1¶ I puta mai ano te kupu a Ihowa ki ahau, i mea,
1Huan TOUPA thu ka kiangah a hongtung nawna,
2He aha ra tenei whakatauki i whakataukitia ai e koutou mo te oneone o Iharaira? e ki na hoki koutou, I kai nga matua i nga karepe kaiota, a maniania ana nga niho o nga tamariki.
2Israel gam tungtanga hiai paunak a zat uh banghcihna ahia, Paten grep thuk a ne ua, a tate uh ha a jau hi, chih?
3E ora ana ahau, e ai ta te Ariki, ta Ihowa, e kore koutou e whai take a muri ake nei ki te whakahua i tenei whakatauki i roto i a Iharaira.
3A hina ka hin laiteng, Israel ah hiai paunak zat nawn chih na neikei ding uh, chih TOUPA PATHIAN thu pawt ahi.
4Nana, ko nga wairua katoa, naku; he pera i te wairua o te papa, naku ano hoki te wairua o te tama: ko te wairua e hara ana, ka mate tera.
4Ngai un, hinna tengteng keia vek ahia, pa hinna keia a hih bang mahin tapa hinna leng keia ahi: kha khial peuhmah a si ding.
5Ki te mea ia he tika tetahi tangata, a ka mahia e ia te mea e rite ana, e tika ana,
5Himahleh mi a diktata, siang leh dik lel a hiha,
6Ki te mea kihai ia i kai ki runga ki nga maunga, kihai ona kanohi i anga ake ki nga whakapakoko o te whare o Iharaira, ki te mea kihai i poke i a ia te wahine a tona hoa, a kihai ia i whakatata ki te wahine e paheke ana;
6Mun sangtea ne loua, Israel inkote milim lam nga sam loua, numei kizen nai lou leng naih sam loua, kuamah tunga thil hihkhial loua,
7Ki te mea kihai tetahi tangata i tukinotia e ia, engari i whakahokia e ia tana taunaha ki te tangata i a ia nei ana moni, ki te mea kihai ia i tukino i tetahi, i pahua, ki te mea i homai e ia tana taro ma te tangata e hemokai ana, i hipokina e ia ki te kakahu te tangata e noho tahanga ana;
7leibami thil khamna koih penawn jawa, kuamah hiamgama lok loua, gilkial kianga nek ding piaa, vuaktang puan silh saka;
8Ko te tangata kahore ana mea i hoatu hei moni whakatupu, kahore hoki he hua i riro i a ia, ko te tangata i whakahokia e ia tona ringa i te kino, he pono ano tana whakawa mo tetahi, mo tetahi,
8a pung delh dinga leitawi sak loua, a leitawi leng lasam loua, thil gilou hihdia a khut kideka, mi leh mi kikala vaihawmna dik taka hihpuaka.
9I haere i runga i aku tikanga, i pupuri tonu i aku whakaritenga, i pono tonu te mahi; he tika tera, ka ora ia, e ai ta te Ariki, ta Ihowa.
9ka dan bawlte juia, dik taka hiha, ka vaihawmnate a zuih leh, mi diktat ahi a, a hing ngei ding chih TOUPA PATHIAN thu pawt ahi.
10¶ Ki te whanau tetahi tama mana, he tahae, he kaiwhakaheke toto, a ka mahia e ia tetahi o enei mea,
10Himahleh tapa guktakching a suana, sisan suahmi a hiha, hiai bang himhim a hiha,
11Ka kore ano e mahi i tetahi o enei mea pai, engari kua kai ki runga ki nga maunga, kua whakapoke i te wahine a tona hoa,
11A hih ding zopena hih louha, mun sangtea a nek jawka, a innveng ji a hihbuaha,
12Kua tukino i te ware raua ko te rawakore, kua pahua kino, a kihai i whakahokia e ia te taunaha, kua anga ona kanohi ki nga whakapakoko, kua mahi hoki i te mea whakarihariha,
12Genthei leh tasam te a simmoha, a loha, a khamna koih a piak louha, milimte lam angata, thil kihhuai tengteng a hihta ngala, a si ngeingei ding, amah sisanmoha, a loha, a khamna koih a piak louha, milimte lam a ngata, thil kihhuai a hiha,
13Kua hoatu i te moni whakatupu, kua tango i te hua: e ora ranei ia? E kore ia e ora: kua mahia e ia enei mea whakarihariha katoa; ko te mate kau mona; ki runga ano i a ia ona toto.
13A pung delha ap piaka, a pung a lak lai leh, a hing ding hia? a hing het kei ding; hiai thil kihhuai tengteng a hihta ngala, a si ngeingei ding, amah sisan moh a puak ding ahi.
14Na, ki te whanau tetahi tama a tenei, a ka kite ia i nga hara katoa i mahia e tona papa, a ka mahara, ka kore e mahi i te pena,
14Huan, ngai in, tapa na nei tei taleh, a pa thil gilou hihsa tengteng a muha, laua,
15Kahore ia e kai ki runga ki nga maunga, kahore hoki ona kanohi e anga ki nga whakapakoko o te whare o Iharaira, kahore e whakapokea e ia te wahine a tona hoa,
15Huchibang a hih tei tei louha, mun sanga anek louha, Israel inkote milim lamte a ngat louha, a inveng ji a hihnit louha,
16Kahore ana tukino i te tangata, kahore e pupuri i te taunaha, kahore hoki ana pahua; engari e hoatu ana e ia tana taro ma te hemokai, e hipokina ana e ia ki te kakahu te tangata e noho tahanga ana,
16Kuamah tunga thil a hihkhelh louha, khamnakoih bangmah la loua, kuamah lok loua, gilkialte nek ding pe jawa, savuakte a silh saka.
17E whakahokia ana e ia tona ringa i te ware, kahore hoki e tango i te moni whakatupu, i nga hua ranei, e mahi ana i aku whakaritenga, e haere ana i runga i aku tikanga; e kore tera e mate mo te he o tona papa; he pono ka ora ia.
17Genthei laka a khut a kidek saka, a nou leh a pung la loua, ka thupiakte zanga ka dan bawlte huimi a hih leh, a pa thulimlouhna jiakin a si kei dinga, a hing zo ngei ding ahi.
18Ko tona papa, i te mea i nui tana tukino, pahua rawa i tona teina, kihai hoki i pai nga mea i mahia e ia i roto i tona iwi, na, ka mate ia i runga i tona kino.
18A pa bel khel taka mi a nuaisiaha, a unaupa hiamgama suala, a mite laka thil hoihlou a hih jiakin, ngaiin, a thulimlouhna jiakina si ding ahi.
19Otira kei te mea koutou, He aha ra te tama te waha ai i te kino o te papa? Ki te mahia e te tama te mea e rite ana, e tika ana, a ka puritia e ia aku tikanga, ka mahia ano e ia, ina, ka ora ia.
19Himahleh, Bangdia tapain apa thulimlouhna thuak lou ding? na chi nak uh? Tapain dan a zuiha thil kizen a hiha, ka dan bawlte tengteng a zuiha, a hih lai leh, a hing ngeingei ding hi.
20Ko te wairua e hara ana, ko tera e mate. E kore te tama e waha i te kino o te papa, e kore ano te papa e waha i te kino o te tama: ko runga ano i a ia te tika o te tangata tika, a ko te kino o te tangata kino hei runga ano i a ia.
20Kha khial a si ding: tapain a pa thulimlouhna a thuak kei dinga, pain leng tapa thulimlouhna a thuak sam kei ding; mi diktat diktatna amah mah tungah a om ding, mi gilou gitlouhna amah mah tungah a om ding.
21¶ Ki te tahuri ia te tangata kino i ona hara katoa i mahia e ia, a ka puritia e ia aku tikanga katoa, ka mahia ano e ia te mea e rite ana, e tika ana, ina, ka ora ia, e kore ia e mate.
21Himahleh, mi gilouin a khelhna hih tengteng a lehngatsana, ka dan bawlte a zuiha, dan juia thil diktat a hih leh a hing ngei ding, a si kei ding.
22E kore tetahi o ona he i mahia e ia e maharatia ki a ia; ka ora ia i tona tika i mahia e ia.
22Tatlekna a nahihsa himhim theihsak a hita kei ding: a na hihsa a diktatnaah a hing ding,
23He koanga ngakau ranei ki ahau te matenga o te tangata kino? e ai ta te Ariki, ta Ihowa; he teka ranei ko ia kia tahuri mai i ona ara, kia ora?
23Mi gilou sihna ah kipahna himhim ka nei ahia? A lampite a lehngatsana, a hinna zopen lou? chih TOUPA PATHIAN thu pawt ahi
24Ki te tahuri atu ia te tangata tika i tona tika, ki te mahia e ia te he, a ka rite tana mahi ki nga mea whakarihariha katoa i mahia e te tangata kino, e ora ranei ia? e kore ana mahi tika katoa e maharatia; ka mate ia i runga i tona kino i kino ai ia, i runga ano i tona hara i hara ai ia.
24Ahihhangin mi diktatin a diktana lampi a lehngatsana, thulimlouhnate a hiha, mi giloute hih bangjela thil kihhuaite a hinin a hing dia hia? A thil diktat hih tatlekna hih ah leh a khelhna hihah, huai mahmah ah a si ding.
25Heoi kei te mea na koutou, Kahore e taurite tonu te ara o te Ariki. Tena ra, whakarongo mai, e te whare o Iharaira, Kahore ranei toku ara e taurite? he teka ianei no koutou nga ara kahore e taurite?
25Himahleh, TOUPA hih dan a kibang gige kei hi, na chi sek uh. Israel inkote aw, ngai un: ka hihdan a kibang gige kei maw? na hih dan uh a kibang kei gige jaw ahi kei maw?
26Ki te tahuri atu te tangata tika i tona tika, a ka mahi i te kino, mate iho ki reira; e mate ia mo tana kino i mahia e ia.
26Mi diktatin a diktatnate a lehngatsana, thulimlouhnate a hih leh huaiah a si dinga, thulimlouhna a hih ah a si ding.
27Tenei ano, ki te tahuri mai te tangata kino i tana kino i mahia e ia, a ka mahia e ia te mea e rite ana, e tika ana, ka ora ano i a ia tona wairua.
27Huailou leng, mi gilouin a khelhna a hihsa te lehngatsana, dan a zuiha, thil diktat a hih leh a hinna a humbit ding.
28Nana hoki i whakaaro, a tahuri mai ana i ona he katoa i mahia e ia; ina, ka ora ia, e kore e mate.
28A kingaihtuaha, a tatlekna a nahihsa tengteng a lehngatsan jiakin a hing ngei ding, a si kei ding.
29Heoi kei te mea te whare o Iharaira, Kahore e taurite te ara o te Ariki. Kahore ranei oku ara e taurite, e te whare o Iharaira? he teka ianei no koutou nga ara kahore e taurite?
29Himahleh Israel innkoten, TOUPA hihdan a kibang gige kei hi, a chi ua, Aw Israel innkote aw, ka hihdante a kibang gige ahi zo kei maw?
30¶ Ae ra, ka rite ki tona ara, ki tona ara, taku whakawa i a koutou, e te whare o Iharaira, e ai ta te Ariki, ta Ihowa, Ripeneta, tahuri mai hoki i o koutou he katoa, a e kore te he e waiho hei whakataka mo koutou.
30Nou hih dante bel a kibang kei gige jaw ahi kei maw? Huaijiakin, awIsrael inkote aw, mi chih, noumau hihdan bang jelin vai ka honhawm sak dinga, chih TOUPA PATHIAN thupawt ahi. Kihei unla, na tatlekna tengtengte uh lehngatsan un: huchiin thulimlouhna na puk siatna uh ahi sin kei ding hi.
31Maka atu, kia matara atu i a koutou o koutou he katoa i he ai koutou; mahia hoki he ngakau hou, he wairua hou mo koutou; kia mate hoki koutou hei aha, e te whare o Iharaira?
31Na tatlekna tengteng uh, na tatleksate uh pai mang vek unla, lungtang thak leh lungsim thak kibawl: Bang dingin na si ding ua oi, aw Israel innkote aw?Mi sihnaah lah kipahna mahmah ka neikeia, chih TOUPA PATHIAN thu pawt ahi: huaijiakin kihei unla, hing un.
32Kahore hoki ahau e ahuareka ki te matenga o te tangata e mate ana, e ai ta te Ariki, ta Ihowa; heoi tahuri mai koutou, kia ora ai.
32Mi sihnaah lah kipahna mahmah ka neikeia, chih TOUPA PATHIAN thu pawt ahi: huaijiakin kihei unla, hing un.