¹ وقتی عیسی و شاگردان به نزدیكی اورشلیم و به دهكدهٔ بیت‌فاجی واقع در كوه زیتون رسیدند عیسی دو نفر از شاگردان خود را فرستاد

¹When they drew near to Jerusalem, and came to Bethsphage, TR & NU read “Bethphage” instead of “Bethsphage” to the Mount of Olives, then Jesus sent two disciples,

² و به آنها گفت: «به دهكدهٔ مقابل بروید. نزدیک دروازهٔ آن، الاغی را با كرّه‌اش بسته خواهید یافت. آنها را باز كنید و پیش من بیاورید.

²saying to them, “Go into the village that is opposite you, and immediately you will find a donkey tied, and a colt with her. Untie them, and bring them to me.

³ اگر كسی به شما حرفی زد بگویید كه خداوند به آنها احتیاج دارد و او به شما اجازه خواهد داد كه آنها را فوراً بیاورید.»

³ If anyone says anything to you, you shall say, ‘The Lord needs them,’ and immediately he will send them.”

⁴ به این وسیله پیشگویی نبی تحقّق یافت كه می‌فرماید:

⁴All this was done, that it might be fulfilled which was spoken through the prophet, saying,

⁵ به دختر صهیون بگویید: «این پادشاه توست كه بر الاغی نشسته و بر كره چارپایی سوار است و با فروتنی نزد تو می‌آید.»

⁵“Tell the daughter of Zion, behold, your King comes to you, humble, and riding on a donkey, on a colt, the foal of a donkey.” Zechariah 9:9

⁶ آن دو شاگرد رفتند و آنچه به آنها گفته شده بود، انجام دادند

⁶The disciples went, and did just as Jesus commanded them,

⁷ و آن الاغ و كرّ‌ه‌‌اش را آوردند و آنگاه رداهای خود را بر پشت آنها انداختند و عیسی سوار شد.

⁷and brought the donkey and the colt, and laid their clothes on them; and he sat on them.

⁸ جمعیّت زیادی جاده را با رداهای خود فرش كردند و بعضی، شاخه‌های درختان را می‌بریدند و در راه می‌گسترانیدند.

⁸A very great multitude spread their clothes on the road. Others cut branches from the trees, and spread them on the road.

⁹ آنگاه جمعیّتی كه از جلو می‌رفتند و آنها كه از عقب می‌آمدند فریاد می‌زدند و می‌گفتند: «سپاس باد بر پسر داوود! مبارک باد آن کسی‌که به نام خداوند می‌آید! خدای متعال او را مبارک سازد!»

⁹The multitudes who went before him, and who followed kept shouting, “Hosanna “Hosanna” means “save us” or “help us, we pray.” to the son of David! Blessed is he who comes in the name of the Lord! Hosanna in the highest!” Psalm 118:26

¹⁰ همین‌که عیسی وارد اورشلیم شد تمام مردم شهر به هیجان آمدند و عدّه‌ای می‌پرسیدند: «این شخص كیست؟»

¹⁰When he had come into Jerusalem, all the city was stirred up, saying, “Who is this?”

¹¹ جمعیّت پاسخ می‌دادند: «این عیسی نبی است كه از ناصرهٔ جلیل آمده است.»

¹¹The multitudes said, “This is the prophet, Jesus, from Nazareth of Galilee.”

¹² آنگاه عیسی به داخل معبد بزرگ رفت و همهٔ كسانی را كه در صحن معبد بزرگ به خرید و فروش اشتغال داشتند، بیرون راند. او میزهای صرّافان و جایگاههای كبوتر فروشان را واژگون ساخت

¹²Jesus entered into the temple of God, and drove out all of those who sold and bought in the temple, and overthrew the money changers’ tables and the seats of those who sold the doves.

¹³ و به آنان گفت: «کتاب‌مقدّس می‌فرماید: 'معبد بزرگ من نمازخانه خوانده‌ خواهد شد، امّا شما آن را کمینگاه دزدان ساخته‌اید.'»

¹³He said to them, “It is written, ‘My house shall be called a house of prayer,’ Isaiah 56:7 but you have made it a den of robbers!” Jeremiah 7:11

¹⁴ نابینایان و مفلوجان در معبد بزرگ به نزد او آمدند و او آنها را شفا داد.

¹⁴The blind and the lame came to him in the temple, and he healed them.

¹⁵ سران كاهنان و علما وقتی عجایب عیسی را دیدند و شنیدند كه كودكان در معبد بزرگ فریاد می‌زدند «سپاس باد بر پسر داوود» خشمگین شدند.

¹⁵But when the chief priests and the scribes saw the wonderful things that he did, and the children who were crying in the temple and saying, “Hosanna to the son of David!” they were indignant,

¹⁶ آنها از عیسی پرسیدند: «آیا می‌شنوی اینها چه می‌گویند؟» عیسی جواب داد: «بلی می‌شنوم! مگر نخوانده‌اید كه كودكان و شیرخوارگان را می‌آموزی تا زبان آنها به حمد و ثنای تو بپردازند؟»

¹⁶and said to him, “Do you hear what these are saying?” Jesus said to them, “Yes. Did you never read, ‘Out of the mouth of babes and nursing babies you have perfected praise?’” Psalm 8:2

¹⁷ آنگاه آنان را ترک كرد و از شهر خارج شد و به بیت‌عنیا رفت و شب را در آنجا گذرانید.

¹⁷He left them, and went out of the city to Bethany, and lodged there.

¹⁸ صبح روز بعد، وقتی عیسی به شهر برگشت گرسنه شد

¹⁸Now in the morning, as he returned to the city, he was hungry.

¹⁹ و در كنار جاده درخت انجیری دیده به طرف آن رفت امّا جز برگ چیزی در آن نیافت پس آن درخت را خطاب كرده فرمود: «تو دیگر هرگز ثمر نخواهی آورد» و آن درخت در همان لحظه خشک شد.

¹⁹Seeing a fig tree by the road, he came to it, and found nothing on it but leaves. He said to it, “Let there be no fruit from you forever!” Immediately the fig tree withered away.

²⁰ شاگردان از دیدن آن تعجّب كرده پرسیدند: «چرا این درخت به این زودی خشک شد؟»

²⁰When the disciples saw it, they marveled, saying, “How did the fig tree immediately wither away?”

²¹ عیسی در پاسخ به آنان گفت: «یقین بدانید كه اگر ایمان داشته باشید و شک نكنید، نه تنها قادر خواهید بود آنچه را كه نسبت به این درخت انجام شد انجام دهید، بلكه اگر به این كوه بگویید كه از جای خود كنده و به دریا پرتاب شود چنین خواهد شد

²¹Jesus answered them, “Most certainly I tell you, if you have faith, and don’t doubt, you will not only do what was done to the fig tree, but even if you told this mountain, ‘Be taken up and cast into the sea,’ it would be done.

²² و هرچه با ایمان در دعا طلب كنید خواهید یافت.»

²² All things, whatever you ask in prayer, believing, you will receive.”

²³ عیسی وارد معبد بزرگ شد و به تعلیم مردم پرداخت. سران كاهنان و مشایخ نزد او آمده پرسیدند: «با چه اجازه‌ای دست به چنین كارهایی می‌زنی و چه کسی این اختیار را به تو داده است؟»

²³When he had come into the temple, the chief priests and the elders of the people came to him as he was teaching, and said, “By what authority do you do these things? Who gave you this authority?”

²⁴ عیسی در جواب به آنها گفت: «من از شما سؤالی می‌کنم، اگر به آن جواب بدهید من هم به شما خواهم گفت كه با چه اجازه‌ای این كارها را می‌کنم.

²⁴Jesus answered them, “I also will ask you one question, which if you tell me, I likewise will tell you by what authority I do these things.

²⁵ آیا تعمید یحیی از جانب خدا بود و یا از جانب انسان؟» بر سر این موضوع در میان آنها بحثی درگرفت، می‌گفتند: «اگر بگوییم از جانب خداست او خواهد گفت چرا به او ایمان نیاوردید؟

²⁵ The baptism of John, where was it from? From heaven or from men?” They reasoned with themselves, saying, “If we say, ‘From heaven,’ he will ask us, ‘Why then did you not believe him?’

²⁶ و اگر بگوییم از جانب انسان است، از مردم می‌ترسیم، زیرا همه یحیی را یک نبی می‌دانند.»

²⁶But if we say, ‘From men,’ we fear the multitude, for all hold John as a prophet.”

²⁷ از این رو در جواب عیسی گفتند: «ما نمی‌دانیم» عیسی فرمود: «پس من هم به شما نخواهم گفت كه به چه اجازه‌ای این كارها را می‌کنم.»

²⁷They answered Jesus, and said, “We don’t know.” He also said to them, “Neither will I tell you by what authority I do these things.

²⁸ «عقیدهٔ شما در این خصوص چیست؟ شخصی دو پسر داشت. او نزد پسر بزرگ خود رفت و به او گفت: 'پسرم، امروز به تاكستان برو و در آنجا كار كن.'

²⁸ But what do you think? A man had two sons, and he came to the first, and said, ‘Son, go work today in my vineyard.’

²⁹ آن پسر جواب داد: 'من نمی‌روم' امّا بعد پشیمان شد و رفت.

²⁹ He answered, ‘I will not,’ but afterward he changed his mind, and went.

³⁰ آنگاه پدر نزد دومی آمد و همین را به او گفت او پاسخ داد: 'اطاعت می‌کنم. ای آقا' امّا هرگز نرفت.

³⁰ He came to the second, and said the same thing. He answered, ‘I go, sir,’ but he didn’t go.

³¹ کدام‌یک از این دو نفر بر طبق میل پدر رفتار كرد؟» گفتند: «اولی» پس عیسی جواب داد: «بدانید كه باجگیران و فاحشه‌ها قبل از شما به پادشاهی خدا وارد خواهند شد

³¹ Which of the two did the will of his father?” They said to him, “The first.” Jesus said to them, “Most certainly I tell you that the tax collectors and the prostitutes are entering into the Kingdom of God before you.

³² زیرا یحیی آمد و راه صحیح زندگی را به شما نشان داد و شما سخنان او را باور نكردید ولی باجگیران و فاحشه‌ها باور كردند و شما حتّی بعد از دیدن آن هم توبه نكردید و به او ایمان نیاوردید.»

³² For John came to you in the way of righteousness, and you didn’t believe him, but the tax collectors and the prostitutes believed him. When you saw it, you didn’t even repent afterward, that you might believe him.

³³ «به مَثَل دیگری گوش دهید: مالكی بود كه تاكستانی احداث كرد و دور آن دیواری كشید و در آن چَرخُشتی كند و یک بُرج دیده‌بانی هم برای آن ساخت، آنگاه آن را به باغبانان سپرد و خود به مسافرت رفت.

³³ “Hear another parable. There was a man who was a master of a household, who planted a vineyard, set a hedge about it, dug a winepress in it, built a tower, leased it out to farmers, and went into another country.

³⁴ هنگامی‌كه موسم چیدن انگور رسید، خادمان خود را نزد باغبانان فرستاد تا انگور را تحویل بگیرند.

³⁴ When the season for the fruit drew near, he sent his servants to the farmers, to receive his fruit.

³⁵ امّا باغبانان، خادمان او را گرفته، یکی را كتک زدند و دیگری را كشتند و سومی را سنگسار كردند.

³⁵ The farmers took his servants, beat one, killed another, and stoned another.

³⁶ صاحب باغ بار دیگر عدّهٔ بیشتری از خادمان خود را فرستاد. با آنان نیز به همان‌طور رفتار كردند.

³⁶ Again, he sent other servants more than the first: and they treated them the same way.

³⁷ سرانجام پسر خود را پیش باغبانان فرستاده گفت: 'آنان احترام پسرم را نگاه خواهند داشت.'

³⁷ But afterward he sent to them his son, saying, ‘They will respect my son.’

³⁸ امّا وقتی باغبانان پسر را دیدند به یكدیگر گفتند: 'این وارث است. بیایید او را بكشیم و میراثش را تصاحب كنیم.'

³⁸ But the farmers, when they saw the son, said among themselves, ‘This is the heir. Come, let’s kill him, and seize his inheritance.’

³⁹ پس او را گرفته و از تاكستان بیرون انداخته، به قتل رسانیدند.

³⁹ So they took him, and threw him out of the vineyard, and killed him.

⁴⁰ هنگامی‌که صاحب تاكستان بیاید با باغبانان چه خواهد كرد؟»

⁴⁰ When therefore the lord of the vineyard comes, what will he do to those farmers?”

⁴¹ آنها جواب دادند: «آن مردان شریر را به عقوبت شدیدی خواهد رسانید و تاكستان را به دست باغبانان دیگری می‌سپارد تا هروقت موسم میوه برسد، سهم او را بدهند.»

⁴¹They told him, “He will miserably destroy those miserable men, and will lease out the vineyard to other farmers, who will give him the fruit in its season.”

⁴² آنگاه عیسی به آنان فرمود: «آیا تا كنون در كلام خدا نخوانده‌اید: 'آن سنگی كه بنّایان رد كردند اکنون مهمترین سنگ بنا شده است. این كار خداوند است؛ و به نظر ما عجیب است.'

⁴²Jesus said to them, “Did you never read in the Scriptures, ‘The stone which the builders rejected, the same was made the head of the corner. This was from the Lord. It is marvelous in our eyes?’ Psalm 118:22-23

⁴³ «بنابراین به شما می‌گویم كه پادشاهی خدا از شما گرفته و به امّتی داده خواهد شد كه ثمراتی شایسته به بار آورد. [

⁴³ “Therefore I tell you, the Kingdom of God will be taken away from you, and will be given to a nation bringing forth its fruit.

⁴⁴ اگر كسی بر روی این سنگ بیفتد خرد خواهد شد و هرگاه آن سنگ بر روی كسی بیفتد او را به غبار مبدّل خواهد ساخت.]»

⁴⁴ He who falls on this stone will be broken to pieces, but on whomever it will fall, it will scatter him as dust.”

⁴⁵ وقتی سران كاهنان و فریسیان مثلهای او را شنیدند فهمیدند كه عیسی به آنها اشاره می‌کند. آنها خواستند او را دستگیر كنند امّا از مردم كه عیسی را نبی می‌دانستند، می‌ترسیدند.

⁴⁵When the chief priests and the Pharisees heard his parables, they perceived that he spoke about them.

⁴⁶ آنها خواستند او را دستگیر كنند امّا از مردم كه عیسی را نبی می‌دانستند، می‌ترسیدند.

⁴⁶When they sought to seize him, they feared the multitudes, because they considered him to be a prophet.