1¶ Ma te kupu ngawari e kaupare te riri; ma te kupu taimaha ia e whakaoho te riri.
1LA blanda respuesta quita la ira: Mas la palabra áspera hace subir el furor.
2¶ Ko te arero o te tangata whakaaro nui e whakahua tika ana i te matauranga: e whakapuaki ana ia te mangai o nga kuware i te wairangi.
2La lengua de los sabios adornará la sabiduría: Mas la boca de los necios hablará sandeces.
3¶ Kei nga wahi katoa nga kanohi o Ihowa, e titiro ana ki te hunga kino, ki te hunga pai.
3Los ojos de Jehová están en todo lugar, Mirando á los malos y á los buenos.
4¶ Ko te arero reka he rakau no te ora; tena ki te wanoke a roto he wawahi wairua.
4La sana lengua es árbol de vida: Mas la perversidad en ella es quebrantamiento de espíritu.
5¶ E whakahawea ana te wairangi ki te papaki a tona papa; ko te tangata ia e mahara ana ki te ako ka mohio ki te tupato.
5El necio menosprecia el consejo de su padre: Mas el que guarda la corrección, vendrá á ser cuerdo.
6¶ He nui te taonga kei te whare o te tangata tika; he raruraru ia kei roto i nga mea hua ki te tangata kino.
6En la casa del justo hay gran provisión; Empero turbación en las ganancias del impío.
7¶ E ruia ana te matauranga e nga ngutu o nga whakaaro nui: kahore ia he pena a te ngakau o nga kuware.
7Los labios de los sabios esparcen sabiduría: Mas no así el corazón de los necios.
8¶ He mea whakarihariha ki a Ihowa te whakahere a te hunga kino: engari e manako ana ia ki te inoi a te hunga tika.
8El sacrificio de los impíos es abominación á Jehová: Mas la oración de los rectos es su gozo.
9¶ He mea whakarihariha ki a Ihowa te huarahi o te tangata kino: ko te tangata ia e whai ana i te tika tana e aroha ai.
9Abominación es á Jehová el camino del impío: Mas él ama al que sigue justicia.
10¶ He kino te papaki ki te tangata e whakarere ana i te ara; a, ko te tangata e kino ana ki te ako, ka mate.
10La reconvención es molesta al que deja el camino: Y el que aborreciere la corrección, morirá.
11¶ Kei te aroaro o Ihowa te reinga me te whakangaromanga; engari rawa hoki nga ngakau o nga tama a te tangata.
11El infierno y la perdición están delante de Jehová: Cuánto más los corazones de los hombres!
12¶ E kore te tangata whakahi e aroha ki te kaipapaki; e kore hoki e haere ki te hunga whakaaro nui.
12El escarnecedor no ama al que le reprende; Ni se allega á los sabios.
13¶ Ma te koa o te ngakau ka pai ai te mata: ma te pouri ia o te ngakau ka maru ai te wairua.
13El corazón alegre hermosea el rostro: Mas por el dolor de corazón el espíritu se abate.
14¶ E rapu ana te ngakau mohio i te matauranga; ko te kuware ia ta te mangai o nga wairangi e kai ai.
14El corazón entendido busca la sabiduría: Mas la boca de los necios pace necedad.
15¶ He kino nga ra katoa o te hunga pouri; he hakari tonu ta te tangata i te ngakau marama.
15Todos los días del afligido son trabajosos: Mas el de corazón contento tiene un convite continuo.
16¶ He pai ke te iti i kinakitia ki te wehi ki a Ihowa, i te nui taonga i kinakitia ki te raruraru.
16Mejor es lo poco con el temor de Jehová, Que el gran tesoro donde hay turbación.
17He pai ake te tina puwha ko te aroha hei kinaki, i te kau whangai e kinakitia ana ki te mauahara.
17Mejor es la comida de legumbres donde hay amor, Que de buey engordado donde hay odio.
18¶ He whakaoho tautohe ta te tangata pukuriri: he pehi pakanga ia ta te tangata manawanui.
18El hombre iracundo mueve contiendas: Mas el que tarde se enoja, apaciguará la rencilla.
19¶ Ko te ara o te tangata mangere, ano he taiepa tataramoa; he ara nui ia to te tangata tika.
19El camino del perezoso es como seto de espinos: Mas la vereda de los rectos como una calzada.
20¶ He tama whakaaro nui, ka koa te papa: tena ko te tama kuware, he whakahawea ki tona whaea.
20El hijo sabio alegra al padre: Mas el hombre necio menosprecia á su madre.
21¶ Ki te tangata maharakore he mea whakahari te wairangi; he tika ia te haere a te tangata matau.
21La necedad es alegría al falto de entendimiento: Mas el hombre entendido enderezará su proceder.
22¶ Ki te kahore he runanga, ka pororaru nga tikanga: ma te tokomaha ia o nga kaiwhakatakoto whakaaro ka mau ai.
22Los pensamientos son frustrados donde no hay consejo; Mas en la multitud de consejeros se afirman.
23¶ Kei ta tona mangai i whakahoki ai he koa mo te tangata: ko te kupu i te wa i tika ai, ano te pai!
23Alégrase el hombre con la respuesta de su boca: Y la palabra á su tiempo, cuán buena es!
24¶ Ki te tangata whakaaro nui e ahu whakarunga ana te ara ki te ora, he mea kia mahue ai i a ia te reinga o raro.
24El camino de la vida es hacia arriba al entendido, Para apartarse del infierno abajo.
25¶ Ka hutia ake e Ihowa te whare o te tangata whakakake: engari ka whakapumautia e ia te rohe o te pouaru.
25Jehová asolará la casa de los soberbios: Mas él afirmará el término de la viuda.
26¶ He mea whakarihariha ki a Ihowa nga whakaaro nanakia; he mea kohakore ia nga kupu ahuareka.
26Abominación son á Jehová los pensamientos del malo: Mas las expresiones de los limpios son limpias.
27¶ Ko te tangata apo taonga, raruraru ana i a ia tona whare; ka ora ia te tangata e kino ana ki nga mea homai noa.
27Alborota su casa el codicioso: Mas el que aborrece las dádivas vivirá.
28¶ Ko te ngakau o te tangata tika e ata whakaaro ana ki te kupu hei whakahokinga; ko te mangai ia o te tangata kino e tahoro ana i nga mea kikino.
28El corazón del justo piensa para responder: Mas la boca de los impíos derrama malas cosas.
29¶ E matara ana a Ihowa i te hunga kino: otiia e rongo ana ia ki te inoi a te hunga tika.
29Lejos está Jehová de los impíos: Mas él oye la oración de los justos.
30¶ Ma te marama o nga kanohi ka koa ai te ngakau: a ma te rongo pai ka momona ai nga wheua.
30La luz de los ojos alegra el corazón; Y la buena fama engorda los huesos.
31¶ Ko te taringa e whakarongo ana ki te whakatupato e ora ai, ka noho i waenga i te hunga whakaaro nui.
31La oreja que escucha la corrección de vida, Entre los sabios morará.
32¶ Ko te tangata e whakakahore ana ki te papaki, e whakahawea ana ki tona wairua; engari ko te tangata e rongo ana ki te ako, ka whiwhi ki te ngakau mahara.
32El que tiene en poco la disciplina, menosprecia su alma: Mas el que escucha la corrección, tiene entendimiento.
33¶ Ko te wehi ki a Ihowa te ako o te whakaaro nui; ko te ngakau whakaiti hoki e haere ana i mua i te honore.
33El temor de Jehová es enseñanza de sabiduría: Y delante de la honra está la humildad.