1Passados dois anos inteiros, Faraó sonhou que estava em pé junto ao rio Nilo;
1Ug nahitabo nga sa ming-agi na gayud ang duha ka tuig, nagdamgo si Faraon ug usa ka damgo. Ug, ania karon, nga didto siya sa haduol sa suba;
2e eis que subiam do rio sete vacas, formosas � vista e gordas de carne, e pastavam no carriçal.
2Ug ania karon, gikan sa suba misaka ang pito ka mga vaca nga maanindot sa panagway, ug hilabihan gayud pagkatambok, ug nanagsibsib sila sa mga kabugangan:
3Após elas subiam do rio outras sete vacas, feias � vista e magras de carne; e paravam junto �s outras vacas � beira do Nilo.
3Ug ania karon, may laing pito ka mga vaca nga misaka sa ulahi nila gikan sa suba, mangil-ad sa panagway, ug mga maniwang sa unod, ug nanag-urong sila duol sa mga vaca nga mga maanindot didto sa daplin sa suba.
4E as vacas feias � vista e magras de carne devoravam as sete formosas � vista e gordas. Então Faraó acordou.
4Ug ang mga vaca nga mangil-ad sa panagway ug maniwang sa unod, mingsubad sa pito ka mga vaca nga maanindot ug matambok kaayo. Ug nahagmata si Faraon.
5Depois dormiu e tornou a sonhar; e eis que brotavam dum mesmo pé sete espigas cheias e boas.
5Ug mikatulog siya pag-usab, ug nagdamgo siya sa ikaduha; ug, ania karon, may pito ka uhay nga puno ug maanindot mibuswak kini sa usa lamang ka uhot.
6Após elas brotavam sete espigas miúdas e queimadas do vento oriental;
6Ug ania karon, may pito ka uhay nga gagmay ug nakusokuso sa hangin sa silangan, nga nanagpanggula sa ulah niini;
7e as espigas miúdas devoravam as sete espigas grandes e cheias. Então Faraó acordou, e eis que era um sonho.
7Ug ang pito ka uhay nga gagmay mingsubad sa pito ka uhay nga matambok ug puno. Ug nahagmata si Faraon, ug, tan-awa, nga damgo man diay kadto.
8Pela manhã o seu espírito estava perturbado; pelo que mandou chamar todos os adivinhadores do Egito, e todos os seus sábios; e Faraó contou-lhes os seus sonhos, mas não havia quem lhos interpretasse.
8Ug nahitabo nga sa pagkabuntag naghiwasa ang iyang espiritu; ug nagsugo siya ug gipatawag niya ang tanan nga mga salamangkero sa Egipto, ug ang tanan niya nga mga manggialamon: ug si Faraon nagsugilon kanila sa iyang mga damgo, apan walay bisan kinsa nga nakagsaysay sa kahulogan niini kang Faraon.
9Então falou o copeiro-mor a Faraó, dizendo: Dos meus pecados me lembro hoje:
9Unya ang pangulo sa mga magtitiing misulti kang Faraon nga nagaingon: Nahinumdum ako karong adlawa sa akong mga sayup:
10Estando faraó mui indignado contra os seus servos, e pondo-me sob prisão na casa do captão da guarda, a mim e ao padeiro-mor.
10Si Faraon nasuko sa iyang mga alagad, ug ako gibutang niya sa bilanggoan sa balay sa pangulo sa magbalantay, ako ug ang pangulo sa mga magbubuhat sa tinapay:
11Então sonhamos um sonho na mesma noite, eu e ele, cada um conforme a interpretação do seu sonho sonhamos.
11Ug nagdamgo kami ug usa ka damgo sa maong gabii, ako ug siya: kami nagdamgo, ang tagsatagsa sumala sa pahayag sa kahulogan sa iyang damgo.
12Ora, estava ali conosco um mancebo hbreu, servo do capitão da guarda, ao qual contamos os nossos sonhos, e ele no-los interpretou, a cada um conforme o seu sonho.
12Ug nakaipon kanamo didto ang usa ka batan-on nga Hebreohanon, nga mag-aalagad sa pangulo sa mga bantay; ug siya gisuginlan namo, ug siya nagpahayag kanamo sa kahulogan sa among mga damgo; sa tagsatagsa gipahayag niya ang tagsatagsa ingon sa iyang damgo.
13E como ele nos interpretou, assim mesmo foi feito: a mim me fez tornar ao meu estado, e a ele fez enforcar.
13Ug nahatabo nga ingon sa iyang gipahayag kanamo, natuman kini; gipabalik ako sa akong katungdanan, ug gipabitay ang usa.
14Então enviou Faraó, e chamou a José, e o fizeram sair logo da cova; e barbeou-se e mudou os seus vestidos, e veio a Faraó.
14Unya si Faraon nagsugo ug gipatawag niya si Jose; ug siya gipagula nila sa madali gikan sa bilanggoan; ug nanghimungot usa siya, ug nag-ilis sa iyang mga bisti, ug miadto kang Faraon.
15E Faraó disse a José: Eu sonhei um sonho, e ninguém há que o interprete; mas de ri ouvi dizer que quando ouves um sonho o interpretas.
15Ug miingon si Faraon kang Jose: Ako nagdamgo ug usa ka damgo, ug walay bisan kinsa nga nakasaysay sa kahulogan niini; ug nakadungog ako ug balita mahatungod kanimo, nga kong ikaw makadungog ug mga damgo, ikaw makahimo sa pagsaysay sa kahulogan niini.
16E respondeu José a Faraó, dizendo: Isso não está em mim; Deus dará resposta de paz a Faraó.
16Ug mitubag si Jose kang Faraon, nga nagaingon: Kini wala kanako; ang Dios mao ang magahatag ug tubag sa pakigdait kang Faraon.
17Então disse Faraó a José: Eis que em meu sonho estava em pé na praia do rio,
17Unya si Faraon miingon kang Jose: Sa akong damgo, ania karon, nga didto ako sa daplin sa suba.
18E eis que subiam do rio sete vacas gordas de carne e formosas � vista, e pastavam no prado.
18Ug ania karon, misaka gikan sa suba ang pito ka vaca nga matambok ug unod ug maanindot sa panagway, ug sila nanagsibsib sa kabugangan.
19E eis que outras sete vacas subiam após estas, muito feias � vista, e magras de carne; não tenho visto outras taus, quanto � fealdade, em toda a terra do Egito
19Ug ania karon, nga may laing pito ka mga vaca nga misaka sa ulahi nila, nga maniwang ug nga mangil-ad kaayo sa panagway, nga hilabihan pagkaniwang nga wala pa ako makakita ug sama niini sa kangil-ad sa tibook nga yuta sa Egipto:
20E as vacas magras e feias comiam as primeiras sete vacas gordas;
20Ug ang mga vaca nga maniwang ug nga mangil-ad, misubad sa nahaunang pito ka vaca nga matambok:
21E entravam em suas entranhas, mas não se conhecia que houvessem entrado em suas entranhas; porque o seu parecer era feio como no principio. Então acordei.
21Ug sa nasubad na nila, dili hiilhan nga nakasubad sila niini, kay mangil-ad man gihapon sila, ingon sa sinugdan. Niana nahagmata ako.
22Depois vi em meu sonho, e eis que dum mesmo pé subiam sete espigas cheias e boas;
22Ug, nakita ko sa akong damgo ug ania karon, ang pito ka uhay nga mga puno ug maayo mibuswak sa usa ka uhot.
23E eis que sete espigas secas, miúdas e queimadas do vento oriental brotavam após elas.
23Ug, ania karon, ang laing pito ka uhay nga laya, manipis, ug kinusokuso sa hangin sa silangan, mibuswak sa ulahi niini.
24E as sete espigas miudas devoravam as sete espigas boas. E eu disse-o aos magos, mas ninguém houve que mo interpretasse.
24Ug ang uhay nga manipis mingsubad sa pito ka mga uhay nga maanindot: ug gisugilon ko kini sa mga manggialamon, apan walay bisan kinsa nga nakagsaysay sa kahulogan kanako niini.
25Então disse José a Faraó: O sonho de Faraó é um só; o que Deus há de fazer, notificou-o a Faraó.
25Ug mitubag si Jose kang Faraon: Ang damgo ni Faraon usa lamang: ang Dios nagpahayag kang Faraon sa haduol na niyang pagabuhaton.
26As sete vacas formosas são sete anos; as sete espigas formosas também são sete anos; o sonho é um só.
26Ang pito ka mga vaca nga maanindot mao ang pito ka tuig; ug ang mga uhay nga maanindot mao ang pito ka tuig: ang damgo usa lamang.
27E as sete vacas magras e feias � vista, que subiam depois delas, são sete anos, como as sete espigas miúdas e queimadas do vento oriental; serão sete anos de fome.
27Ug ang pito ka mga vaca nga maniwang ug mangil-ad, nga misaka sa ulahi niini, mao ang pito ka tuig; ug ang pito ka uhay nga walay unod nga kinusokuso sa hangin sa silangan, sila mao ang pito ka tuig nga gutom.
28Esta é a palavra que tenho dito a Faraó; o que Deus há de fazer, mostrou-o a Faraó.
28Mao kini ang ginasulti ko kang Faraon. Ang haduol nang pagabuhaton sa Dios, ginapakita niya kang Faraon.
29E eis que vêm sete anos, e haverá grande fartura em toda a terra do Egito
29Ania karon, moabut ang pito ka tuig sa dakung pagkadagaya sa tibook nga yuta sa Egipto:
30E depois deles levantar-se-ão sete anos de fome, e toda aquela fartura será esquecida na terra do Egito, e a fome consumirá a terra:
30Ug niini sa ulahi moabut ang pito ka tuig nga gutom; ug ang tibook nga pagkadagaya pagahikalimtan sa yuta sa Egipto; ug ang gutom magalaglag sa yuta.
31e não será conhecida a abundância na terra, por causa daquela fome que seguirá; porquanto será gravíssima.
31Ug kadtong kadagaya dili na hibaloan tungod sa gutom nga mosunod, nga hilabihan pagkalisud.
32Ora, se o sonho foi duplicado a Faraó, é porque esta coisa é determinada por Deus, e ele brevemente a fará.
32Ug tungod niini ang damgo gihimo sa nakaduha kang Faraon tungod kay ang maong butang gitukod sa Dios, ug nga ang Dios nagadali sa pagbuhat niini.
33Portanto, proveja-se agora Faraó de um homem entendido e sábio, e o ponha sobre a terra do Egito.
33Busa, mangita karon si Faraon ug usa ka tawo nga buotan ug makinaadmanon, ug igabutang siya sa ibabaw sa yuta sa Egipto.
34Faça isto Faraó: nomeie administradores sobre a terra, que tomem a quinta parte dos produtos da terra do Egito nos sete anos de fartura;
34Buhaton kini ni Faraon, ug magbutang siya ug mga magtatan-aw sa ibabaw sa kayutaan ug pagakuhaon, ang ikalima ka bahin sa yuta sa Egipto sulod sa pito ka tuig nga kadagaya.
35e ajuntem eles todo o mantimento destes bons anos que vêm, e amontoem trigo debaixo da mão de Faraó, para mantimento nas cidades e o guardem;
35Ug ipatigum nila ang tanan nga kalan-on niining maayong tuig nga moabut, ug ang trigo nga moabut tingbon nila sa ilalum sa kamot ni Faraon nga sa kalan-on sa mga kalungsoran; ug kini patipigan mo kanila.
36assim será o mantimento para provimento da terra, para os sete anos de fome, que haverá na terra do Egito; para que a terra não pereça de fome.
36Ug ang kalan-on patipigan mo alang sa kayutaan, tagana sa pito ka tuig nga gutom nga mahitabo sa yuta sa Egipto; aron ang yuta dili malaglag tungod sa gutom.
37Esse parecer foi bom aos olhos de Faraó, e aos olhos de todos os seus servos.
37Ug ang butang nakapahamuot sa mga mata ni Faraon ug sa mga mata sa iyang mga alagad.
38Perguntou, pois, Faraó a seus servos: Poderíamos achar um homem como este, em quem haja o espírito de Deus?
38Ug si Faraon nagaingon sa iyang mga alagad, Makakaplag ba kaha kita ug usa ka tawo nga ingon niini, nga kaniya anaa ang Espiritu sa Dios?
39Depois disse Faraó a José: Porquanto Deus te fez saber tudo isto, ninguém há tão entendido e sábio como tu.
39Ug si Faraon miingon kang Jose: Tungod kay ang Dios nagpahibalo kanimo niining tanan, walay bisan kinsa nga buotan ug manggialamon nga sama kanimo.
40Tu estarás sobre a minha casa, e por tua voz se governará todo o meu povo; somente no trono eu serei maior que tu.
40Ikaw magagahum sa akong panimalay, ug sumala sa imong pulong magadumala ikaw sa akong tibook nga katawohan. Sa akong trono lamang nga ako labaw kay kanimo.
41Disse mais Faraó a José: Vê, eu te hei posto sobre toda a terra do Egito.
41Ug si Faraon miingon kang Jose: Tan-awa, ginabutang ko ikaw sa ibabaw sa tibook nga yuta sa Egipto.
42E Faraó tirou da mão o seu anel-sinete e pô-lo na mão de José, vestiu-o de traje de linho fino, e lhe pôs ao pescoço um colar de ouro.
42Ug gikuha ni Faraon ang singsing sa iyang kamot, ug gibutang niya sa kamot ni Jose, ug gibistihan siya sa mga panapton nga lino nga labing fino, ug gibutangan siya ug usa ka kolintas nga bulawan sa liog.
43Ademais, fê-lo subir ao seu segundo carro, e clamavam diante dele: Ajoelhai-vos. Assim Faraó o constituiu sobre toda a terra do Egito.
43Ug gipasakay siya sa iyang ikaduha ka carro nga iyang kaugalingon, ug nanagsinggit sila sa atubangan niya: Pangluhod kamo. Ug gibutang siya ibabaw sa tibook nga yuta sa Egipto.
44Ainda disse Faraó a José: Eu sou Faraó; sem ti, pois, ninguém levantará a mão ou o pé em toda a terra do Egito.
44Ug si Faraon miingon kang Jose: Ako mao si Faraon, gawas kanimo walay tawo nga makapatindog sa iyang kamot kun sa iyang tiil sa tibook nga yuta sa Egipto.
45Faraó chamou a José Zafnate-Paneã, e deu-lhe por mulher Asenate, filha de Potífera, sacerdote de Om. Depois saiu José por toda a terra do Egito.
45Ug si Faraon naghingalan kang Jose, Zaphnath-paaneah, ug gihatag kaniya nga asawa si Asenath, anak nga babaye ni Potipherah, sacerdote sa On. Ug milibod si Jose sa yuta sa Egipto.
46Ora, José era da idade de trinta anos, quando se apresentou a Faraó, rei do Egito. E saiu José da presença de Faraó e passou por toda a terra do Egito.
46Ug si Jose may panuigon na nga katloan ka tuig, sa pag-atubang niya kang Faraon nga hari sa Egipto. Ug si Jose mipahawa sa atubangan ni Faraon, ug milibod sa tibook nga yuta sa Egipto.
47Durante os sete anos de fartura a terra produziu a mancheias;
47Ug giabut ang yuta niadtong pito ka mga tuig sa kadagaya sa daghanan nga mga tinapok.
48e José ajuntou todo o mantimento dos sete anos, que houve na terra do Egito, e o guardou nas cidades; o mantimento do campo que estava ao redor de cada cidade, guardou-o dentro da mesma.
48Ug gitigum niya sulod sa pito ka tuig ang tanan nga makaon nga diha sa yuta sa Egipto, ug gitigum kini sa mga dapa sa mga kalungsoran; ginabutang niya sa tagsa ka lungsod ang makaon sa kaumahan libot sa maong lungsod .
49Assim José ajuntou muitíssimo trigo, como a areia do mar, até que cessou de contar; porque não se podia mais contá-lo.
49Ug gitigum ni Jose ang trigo nga ingon sa balas sa dagat, hilabihan pagkadaghan, hangtud nga wala na siya makaihap; kay dili na gayud maihap.
50Antes que viesse o ano da fome, nasceram a José dois filhos, que lhe deu Asenate, filha de Potífera, sacerdote de Om.
50Ug nangatawo kang Jose ang duruha ka anak nga mga lalake sa wala pa umabut ang nahauna nga tuig sa gutom, nga sila gianak kaniya ni Asenath, anak nga babaye ni Potipherah, nga sacerdote sa On.
51E chamou José ao primogênito Manassés; porque disse: Deus me fez esquecer de todo o meu trabalho, e de toda a casa de meu pai.
51Ug gihinganlan ni Jose ang ngalan sa panganay si Manases; kay, matud niya , ang Dios nagpahikalimot kanako sa tanan ko nga kahago, ug sa tibook nga panimalay sa akong amahan.
52Ao segundo chamou Efraim; porque disse: Deus me fez crescer na terra da minha aflição.
52Ug ang ngalan sa ikaduha gihinganlan niya si Ephraim: kay ang Dios naghimo kanako nga mabungaon sulod sa yuta sa akong kaguol.
53Acabaram-se, então, os sete anos de fartura que houve na terra do Egito;
53Ug natapus ang pito ka tuig sa kadagaya didto sa yuta sa Egipto.
54e começaram a vir os sete anos de fome, como José tinha dito; e havia fome em todas as terras; porém, em toda a terra do Egito havia pão.
54Ug misugod sa pag-abut ang pito ka tuig nga gutom, sumala sa giingon ni Jose: ug dihay gutom sa tanan nga kayutaan, apan sa tibook nga yuta sa Egipto dihay tinapay.
55Depois toda a terra do Egito teve fome, e o povo clamou a Faraó por pão; e Faraó disse a todos os egípcios: Ide a José; o que ele vos disser, fazei.
55Ug sa pagbati ug gutom sa tibook nga yuta sa Egipto, ang katawohan mitu-aw kang Faraon tungod sa makaon. Ug miingon si Faraon sa tanan nga mga Egiptohanon: Pangadto kamo kang Jose; ug buhaton ninyo ang iyang igaingon kaninyo.
56De modo que, havendo fome sobre toda a terra, abriu José todos os depósitos, e vendia aos egípcios; porque a fome prevaleceu na terra do Egito.
56Ug ang gutom milukop na sa tibook nga nawong sa yuta. Unya gibuksan ni Jose ang tanan nga kamalig, ug gibaligyaan niya ang mga Egiptohanon; ug daku uyamut ang gutom sa yuta sa Egipto.
57Também de todas as terras vinham ao Egito, para comprarem de José; porquanto a fome prevaleceu em todas as terras.
57Ug ang tanan nga kayutaan miadto sa Egipto sa pagpamalit ug trigo kang Jose, kay sa tibook nga kayutaan midaku na ang gutom.