¹Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzieó śmierci, niż dzieó narodzenia.

¹Доброе имя лучше дорогой масти, и день смерти – дня рождения.

²Lepiej iść do domu żałoby, niż iść do domu biesiady, przeto, iż tam widzimy koniec każdego człowieka, a żyjący składa to do serca swego.

²Лучше ходить в дом плача об умершем, нежели ходить в дом пира; ибо таков конец всякого человека, и живой приложит это к своему сердцу.

³Lepszy jest smutek, niżeli śmiech; bo przez smutek twarzy naprawia się serce.

³Сетование лучше смеха; потому что при печали лица сердце делается лучше.

⁴Serce mądrych w domu żałoby; ale serce głupich w domu wesela.

⁴Сердце мудрых – в доме плача, а сердце глупых – в доме веселья.

⁵Lepiej jest słuchać gromienia mądrego, niżeli słuchać pieśni głupich.

⁵Лучше слушать обличения от мудрого, нежели слушать песни глупых;

⁶Bo jaki jest trzask ciernia pod garncem, tak jest śmiech głupiego; i toć jest marność.

⁶потому что смех глупых то же, что треск тернового хвороста под котлом. И это – суета!

⁷Zaiste ucisk przywodzi mądrego do szaleóstwa, a dar zaślepia serce.

⁷Притесняя других, мудрый делается глупым, и подарки портят сердце.

⁸Lepsze jest dokoóczenie rzeczy, niżeli początek jej; lepszy jest człowiek cierpliwego ducha, niż ducha wyniosłego.

⁸Конец дела лучше начала его; терпеливый лучше высокомерного.

⁹Nie bądź porywczy w duchu twym do gniewu; bo gniew w zanadrzyu głupich odpoczywa.

⁹Не будь духом твоим поспешен на гнев, потому что гнев гнездится всердце глупых.

¹⁰Nie mów: Cóż to jest, że dni pierwsze lepsze były, niż teraźniejsze? Bobyś się o tem nie mądrze pytał.

¹⁰Не говори: „отчего это прежние дни были лучше нынешних?", потому что не от мудрости ты спрашиваешь об этом.

¹¹Dobra jest mądrość przy majętności, i jest pożteczna tym, którzy widzą słoóce.

¹¹Хороша мудрость с наследством, и особенно для видящих солнце:

¹²Albowiem pod cieniem mądrości, i pod cieniem srebra odpoczywa człowiek, a wszakże przedniejsza jest umiejętność mądrości; bo przynosi żywot tym, którzy ją mają.

¹²потому что под сенью ее то же, что под сенью серебра; но превосходство знания в том, что мудрость дает жизнь владеющему ею.

¹³Przypatrz się sprawie Bożej; bo któż może wyprostować, co on skrzywi?

¹³Смотри на действование Божие: ибо кто может выпрямить то, что Онсделал кривым?

¹⁴W dzieó dobry zażywaj dobra, w dzieó zły miej się na pieczy: boć ten uczynił Bóg przeciwko owemu, dlatego, aby nie doszedł człowiek tego, co nastanie po nim.

¹⁴Во дни благополучия пользуйся благом, а во дни несчастья размышляй: то и другоесоделал Бог для того, чтобы человек ничего не мог сказать против Него.

¹⁵Tom wszystko widział za dni marności mojej: Bywa sprawiedliwy, który ginie z sprawiedliwością swoją; także bywa niezbożnik, który długo żyje we złości swojej.

¹⁵Всего насмотрелся я в суетные дни мои: праведник гибнет в праведности своей; нечестивый живет долго в нечестии своем.

¹⁶Nie bądź nazbyt sprawiedliwym, ani nazbyt mądrym; przeczżebyś miał do zguby przychodzić?

¹⁶Не будь слишком строг, и не выставляй себя слишком мудрым; зачем тебе губить себя?

¹⁷Nie bądź nader niepobożnym, ani nazbyt głupim; przeczżebyś miał umrzeć przed czasem swoim?

¹⁷Не предавайся греху, и не будь безумен: зачем тебе умирать не в свое время?

¹⁸Dobra jest, abyś się owego trzymał, a tego się nie puszczał; kto się boi Boga, uchodzi tego wszystkiego.

¹⁸Хорошо, если ты будешь держаться одного и не отниматьруки от другого; потому что кто боится Бога, тот избежит всего того.

¹⁹Mądrość umacnia mądrego więcej, niżeli dziesięć książąt, którzy są w mieście.

¹⁹Мудрость делает мудрого сильнее десяти властителей, которые в городе.

²⁰Zaiste niemasz człowieka sprawiedliwego na ziemi, któryby czynił dobrze, a nie grzeszył.

²⁰Нет человека праведного на земле, который делал бы добро и не грешил бы;

²¹Nie do wszystkich też słów, które mówią ludzie przykładaj serca twego; i niech cię to nie obchodzi, choćciby i sługa twój złorzeczył.

²¹поэтому не на всякое слово, которое говорят, обращай внимание, чтобы не услышать тебе раба твоего, когда он злословит тебя;

²²Boć wie serce twoje, żeś i ty częstokroć drugim złorzeczył.

²²ибо сердце твое знает много случаев, когда и сам ты злословил других.

²³Wszystkiegom tego doświadczył mądrością, i rzekłem: Będę mądrym; aleć się mądrość oddaliła odemnie.

²³Все это испытал я мудростью; я сказал: „буду ямудрым"; но мудрость далека от меня.

²⁴A co dalekiego, i co bardzo głębokiego jest, któż to znajdzie?

²⁴Далеко то, что было, и глубоко – глубоко: кто постигнет его?

²⁵Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleóstwo.

²⁵Обратился я сердцем моим к тому, чтобы узнать, исследовать и изыскать мудрость и разум, и познать нечестие глупости, невежества и безумия, –

²⁶I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.

²⁶и нашел я, что горче смерти женщина, потому что она – сеть, и сердце ее – силки, руки ее – оковы; добрый пред Богом спасется от нее, а грешник уловлен будет ею.

²⁷Otom to znalazł, (mówi kaznodzieja,)stosując jedno z drugiem, abym doszedł umiejętności.

²⁷Вот это нашел я, сказал Екклесиаст, испытывая одно за другим.

²⁸Czego zaś nad to szukała dusza moja, tedym nie znalazł. Męża jednego z tysiąca znalazłem; alem niewiasty między temi wszystkiemi nie znalazł.

²⁸Чего еще искала душа моя, и я не нашел? – Мужчину одного из тысячия нашел, а женщину между всеми ими не нашел.

²⁹To tylko obacz, com znalazł, że stworzył Bóg człowieka dobrego; ale oni udali się za rozmaitemi myślami.

²⁹Только это я нашел, что Бог сотворил человека правым, а люди пустились во многие помыслы.