1¶ Ko wai hei rite mo te tangata whakaaro nui? Ko wai hoki e mohio ana ki te tikanga o tetahi mea? Ka ai te whakaaro nui o te tangata hei mea kia tiaho tona mata, ka puta ke ano hoki te taikaha o tona mata.
1 May no ga hima laakalkooni, May no ga waani sanni feeriyaŋ mo? Boro laakal ga naŋ a moyduma ma farhã cabe, A g'a mo-kuuru hawyaŋ feeri mo.
2Ko taku tenei ki a koe, Puritia te kupu a te kingi, me whakaaro ano hoki ki ta te Atua oati.
2 Ay ga saaware ni gaa: ma bonkooni lordo haggoy, zeyaŋo kaŋ ni ze da Irikoy sabbay se.
3Kei mea wawe koe ki te haere atu i tona aroaro; kaua ano hoki e tohe tonu ki te mea kino; ka oti hoki i a ia nga mea katoa e pai ai ia.
3 Ma si cahã ka fatta a do. Ma si sandandi goy laalo gaa, zama bonkoono ga te hay kulu kaŋ ga kaan nga se.
4No te mea he mana to te kupu a te kingi; a ko wai hei mea atu ki a ia, E aha ana koe?
4 Za kaŋ bonkoono sanni gonda dabari, may no ga hin ka ne a se: «Ifo no ni goono ga te?»
5Ko te kaipupuri o te whakahau, e kore rawa e mohio ki te mea he. E mohio ana te ngakau o te whakaaro nui ki te wa, ki te tikanga.
5 Boro kaŋ haggoy da lordi, a si di taabi kulu. Laakalkooni bine mo ga di alwaati nda fondo.
6¶ He wa hoki to nga meatanga katoa, he tikanga ano; he nui hoki no te he o te tangata i runga i a ia.
6 Zama muraadu kulu gonda nga alwaati nda nga fondo, Waati kaŋ boro masiiba gonda tiŋay a boŋ.
7Kahore hoki ia e mohio, ko te aha e puta a mua: ma wai hoki e whakaatu ki a ia te peheatanga o te putanga?
7 Da boro si bay haŋ kaŋ ga te, May no ga hin ka ci a se mo waati kaŋ no a ga te?
8Kahore he tangata e whai mana ana ki te wairua, ki te pupuri i te wairua; kahore hoki he mana ki te ra o te mate: i taua pakanga hoki e kore tetahi e tukua atu; e kore ano te kino e whakaora i te mea e tukua atu ki a ia.
8 Boro kulu si no kaŋ gonda dabari haw boŋ kaŋ g'a gaay. A si no mo boro kaŋ gonda dabari buuyaŋ zaari boŋ, Wongo din ra mo i si boro sallama. Laala mo si nga teekoy faaba.
9¶ I kite ahau i tenei katoa, i anga ano toku ngakau ki nga meatanga katoa e meatia ana i raro i te ra; he wa ano ka whai mana tetahi tangata ki tetahi tangata hei he mona.
9 Harey din kulu no ay di. Ay laakal mo da hay kulu kaŋ i go ga te beena cire: Da boro fo ga du dabari boro fo boŋ, a ga goy da dabaro din ka boro fa din hasara.
10I kite ano ahau i reira i te hunga kino e tanumia ana, a i haere mai ratou ki te wahi o te tanumanga; a ko te hunga i mahi i te tika i haere atu i te wahi o te tapu, a warewaretia ana ratou e te pa: he horihori ano hoki tenei.
10 Boro laaley doona ka furo ka fatta nangu hanna ra. Amma ay di i n'i fiji, hala mo kwaara ra borey dinya kaŋ i na woodin te. Woodin mo yaamo no.
11He kore i hohoro te whakaoti i te kupu whiu mo te mahi he, koia i ki tonu ai nga ngakau o nga tama a te tangata i roto i a ratou ki te tohe ki te mahi i te kino.
11 Zama se i si ciiti kaŋ i dumbu boro laalo boŋ toonandi ilaalo se da waasi, woodin ga naŋ Adam-izey biney ma te gaabi goy laaley ra.
12Ahakoa he rau nga mahi he a te tangata hara, a ka roa ona ra; heoi e mohio ana ano ahau, ka pai te tukunga iho ki te hunga e wehi ana i te Atua, e wehi nei i tona aroaro.
12 Baa zunubikooni na goy laalo te sorro zangu, hala mo a gay ndunnya ra, kulu nda yaadin ay bay kaŋ borey kaŋ yaŋ ga humburu Irikoy ga goro baani, zama i ga humburu a moy.
13E kore ia e pai te tukunga iho ki te tangata kino, e kore ano e whakaroaina e ia ona ra, he atarangi nei te rite; mona kihai i wehi i te aroaro o te Atua.
13 Amma baani si no boro laalo se. A si nga aloomar kuukandi mo, danga tuuri bi cine, zama a si humburu Irikoy.
14¶ He horihori tenei e mahia nei i runga i te whenua; ara he hunga tika enei, a ko te mea e pa ana ki a ratou pera tonu i te mea e pa ana ki te mahi a te hunga kino: a, he hunga kino enei, a ko te mea e pa ana ki a ratou pera tonu i te mea e pa ana ki te mahi a te hunga tika: i ki ahau he horihori ano hoki tenei.
14 Goy yaamo fo go no kaŋ i go ga te beena cire, nga neeya: haŋ kaŋ ga du adilantey, danga boro laaley wane cine no. Koyne, haŋ kaŋ ga du ilaaley, danga adilantey wane cine no. Ay ne woodin mo yaamo no.
15Katahi ahau ka whakamoemiti ki te koa; no te mea kahore he mea pai ake ma te tangata i raro i te ra, ko te kai anake, ko te inu, ko te harakoa: ko tera hoki e mau ki a ia i roto i tona mauiui i nga ra o tona oranga, i homai nei e te Atua ki a ia i raro i te ra.
15 Waato din gaa ay na foori nda haari saabu, zama hay kulu si no kaŋ ga bisa boro se beena cire, kal a ma ŋwa, a ma haŋ, a ma maa kaani. A ma soobay ka te yaadin nga goyo ra a fundo jirbey kulu ra kaŋ Irikoy n'a no beena cire.
16I taku tukunga i toku ngakau kia mohio ki te whakaaro nui, kia kite i te raruraru e mahia nei i runga i te whenua: i te ao nei hoki, i te po kahore ona kanohi e kite i te moe:
16 Waato kaŋ ay n'ay bina daŋ ay ma laakal bay, ay ma di muraadu kaŋ i te ndunnya ra (baa day boro na nga moy ganji jirbi cin da zaari),
17Katahi ahau ka kite i te mahi a te Atua, ara e kore e kitea e te tangata te mahi e mahia ana i raro i te ra: ahakoa mauiui noa te tangata i te rapunga, e kore e kitea e ia: ae ra, ahakoa mea noa te tangata whakaaro nui kia mohiotia e ia, e kore e taea kia kitea e ia.
17 waato din gaa ay di Irikoy goyo kulu. Ay faham mo kaŋ boro si hin ka di goy kulu kaŋ Irikoy te beena cire. Zama hari boobo kulu kaŋ boro ga te ka fintal, a si di i kulu. Oho, baa laakalkooni ga tammahã nga g'a bay, a si di a.