1¶ I puta mai ano te kupu a Ihowa ki ahau; i mea,
1 Rabbi sanno kaa ay do koyne ka ne:
2Na, e koe, e te tama a te tangata, ko te kupu tenei a te Ariki, a Ihowa, ki te whenua o Iharaira: He whakamutunga! kua tae mai te whakamutunga ki nga pito e wha o te whenua.
2 Ni binde, boro izo, ya-cine no Rabbi, Koy Beero goono ga ci Israyla laabo boŋ: Kokoray! Kokoray no ga kaa laabo lokoto taaca gaa!
3Ko aianei te whakamutunga mou, ka tukua atu e ahau toku riri ki runga ki a koe, ka rite ano ki ou ara taku whakarite mou; ka hoatu ano e ahau au mea whakarihariha katoa ki runga ki a koe.
3 Ni bananta kaa sohõ! Ay g'ay futa samba ni gaa, ay ma ciiti ni se ni muraadey boŋ, ay ga ni fanta harey kulu alhakko candi ka kande ni gaa mo.
4E kore ano toku kanohi e manawapa ki a koe, e kore ahau e tohu: engari ka hoatu e ahau te utu o ou ara ki a koe; ka mau hoki au mea whakarihariha ki roto i a koe, a ka mohio koutou ko Ihowa ahau.
4 Ay moy si dogonandi ni se, ay si bakar ni se mo. Amma ay ga ni muraadey alhakko candi ka kande ni gaa, ni fanta harey ga goro ni ra mo. Gaa no araŋ ga bay kaŋ ay no ga ti Rabbi.
5Ko te kupu tenei a te Ariki, a Ihowa: He kino! he kino kotahi! nana, te haere mai nei.
5 Yaa no Rabbi, Koy Beero ci: He, masiiba! Hay kulu si kala masiiba! A go, a goono ga kaa!
6He whakamutunga kua tae mai, kua tae mai te whakamutunga, kei te oho ki a koe; nana, e haere mai nei.
6 Bananta goono ga kaa! Bananta kaa! Guna, a mo hay ka gaaba nda nin! A kaa fa!
7Ko te mea kua rite mou, tenei kua tae mai, e te tangata o te whenua: kua tae mai te wa, kua tata te ra; he ra no te ngangau, ehara i te ra o te umere harakoa i runga o nga maunga.
7 Ya laabo gorokwa, ni waado kaa ni gaa! Alwaato kaa! Zaaro maan, laakal tunay zaari nooya, manti tondi kuukey boŋ farhã kosongu zaari no bo!
8Akuanei ka tata te ringihia e ahau toku weriweri ki runga ki a koe, ka whakapaua e ahau toku riri ki a koe, ka rite ano ki ou ara taku whakarite mou; ka hoatu ano e ahau he utu ki a koe mo au mea whakarihariha katoa.
8 Sohõ no, manti gayyaŋ kuuku no bo, ay ga ba k'ay futay korna gusam ni boŋ, ay m'ay futa goyo ban ni gaa. Ay ma ni ciiti ni muraadey boŋ, ay ma ni fanta harey kulu alhakko candi ka kande ni gaa.
9E kore ano toku kanohi e manawapa, e kore ahau e tohu; ka rite ki ou ara taku e hoatu ai ki a koe, ka mau ano au mea whakarihariha ki waenganui i a koe; a ka mohio koutou e whiu ana ano ahau, a Ihowa.
9 Ay moy si dogonandi bo, ay si bakar ni se mo. Ay ga ni muraadey da ni fanta harey kaŋ go ni bindo ra alhakko candi ka kande ni gaa. Gaa no araŋ ga bay kaŋ ay, Rabbi no, goono g'araŋ gooji.
10Nana, te ra; nana, kua tae mai: kua puta te mea ku rite mou; kua puawai te tokotoko, kua kopuku te whakapehapeha.
10 A go, hano neeya! Guna, zaaro kaa! Ni waado fatta! Goobo kaŋ ni ga haŋ zay, boŋbeeray zaada.
11Kua ara te tutu hei tokotoko mo te kino: e kore e toe tetahi o ratou, tetahi ranei o to ratou mano, o o ratou taonga ranei; kahore ano hoki he arikitanga i roto i a ratou.
11 Toonya tun ka ciya laala goobu. Hay fo si no kaŋ ga cindi i ra, wala i jama ra, wala i arzakey ra, wala i darza beera ra.
12Kua tae mai te wa, kua tata te ra: kaua te kaihoko mai e koa; kaua ano te kaihoko atu e pouri: no te mea ka pa te riri ki tona mano katoa.
12 Alwaato kaa, zaaro kaayaŋ maan! Dayko ma si farhã, neerako mo bine ma si sara, zama futay korno kaa i marganta kulu gaa.
13No te mea ahakoa i te ora raua, e kore te tangata i te utu e hoki atu ki te mea i hokona; mo ona mano katoa hoki te whakakitenga, e kore ratou e hoki; e kore ano tetahi e whakakaha i a ia i runga i tona he i ana mahi i a ia e ora ana.
13 Zama neerako si ye ka du haya kaŋ nga neera koyne, baa day kaŋ a gonda fundi jina. Zama bangando kaŋ salaŋ i jama marga kulu boŋ, boro kulu s'a tuusu. Boro si no kaŋ ga nga fundo hallasi laala kaŋ a te din sabbay se.
14Kua whakatangihia e ratou te tetere, a kua whakaritea nga mea katoa; heoi kahore he tangata e haere ana ki te whawhai; no te mea kei runga toku riri i ona mano katoa.
14 I na hilli kar! I soola parkatak! Amma boro kaŋ ga koy wongo do si no, zama ay futu i jama kulu se gumo.
15I waho ko te hoari, i roto ko te mate uruta, ko te hemokai. Ko te tangata i te parae ka mate i te hoari; ko te tangata i te pa ka pau i te hemokai, i te mate uruta.
15 Takuba go taray, balaaw nda haray mo go kwaara ra. Boro kaŋ go fari, takuba g'a wi. Boro kaŋ go gallo ra mo, haray da balaaw g'a ŋwa.
16¶ Ko nga morehu o ratou e mawhiti, ka mawhiti, a ka noho ki nga maunga, ka rite ki nga kukupa o nga awaawa, tumutumu katoa ratou i runga i tona he, i tona he.
16 Amma borey kaŋ yaŋ ga yana din, i ga yana ka hima sanda gooru ra koloŋay kaŋ go tondi kuukuyaŋ boŋ. I kulu go ga hẽ, afo kulu nga laala sabbay se.
17Ka ngoikore katoa nga ringa, a ka ngonge nga turi ano he wai.
17 Kambey kulu ga ciya londibuunoyaŋ, kanjey kulu mo sinda kayyaŋ gaabi sanda hari cine.
18Ka whitikiria ano he kakahu taratara ki a ratou, ka taupokina ratou e te wehi; he whakama kei nga mata katoa, a i runga i o ratou mahunga katoa ko te pakira.
18 I ga bufu zaara haw ngey gaahamey gaa, jijiriyaŋ g'i daabu, haawi ga goro i moydumey kulu gaa, boŋ hamni koosu ka windi mo go i kulu boŋey gaa.
19Ka maka e ratou ta ratou hiriwa ki nga ara, ka waiho ta ratou koura hei mea poke; e kore ta ratou hiriwa, ta ratou koura, e tau hei whakaora i a ratou i te ra o to Ihowa riri; e kore e ngata o ratou wairua, e kore ano e ki o ratou puku i era: ko te tutukitanga waewae hoki tera i he ai ratou.
19 I ga ngey nzarfey catu kwaara fondey gaa, i wura mo ga ciya sanda kazaamataray hari. I nzarfey d'i wurey si hin k'i faaba Rabbi futay korna zaaro ra. I si hin mo ka ngey bumbey fundi laamey bana, i si ngey gundey toonandi mo, zama i arzaka ciya i laala sabaabo.
20Na, ko te ataahua o tona whakapaipai, nana i whakawhiwhi ki te kororia: heoi hanga ana e ratou nga ahua o a ratou mea anuanu, o a ratou mea whakarihariha ki reira: no reira meinga iho e ahau hei mea poke ki a ratou.
20 Rabbi taalamo booro sanni mo, i n'a bare ka te boŋbeeray hari. I n'a dan ka te himandiyaŋ, ngey fanta harey da ngey fanta jinayey wane. Woodin se no ay mo n'a ciya fanta hari i se.
21Ka tukua ano e ahau hei taonga parakete ki te ringa o nga tangata ke, ki nga tangata kino o te whenua, hei taonga parau; a ka whakapokea e ratou.
21 Ay g'a daŋ yawyaŋ kambe ra, a ma ciya wongu arzaka, a ma ciya ndunnya boro laaley se wongu ra kuyaŋ hari, i g'a ziibandi mo.
22Ka tahuri atu ano toku mata i a ratou, a ka whakapokea e ratou toku wahi ngaro; ka tae mai ano nga kaipahua ki reira whakapoke ai.
22 Ay ga banda bare i gaa. Yawey mo g'ay gundu nango ziibandi, zayyaŋ no ga furo k'a ziibandi.
23¶ Hanga he mekameka: kua ki hoki te whenua i nga he whakaheke toto; ki tonu hoki te pa i te tutu.
23 I ma sisiro te, zama laabo to da kuri alhakku, gallo mo to da care toonye.
24Mo reira ka kawea mai e ahau nga tauiwi kino rawa, a ka riro o ratou whare i a ratou; ka mutu ano i ahau te whakapehapeha o te hunga kaha, ka whakapokea o ratou wahi tapu.
24 Woodin se no ay mo ga dumi kaŋ ga laala ka bisa ndunnya dumey kulu candi ka kande i gaa, i g'i windey ŋwa mo. Ay ga gaabikooney boŋbeera ban, i g'i nangu hanantey ziibandi mo.
25Kei te haere mai te whakangaromanga; ka rapua e ratou te rangimarie; heoi kahore noa iho.
25 Waati kaŋ gurzugay ga kaa, borey ga baani ceeci, i si du a mo.
26Ka tae mai te aitua ki runga ki te aitua, te rongo ki runga ki te rongo: a ka rapua e ratou ta te poropiti whakakitenga; heoi ka whakakahoretia te ture i te tohunga, te whakaaro i nga kaumatua.
26 Masiiba ga masiiba banda gana, ruubu ga kaa ruubu boŋ. I ga bangandi ceeci annabi do, amma asariya ga daray alfaga* se, saaware mo ga daray arkusu zeeney se.
27Ka tangi te kingi, ko te ngaromanga hoki he kakahu mo te rangatira, ka ohooho ano nga ringa o te iwi o te whenua; ka rite ki o ratou ara taku e mea ai ki a ratou, kei a ratou ritenga ano hoki he ritenga mo taku whakawa i a ratou; a ka mohio rato u ko Ihowa ahau.
27 Bonkoono ga bu baray te, mayraykoy ga laakal kaa gaakasinay duure gaa, laabo borey kambey ga jijiri mo. Ay ga goy i se i muraadey boŋ, i ciito boŋ no ay g'i ciiti. I ga bay mo kaŋ ay no ga ti Rabbi.