1प्रत्येक मानिसले झगडा गर्दै खाद्ययन्ले भरिएको घरमा बस्नु भन्दा एक टुक्रा सूख्खा रोटी खाँदै शान्तिमा बस्नु असल हो।
1Huzur içinde kuru bir lokma,Kavga ve ziyafet dolu evden iyidir.
2एकजना बुद्धिमान नोकरले एकजना हडबडाउने छोरामाथि शासन् गर्छ, अनि उसले एउटा दाज्यू-भाई झैं पैतृक धन प्राप्त गर्छ।
2Sağduyulu köle,Ailesini utanca sokan oğula egemen olurVe kardeşlerle birlikte mirastan pay alır.
3सुन अनि चादीलाई तिनीहरू कति शुद्ध छन् भनी हेर्न आगोमा पगालीन्छ, अनि मनुष्यको हृदय परमप्रभुद्वारा जाचिन्छ।
3Altın ocakta, gümüş potada arıtılır,Yüreği arıtansa RABdir.
4दुष्ट मानिसले अरू मानिसहरूले बोलेको दुष्ट चीजहरूमा ध्यान दिन्छ, अनि ढँटुवाहरूले अरूको निन्दा सुन्छ।
4Kötü kişi fesat yüklü dudakları dinler,Yalancı da yıkıcı dile kulak verir.
5जसले गरीबलाई घृणा गर्छ उसले सृष्टिकर्तालाई अपमान गर्छ। जो अरूको विपत्तिमा रमाउँछ ऊ दण्डबाट उम्कने छैन।
5Yoksulla alay eden, onu yaratanı hor görür.Felakete sevinen cezasız kalmaz.
6नाति-नातिनीहरू बृद्धमानिसको निम्ति मुकुट हुन्, अनि आमा-बाबुहरू आफ्ना छरा-छरीका गौरव हुन्।
6Torunlar yaşlıların tacıdır,Çocukların övüncü anne babalarıdır.
7मूर्ख मानिसले धेरै बोल्नु असल हुदैन, त्यसरी नै शासकलाई झूटो बोल्नु सुहाउँदैन।
7Kurumlu sözler ahmağa nasıl yakışmazsa,Soyluya da yalancı dudaklar hiç yakışmaz.
8घूस ग्रहण गर्ने मानिसलाई घूस महामन्त्र झैं लाग्छ, र त्यो मानिस जहाँ जान्छ वही उसले सफलता पाए जस्तो लाग्छ।
8Sahibinin gözünde rüşvet bir tılsımdır.Ne yapsa başarılı olur.
9जसले अरूको गल्तीको बारेमा भूलिदिन्छ उसले प्रेमलाई अघि बढाउँनेछ, तर जसले अर्काको गल्ती घरि-घरि ल्याउँछ त्यसले घनिष्ट साथीहरूलाई गुमाउँछ।
9Sevgi isteyen kişi suçları bağışlar,Olayı diline dolayansa can dostları ayırır.
10विवेकी मानिसलाई एउटा वचनले जति असर पार्छ, मूर्खलाई एक सय कोर्राले पनि असर पार्दैन।
10Akıllı kişiyi azarlamak,Akılsıza yüz darbe vurmaktan etkilidir.
11एउटा दुष्ट मानिस सधैं नै बिद्रोह गरिरहन्छ। यसर्थ उसको बिरोधमा एकजना निष्ठूरी मानिस पठाइन्छ।
11Kötü kişi ancak başkaldırmaya eğilimlidir,Ona gönderilecek ulak acımasız olacaktır.
12मूर्खको सामुने पर्नु भन्दा बच्चाहरू खोसिएको भालूको सामने पर्नु असल हुन्छ।
12Azgınlığı üstünde bir akılsızla karşılaşmak,Yavrularından edilmiş dişi ayıyla karşılaşmaktan beterdir.
13यदि कसैले असलको बद्ला दुष्टाईंले लिन्छ भने घरले सधैं कठिनाइहरूको सामना गर्नेछ।
13İyiliğin karşılığını kötülükle ödeyeninEvinden kötülük eksik olmaz.
14झगडा शुरू गर्नुको अर्थ नदीको बाँधमा प्वाल पार्नु बराबरै हो। यसैकारण नियन्त्रण भन्दा बाहिर जानु अघिनै बहसलाई अन्त गरिदेऊ।
14Kavganın başlangıcı su sızıntısına benzer,Bir patlamaya yol açmadan çekişmeyi bırak.
15जसले एउटा दोषी मानिसलाई निर्दोष ठहराउँछ अनि एउटा निर्दोष मानिसलाई दोषी, तिनीहरू दुवैलाई परमप्रभुले घृणा गर्नु हुन्छ।
15Kötüyü aklayan da, doğruyu mahkûm eden deRABbi tiksindirir.
16एकजना मूर्खलाई सम्पत्तिको के काम? ज्ञान किन्न? उसको दिमाग नै छैन।
16Akılsız biri bilgelik satın almak için niye para harcasın?Zaten sağduyudan yoksun!
17असल मित्रले सधैं माया गरिरहेको हुन्छ। त्यसरी नै साँचो दाज्यू-भाइले पनि कष्टको समयमा सहायता पुर्याइरहेको हुन्छ।
17Dost her zaman sever,Kardeş sıkıntılı günde belli olur.
18समझ नभएको मानिसले नै वाचा-बन्धन गर्छ। अनि अर्काको ऋणमा जमानी बस्छ।
18Sağduyudan yoksun kişi el sıkışıpBaşkasına kefil olur.
19लडाईं-झगडा मन पराउनेले पाप मन पराउँछ, अनि जसले शेखी गर्छ उसले त आफ्नै सर्वनाशलाई निम्तो दिन्छ।
19Başkaldırıyı seven kavgayı sever,Kapısını yüksek yapan yıkımına davetiye çıkarır.
20कुटिल हृदय भएको मानिसको कहिल्यै उन्नति हुँदैन, अनि जसको बोलीमा छल कपट हुन्छ त्यो त आफैं सत्यनाश हुन्छ।
20Sapık yürekli kişi iyilik beklememeli.Diliyle aldatan da belaya düşer.
21मूर्ख छोरा भएको पिता दुःखी हुन्छ। मूर्ख छोरोको बाबु कहिल्यै सुखी हुँदैन।
21Akılsız kendisini doğurana derttir,Ahmağın babası sevinç nedir bilmez.
22आफ्नो मनलाई प्रसन्न राख्नु नै सब भन्दा असल औषधी सेवन गर्नु हो। दुःखेको मनले हड्डीहरू पनि नरम पारिदिन्छ।
22İç ferahlığı sağlık getirir,Ezik ruh ise bedeni yıpratır.
23एकजना दुष्ट मानिसले न्याय बिर्गानको लागि गोप्य तरिकाले घूस दिन्छ।
23Kötü kişi adaleti saptırmak içinGizlice rüşvet alır.
24ठीक विचार भएको मानिसले सधै ज्ञानको बिषयमा सोचिरहन्छ तर मूर्ख मानिसले सधैं टाडा-टाडा ठाउँको सपना देख्छ।
24Akıllı kişi gözünü bilgelikten ayırmaz,Akılsızın gözüyse hep sağda soldadır.
25मूर्ख छोरोले उसको बाबुलाई शोक दिइरहन्छ, अनि आफूलाई जन्म दिने आमालाई पीर मार्कामा पार्छ।
25Akılsız çocuk babasına üzüntü,Annesine acı verir.
26अन्याय नगरी दण्ड दिनु गल्ती हो। यसरी नै ईमानदार अगुवाहरूलाई ठीक काम गरे बापत सजाय दिनु अनुचित हो।
26Ne suçsuza ceza kesmek iyidir,Ne de görevliyi dürüst davrandığı için dövmek...
27एकजना ज्ञानी मानिस सजिलै रिसाउँदैन। ज्ञानी मानिसले होशियारसित शब्द प्रयोग गर्दै बात मार्छ।
27Bilgili kişi az konuşur,Akıllı kişi sakin ruhludur.
28चुपचाप बसे मूर्खलाई पनि ज्ञानी ठानिन्छ अनि जसले उसको मुखतालाई बन्द राख्छ ऊ विवेकी देखिन्छ।
28Çenesini tutup susan ahmak bileBilge ve akıllı sayılır.