao, mpanjakan'i Egypta; ary izy nanendry azy ho mpanapaka any Egypta mbamin'izay rehetra tao an-dapany.

¹⁰救他脫離一切苦難，使他在埃及王法老面前，有智慧、得恩寵。法老立他為首相，管理埃及和法老的全家。

¹¹Ary nisy mosary eran'i Egypta sy Kanana rehetra, ka mafy ny fahoriana; ary tsy nahita hanina ny razantsika.

¹¹後來埃及和迦南全地遭遇饑荒、大災難，我們的祖先找不到糧食。

¹²Fa nony nandre Jakoba fa nisy vary tany Egypta, dia naniraka ny razantsika izy tamin'ny voalohany.

¹²雅各聽見埃及有穀糧，就派我們的祖先去，這是第一次。

¹³Ary tamin'ny fanindroany dia fantatr'izy mirahalahy avy Josefa, ary dia fantatr'i Farao koa ny havan'i Josefa.

¹³第二次的時候，約瑟就向哥哥們表露自己的身世，法老才知道約瑟的家世。

¹⁴Ary Josefa naniraka ka nampaka an'i Jakoba rainy mbamin'ny mpianakaviny rehetra, dia olona dimy amby fito-polo izy.

¹⁴約瑟就派人去把他父親雅各和全家七十五人都接來。

¹⁵Ary Jakoba nidina nankany Egypta, dia maty izy sy ny razantsika;

¹⁵於是雅各下了埃及。後來他和我們祖先都死了，

¹⁶ary nentina ho any Sekema izy ka nalevina tao amin'ny fasana izay novidin'i Abrahama vola tamin'ny zanak'i Hamora tany Sekema.

¹⁶運到示劍，埋葬在亞伯拉罕用銀子向哈抹子孫買來的墳地裡。

¹⁷Fa rehefa ho tonga ny fotoana hahatanterahana ny teny fikasana, izay nataon'Andriamanitra tamin'i Abrahama, dia nitombo sy nihamaro ny olona tany Egypta,

¹⁷“　神給亞伯拉罕的應許快要實現的時候，以色列人在埃及人口繁盛增多；

¹⁸mandra-pitsangan'ny mpanjaka hafa tany Egypta, izay tsy nahalala an'i Josefa.

¹⁸但是，到了另一位不認識約瑟的君王興起統治埃及的時候，

¹⁹Ary izy nanao hafetsena tamin'ny razantsika, dia nampahory azy, ka dia samy nanary ny zanany vao teraka mba tsy ho velona izy.

¹⁹他就謀害我們的同胞，虐待我們的祖先，逼他們拋棄自己的嬰孩，不容嬰孩存活。

²⁰Tamin'izany andro izany no nahaterahan'i Mosesy, ary tsara teo anatrehan'Andriamanitra izy ka notezaina telo volana tao an-tranon'ny rainy.

²⁰就在那時候，摩西出生了，他非常俊美，在父親的家中撫養了三個月。

²¹Fa rehefa nariana izy, dia nalain'ny zanakavavin'i Farao ka notezainy ho zanany.

²¹他被拋棄的時候，法老的女兒把他拾起來，當作兒子撫養。

²²Ary Mosesy nampianarina ny fahendrena rehetra nananan'ny Egyptiana, ary nahery tamin'ny teniny sy ny asany izy.

²²摩西學盡了埃及人的一切學問，說話行事都有能力。

²³Ary rehefa ho efa-polo taona izy, dia velona tao am-pony ny hamangy ny Zanak'isiraely, rahalahiny

²³“到了四十歲，他心中起了一個念頭，要去看望自己的同胞以色列人。

²⁴Ary raha nahita ny anankiray nampahorina maina izy, dia namaly ka namono ilay Egyptiana ary namonjy ilay nampahorina.

²⁴當他看見有一個人受欺負，就去護衛，為那受屈的抱不平，打死了那個埃及人。

²⁵Ary nataony fa ho fantatry ny rahalahiny fa ny tànany no hamonjen'Andriamanitra azy; kanjo tsy fantany.

²⁵他以為同胞們都必知道　神要藉著他的手拯救他們，事實上他們卻不知道。

²⁶Ary nony ampitson'iny dia niseho tamin'ireo izay niady Mosesy ary nanao izay hampihavana azy ka nanao hoe: Raondriana, mirahalahy ianareo, koa nahoana ianareo no miady?

²⁶第二天，有人在打架，摩西就出面調解，說：‘你們是弟兄，為甚麼彼此欺負呢？’

²⁷Fa ilay namely maina ny namany dia nanosika azy ka nanao hoe: Iza no nanendry an'ialahy ho mpanapaka sy mpitsara anay?

²⁷那欺負人的把他推開，說：‘誰立了你作我們的領袖和審判官呢？

²⁸Moa ta-hamono ahy koa va ialahy tahaka ny namonoan'ialahy ilay Egyptiana omaly? (Eks. 2. 13, 14.)

²⁸難道你想殺我，像昨天殺那個埃及人一樣嗎？’

²⁹Ary tamin'izany teny izany dia nandositra Mosesy ka nivahiny tany amin'ny tany Midiana, ary tany no niterahany zanaka roa lahy.

²⁹摩西因為這句話，就逃到米甸地寄居，在那裡生了兩個兒子。

³⁰Ary rehefa afaka efa-polo taona, dia nisy anjely niseho taminy tany an-efitry ny tendrombohitra Sinay teo anaty lelafo teo amin'ny voaroy.

³⁰“過了四十年，在西奈山的曠野，有一位使者，在荊棘中的火燄裡，向摩西顯現。

³¹Ary Mosesy, nony nahita, dia gaga noho ny fahitana; nefa nony nanatona handinika izy, dia tonga ny feon'ny Tompo nanao hoe:

³¹他見了這個異象，十分驚奇；他正上前察看的時候，就有主的聲音說：

³²Izaho no Andriamanitry ny razanao, dia Andriamanitr'i Abrahama sy Isaka ary Jakoba (Eks. 3. 6). Dia tora-kovitra Mosesy ka tsy sahy nandinika.

³²‘我是你祖宗的　神，就是亞伯拉罕、以撒、雅各的　神。’摩西戰戰兢兢，不敢觀看。

³³Ary hoy Jehovah taminy: Esory ny kapa amin'ny tongotrao; fa masina io tany ijanonanao io.

³³主對他說：‘把你腳上的鞋脫掉，因為你所站的地方是聖地。

³⁴Hitako tokoa ny fahorian'ny oloko any Egypta, ary reko ny fitarainany, dia nidina hamonjy azy Aho. Koa andeha ankehitriny, dia hirahiko ho any Egypta ianao (Eks. 3. 5-10).

³⁴我的子民在埃及所受的痛苦，我實在看見了；他們的歎息我也聽見了，我下來是要救他們。你來，我要派你到埃及去。’

³⁵Izany Mosesy izany dia nolaviny ka nataony hoe: Iza no nanendry an'ialahy ho mpanapaka sy mpitsara? (Eks. 2. 14) kanjo izy ihany no nirahin'Andriamanitra ho mpanapaka sy mpanavotra nomban'ny tanan'ny Anjely, Ilay niseho taminy teo amin'ny voaroy.

³⁵他們拒絕了這位摩西，說：‘誰立了你作領袖和審判官呢？’但　神藉著在荊棘中向他顯現的使者的手，派他作領袖和救贖者。

³⁶Izy no nitondra ny olona nivoaka sady nanao fahagagana sy famantarana tany Egypta sy teo amin'ny Ranomasina Mena ary tany an-efitra efa-polo taona.

³⁶這人領他們出來，並且在埃及地、紅海和曠野，行奇事神蹟四十年。

³⁷Izany no Mosesy izay nilaza tamin'ny Zanak'isiraely hoe: Mpaminany no hatsangan'Andriamanitra ho anareo avy amin'ny rahalahinareo, tahaka ahy (Deo. 18. 15).

³⁷以前那位對以色列人說‘　神要從你們弟兄中間，給你們興起一位先知像我’的，就是這摩西。

³⁸Izy ilay teo amin'ny fiangonana tany an-efitra mbamin'ny Anjely izay niteny taminy tany an-tendrombohitra Sinay sy tamin'ny razantsika, ka izy no nandray teny velona mba homeny antsika.

³⁸那曾經在曠野的大會中，和那在西奈山上對他說話的使者同在，也與我們的祖先同在的，就是他。他領受了活的聖言，傳給我們。

³⁹Nefa ny razantsika tsy nety nanaiky azy, fa nandà, dia manina an'i Egypta ny fony,

³⁹我們的祖先不肯聽從他，反而把他推開，他們的心已經轉向了埃及，

⁴⁰ka hoy izy tamin'i Arona: Anaovy andriamanitra izahay, hitarika antsika eo aloha; fa ilay Mosesy iny, izay nitondra antsika nivoaka avy tany amin'ny tany Egypta, dia tsy fantatray izay nanjo azy (Eks. 32. 1).

⁴⁰就對亞倫說：‘給我們做一些神像，可以走在我們前頭。因為把我們從埃及地領出來的那個摩西，我們不知道他遭遇了甚麼事。’

⁴¹Ary dia nanao ombilahy kely izy tamin'izany andro izany, dia nanatitra fanatitra tamin'ny sampy ka niravoravo tamin'ny asan'ny tànany.

⁴¹在那些日子裡，他們做了一個牛犢，把祭物獻給那偶像，並且因自己手所做的而歡樂。

⁴²Fa Andriamanitra nihodina, dia nanolotra azy hanompo izay eny amin'ny lanitra; araka ny voasoratra eo amin'ny bokin'ny mpaminany hoe: Moa nanatitra zavatra voavono sy fanatitra ho Ahy efa-polo taona tany an-efitra va ianareo, ry taranak'isiraely?

⁴²於是　神轉身離開，任憑他們事奉天象，正如先知書所說：‘以色列家啊，你們在曠野四十年，豈是將祭牲和祭物獻給我呢？

⁴³Tsia, fa nobetainareo ny tranolain'i Moloka sy ny kintan'ny andriamanitra atao hoe Refana, Dia ny endri-javatra izay nataonareo hivavahana, Ka dia hamindra anareo ho any ankoatr'i Babylona Aho (Amo. 5. 25-27).

⁴³你們抬著摩洛的帳幕，和理番神的星，就是你們做來敬拜的像。所以我要把你們放逐到巴比倫那一邊去。’

⁴⁴Ny trano-lain'ny Vavolombelona dia teo amin'ny razantsika tany an-efitra, tahaka ny voatendrin'izay niteny tamin'i Mosesy mba hanaovany azy araka ny endrika izay efa hitany.

⁴⁴“我們的祖先在曠野有作證的帳幕，就是跟摩西談話的那位指示他，依照他看見的樣式做的。

⁴⁵Izany koa dia noraisin'ny razantsika izay nandimby ireo, ka nentiny niditra niaraka tamin'i Josoa tamin'ny nahazoany ny tanin'ny firenena izay noroahin'Andriamanitra hiala teo anoloan'ny razantsika hatramin'ny andron'i Davida;

⁴⁵我們的祖先相繼承受了這帳幕，　神把外族人從他們面前趕走以後，他們就同約書亞把帳幕帶進所得為業的地方，直到大衛的日子。

⁴⁶izy nahita fitia anatrehan'Andriamanitra ka nangataka hahita trano ho an'Andriamanitr'i Jakoba.

⁴⁶大衛在　神面前蒙了恩，就求為雅各的　神找個居所，

⁴⁷Fa Solomona kosa no nanao trano ho Azy.

⁴⁷而由所羅門為他建造殿宇。

⁴⁸Kanefa ny Avo Indrindra tsy mitoetra ao amin'izay nataon-tànan'olona; araka ny nolazain'ny mpaminany hoe:

⁴⁸其實至高者並不住人手所造的，正如先知說：

⁴⁹Ny lanitra no seza fiandrianako, Ary ny tany no fitoeran-tongotro; Koa trano manao ahoana no hataonareo ho Ahy? hoy Jehovah, Ary manao ahoana no ho fitoerana fitsaharako?

⁴⁹‘主說：天是我的寶座，地是我的腳凳，你們要為我建造怎樣的殿呢？哪裡是我安息的地方呢？

⁵⁰Tsy ny tanako va no nanao izao zavatra rehetra izao? (Isa. 66. 1, 2.)

⁵⁰這一切不都是我手所造的嗎？’

⁵¹Ry olona mafy hatoka sady tsy voafora fo sy sofina, ianareo manohitra ny Fanahy Masina mandrakariva; tahaka ny nataon'ny razanareo ihany no ataonareo koa.

⁵¹“你們頸項剛硬、心和耳都未受割禮的人哪！你們時常抗拒聖靈，你們的祖先怎樣，你們也怎樣。

⁵²Iza no mpaminany izay tsy nenjehin'ny razanareo? Eny, novonoiny aza izay naminany ny fihavian'ilay Marina; ary ankehitriny dia efa tonga mpamadika sy mpamono Azy ianareo,

⁵²有哪一個先知，你們的祖先不迫害呢？你們殺了那些預先宣告那義者要來的人，現在又把那義者出賣了，殺害了。

⁵³dia olona izay nahazo ny lalàna tamin'ny nandaharan'anjely azy, nefa tsy nankato izany.

⁵³你們領受了由天使傳達的律法，卻不遵守。”

⁵⁴Ary nony nandre izany izy ireo, dia lotika ny fony, ka nihidy vazana taminy izy.

⁵⁴司提反被石頭打死眾人聽了這些話，心中非常惱怒，就向著司提反咬牙切齒。

⁵⁵Fa Stefana, feno ny Fanahy Masina, dia nibanjina ny lanitra ka nahita ny voninahitr'Andriamanitra sy Jesosy nitsangana teo ankavanan'Andriamanitra,

⁵⁵但司提反被聖靈充滿，定睛望著天，看見　神的榮耀，並且看見耶穌站在　神的右邊，

⁵⁶dia nanao hoe: Indro, hitako ny lanitra misokatra ary ny Zanak'olona mitsangana eo ankavanan'Andriamanitra.

⁵⁶就說：“看哪！我看見天開了，人子站在　神的右邊。”

⁵⁷Ary ny olona niantso tamin'ny feo mahery sady nanentsin-tadiny ka indray nirodona taminy,

⁵⁷眾人大聲喊叫，掩著耳朵，一齊向他衝過去，

⁵⁸dia nandroaka azy ho eny ivelan'ny tanàna ka nitora-bato azy; ary ireo vavolombelona dia nametraka ny fitafiany teo anilan'ny tongotry ny zatovo anankiray atao hoe Saoly.

⁵⁸把他推出城外，用石頭打他。那些證人把自己的衣服，放在一個名叫掃羅的青年人腳前。

⁵⁹Ary ny olona nitora-bato an'i Stefana, izay niantso hoe: Ry Jesosy Tompo ô, raiso ny fanahiko.Dia nandohalika izy ka niantso tamin'ny feo mahery hoe Tompo ô, aza atao ho helony anie izao ota izao. Ary rehefa nilaza izany izy, dia nodi-mandry.

⁵⁹他們用石頭打司提反的時候，他呼求說：“主耶穌啊，求你接收我的靈魂！”

⁶⁰Dia nandohalika izy ka niantso tamin'ny feo mahery hoe Tompo ô, aza atao ho helony anie izao ota izao. Ary rehefa nilaza izany izy, dia nodi-mandry.

⁶⁰然後跪下來大聲喊著說：“主啊，不要把這罪歸給他們！”說了這話，就睡了。