¹¶ A, i te ra i oti ai a Mohi te tapenakara te whakaara, i whakawahia ai, i whakatapua ai hoki te tapenakara me ona mea katoa, te aata, me ona mea katoa, a ka oti te whakawahi, te whakatapu:

¹ויהי ביום כלות משה להקים את המשכן וימשח אתו ויקדש אתו ואת כל כליו ואת המזבח ואת כל כליו וימשחם ויקדש אתם׃

²Na ka whakahere nga ariki o Iharaira, nga upoko o nga whare o o ratou matua; ko ratou nga ariki o nga iwi, i a ratou hoki nga tikanga mo te hunga i taua:

²ויקריבו נשיאי ישראל ראשי בית אבתם הם נשיאי המטת הם העמדים על הפקדים׃

³A ka kawea mai e ratou ta ratou whakahere ki te aroaro o Ihowa, e ono nga kaata whai taupoki, kotahi tekau ma rua nga kau; tokorua nga ariki kotahi ano te kaata, kotahi ano hoki te puru a tetahi, a tetahi: a whakatuturia ana e ratou ki te aronga o te tapenakara.

³ויביאו את קרבנם לפני יהוה שש עגלת צב ושני עשר בקר עגלה על שני הנשאים ושור לאחד ויקריבו אותם לפני המשכן׃

⁴A i korero a Ihowa ki a Mohi, i mea,

⁴ויאמר יהוה אל משה לאמר׃

⁵Tangohia ta ratou, hei mea mo te mahi o te tapenakara o te whakaminenga; a me hoatu e koe ki nga Riwaiti, kia rite ki te mahi a tenei, a tenei.

⁵קח מאתם והיו לעבד את עבדת אהל מועד ונתתה אותם אל הלוים איש כפי עבדתו׃

⁶Na tangohia ana e Mohi nga kaata me nga kau, a hoatu ana e ia ki nga Riwaiti.

⁶ויקח משה את העגלת ואת הבקר ויתן אותם אל הלוים׃

⁷E rua nga kaata, e wha nga kau i hoatu e ia ki nga tama a Kerehona, he mea whakarite ki ta ratou mahi:

⁷את שתי העגלת ואת ארבעת הבקר נתן לבני גרשון כפי עבדתם׃

⁸E wha nga kaata, e waru nga kau i hoatu e ia ki nga tama a Merari, he mea whakarite ki ta ratou mahi, i te ringa o Itamara tama a te tohunga, a Arona.

⁸ואת ארבע העגלת ואת שמנת הבקר נתן לבני מררי כפי עבדתם ביד איתמר בן אהרן הכהן׃

⁹Ki nga tama ia a Kohata, kihai i hoatu e ia: no te mea ko te mahi o te wahi tapu ma ratou ko te kauhoa i runga i o ratou pokohiwi.

⁹ולבני קהת לא נתן כי עבדת הקדש עלהם בכתף ישאו׃

¹⁰¶ A i whakahere ano nga ariki hei tainga kawa mo te aata i te ra i whakawahia ai, i whakahere nga ariki i a ratou whakahere ki mua i te aata.

¹⁰ויקריבו הנשאים את חנכת המזבח ביום המשח אתו ויקריבו הנשיאם את קרבנם לפני המזבח׃

¹¹Na ka mea a Ihowa ki a Mohi, Me hoatu e ratou a ratou whakahere, tena ariki i tona ra, tena ariki i tona ra, hei tainga kawa mo te aata.

¹¹ויאמר יהוה אל משה נשיא אחד ליום נשיא אחד ליום יקריבו את קרבנם לחנכת המזבח׃

¹²Na, ko te tangata nana te whakahere i te ra tuatahi, ko Nahahona tama a Aminarapa, no te iwi o Hura:

¹²ויהי המקריב ביום הראשון את קרבנו נחשון בן עמינדב למטה יהודה׃

¹³A, ko tana whakahere, he rihi hiriwa, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

¹³וקרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

¹⁴Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

¹⁴כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

¹⁵Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

¹⁵פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

¹⁶Kotahi koati toa hei whakahere hara:

¹⁶שעיר עזים אחד לחטאת׃

¹⁷E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Nahahona tama a Aminarapa.

¹⁷ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתודים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן נחשון בן עמינדב׃

¹⁸I te ra tuarua na Netaneere te whakahere; he tama ia na Tuara, he ariki no Ihakara:

¹⁸ביום השני הקריב נתנאל בן צוער נשיא יששכר׃

¹⁹Ko tana whakahere i whakahere ai, he rihi hiriwa, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu aua mea e rua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

¹⁹הקרב את קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

²⁰He koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

²⁰כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

²¹Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

²¹פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

²²Kotahi koati toa hei whakahere hara:

²²שעיר עזים אחד לחטאת׃

²³E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Netaneere tama a Tuara.

²³ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתודים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן נתנאל בן צוער׃

²⁴I te ra tuatoru na Eriapa, na te tama a Herona, he ariki no nga tama a Hepurona:

²⁴ביום השלישי נשיא לבני זבולן אליאב בן חלן׃

²⁵Ko tana whakahere he rihi hiriwa, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

²⁵קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

²⁶Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara;

²⁶כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

²⁷Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

²⁷פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

²⁸Kotahi koati toa hei whakahere hara:

²⁸שעיר עזים אחד לחטאת׃

²⁹E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Eriapa tama a Herona.

²⁹ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן אליאב בן חלן׃

³⁰I te ra tuawha na Erituru, na te tama a Hereuru, he ariki no nga tama a Reupena:

³⁰ביום הרביעי נשיא לבני ראובן אליצור בן שדיאור׃

³¹Ko tana whakahere he rihi hiriwa, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu, hei whakahere totokore.

³¹קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

³²He koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara.

³²כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

³³Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

³³פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

³⁴Kotahi koati toa hei whakahere hara:

³⁴שעיר עזים אחד לחטאת׃

³⁵E rua nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Erituru tama a Hereuru.

³⁵ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן אליצור בן שדיאור׃

³⁶I te ra tuarima, na Herumiere, na te tama a Turihararai, he ariki no nga tama a Himiona:

³⁶ביום החמישי נשיא לבני שמעון שלמיאל בן צורישדי׃

³⁷He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere tona taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

³⁷קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

³⁸Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

³⁸כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

³⁹Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

³⁹פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁴⁰Kotahi koati toa hei whakahere hara:

⁴⁰שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁴¹E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Herumiere tama a Turiharai.

⁴¹ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן שלמיאל בן צורישדי׃

⁴²I te ra tuaono na Eriahapa, tama a Teuere, he ariki no nga tama a Kara:

⁴²ביום הששי נשיא לבני גד אליסף בן דעואל׃

⁴³He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

⁴³קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

⁴⁴He koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

⁴⁴כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

⁴⁵Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

⁴⁵פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁴⁶Kotahi koati toa hei whakahere hara:

⁴⁶שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁴⁷E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Eriahapa tama a Teuere.

⁴⁷ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן אליסף בן דעואל׃

⁴⁸I te ra tuawhitu na Erihama; tama a Amihuru, he ariki no nga tama a Eparaima:

⁴⁸ביום השביעי נשיא לבני אפרים אלישמע בן עמיהוד׃

⁴⁹He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

⁴⁹קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

⁵⁰Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

⁵⁰כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

⁵¹Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

⁵¹פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁵²Kotahi koati toa hei whakahere hara:

⁵²שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁵³E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Erihama tama a Amihuru.

⁵³ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן אלישמע בן עמיהוד׃

⁵⁴I te ra tuawaru na Kamariere, tama a Perahuru, he ariki no nga tama a Manahi:

⁵⁴ביום השמיני נשיא לבני מנשה גמליאל בן פדהצור׃

⁵⁵He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

⁵⁵קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

⁵⁶Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

⁵⁶כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

⁵⁷Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

⁵⁷פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁵⁸Kotahi koati toa hei whakahere hara:

⁵⁸שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁵⁹E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Kamariere tama a Perahuru.

⁵⁹ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן גמליאל בן פדהצור׃

⁶⁰I te ra tuaiwa na Apirana, tama a Kirioni, he ariki no nga tama a Pineamine:

⁶⁰ביום התשיעי נשיא לבני בנימן אבידן בן גדעני׃

⁶¹He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

⁶¹קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

⁶²He koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

⁶²כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

⁶³Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

⁶³פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁶⁴Kotahi koati toa hei whakahere hara:

⁶⁴שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁶⁵E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Apirana tama a Kirioni.

⁶⁵ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן אבידן בן גדעני׃

⁶⁶I te tekau o nga ra na Ahietere, tama a Amiharai, he ariki no nga tama a Rana:

⁶⁶ביום העשירי נשיא לבני דן אחיעזר בן עמישדי׃

⁶⁷He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu: ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

⁶⁷קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

⁶⁸Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

⁶⁸כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

⁶⁹Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

⁶⁹פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁷⁰Kotahi koati toa hei whakahere hara:

⁷⁰שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁷¹E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Ahietere tama a Amiharai.

⁷¹ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן אחיעזר בן עמישדי׃

⁷²I te tekau ma tahi o nga ra na Pakiere, tama a Okorana, he ariki no nga tama a Ahera:

⁷²ביום עשתי עשר יום נשיא לבני אשר פגעיאל בן עכרן׃

⁷³He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

⁷³קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

⁷⁴Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

⁷⁴כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

⁷⁵Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

⁷⁵פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁷⁶Kotahi koati toa hei whakahere hara:

⁷⁶שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁷⁷E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Pakiere tama a Okorana.

⁷⁷ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן פגעיאל בן עכרן׃

⁷⁸I te tekau ma rua o nga ra na Ahira, tama a Enana, he ariki no nga tama a Napatari:

⁷⁸ביום שנים עשר יום נשיא לבני נפתלי אחירע בן עינן׃

⁷⁹He rihi hiriwa tana whakahere, kotahi rau e toru tekau hekere te taimaha, he peihana hiriwa, e whitu tekau ona hekere, he hekere wahi tapu; ki tonu raua i te paraoa pai i konatunatua ki te hinu hei whakahere totokore:

⁷⁹קרבנו קערת כסף אחת שלשים ומאה משקלה מזרק אחד כסף שבעים שקל בשקל הקדש שניהם מלאים סלת בלולה בשמן למנחה׃

⁸⁰Kotahi koko koura, tekau ona hekere, ki tonu i te whakakakara:

⁸⁰כף אחת עשרה זהב מלאה קטרת׃

⁸¹Kotahi puru, he kuao, kotahi hipi toa, kotahi reme toa, he tau tahi, hei tahunga tinana:

⁸¹פר אחד בן בקר איל אחד כבש אחד בן שנתו לעלה׃

⁸²Kotahi koati toa he whakahere hara;

⁸²שעיר עזים אחד לחטאת׃

⁸³E rua hoki nga puru hei patunga mo te pai, e rima nga hipi toa, e rima koati toa, e rima reme toa, he tau tahi: ko te whakahere tenei a Ahira tama a Enana.

⁸³ולזבח השלמים בקר שנים אילם חמשה עתדים חמשה כבשים בני שנה חמשה זה קרבן אחירע בן עינן׃

⁸⁴Ko ta nga ariki a Iharaira tainga kawa tenei mo te aata, i te ra i whakawahia ai: tekau ma rua nga rihi hiriwa, tekau ma rua nga peihana hiriwa, tekau ma rua nga koko koura:

⁸⁴זאת חנכת המזבח ביום המשח אתו מאת נשיאי ישראל קערת כסף שתים עשרה מזרקי כסף שנים עשר כפות זהב שתים עשרה׃

⁸⁵Kotahi rau e toru tekau nga hekere o te rihi hiriwa kotahi, e whitu tekau hoki o te peihana kotahi: e rua mano e wha rau nga hekere o nga oko hiriwa katoa, he hekere wahi tapu:

⁸⁵שלשים ומאה הקערה האחת כסף ושבעים המזרק האחד כל כסף הכלים אלפים וארבע מאות בשקל הקדש׃

⁸⁶Tekau ma rua nga koko koura, ki tonu i te whakakakara, tekau nga hekere o tetahi, o tetahi, he hekere wahi rapu: kotahi rau e rua tekau hekere te koura katoa o nga koko.

⁸⁶כפות זהב שתים עשרה מלאת קטרת עשרה עשרה הכף בשקל הקדש כל זהב הכפות עשרים ומאה׃

⁸⁷Ko nga kau katoa mo te tahunga tinana tekau ma rua nga puru, kotahi tekau ma rua nga hipi toa, tekau ma rua nga reme toa tau tahi, me o ratou whakahere totokore: tekau ma rua ano nga kuao koati hei whakahere hara.

⁸⁷כל הבקר לעלה שנים עשר פרים אילם שנים עשר כבשים בני שנה שנים עשר ומנחתם ושעירי עזים שנים עשר לחטאת׃

⁸⁸Ko nga kau katoa hoki mo te patunga mo te pai, e rua tekau ma wha nga puru, e ono tekau nga hipi toa, e ono tekau hoki nga koati toa, e ono tekau nga reme toa tau tahi. Ko te tainga kawa tenei o te aata i muri i tona whakawahine.

⁸⁸וכל בקר זבח השלמים עשרים וארבעה פרים אילם ששים עתדים ששים כבשים בני שנה ששים זאת חנכת המזבח אחרי המשח אתו׃

⁸⁹A, i te haerenga o Mohi ki roto ki te tapenakara o te whakaminenga ki te korero ki a ia, na ka rongo ia ki te reo o tetahi e korero ana ki a ia i runga i te taupoki, i tera i runga i te aaka o te whakaaturanga, i waenganui i nga kerupima e rua: a ka korero ki a ia.

⁸⁹ובבא משה אל אהל מועד לדבר אתו וישמע את הקול מדבר אליו מעל הכפרת אשר על ארן העדת מבין שני הכרבים וידבר אליו׃