¹Ajuntando-se entretanto muitos milhares de pessoas, de sorte que se atropelavam uns aos outros, começou Jesus a dizer primeiro aos seus discípulos: Acautelai-vos do fermento dos fariseus, que é a hipocrisia.

¹Dume, kiam la miriadoj de la homamaso kunkolektigxis tiel, ke ili piedpremis unu la alian, li ekparolis al siaj discxiploj, dirante unue:Gardu vin kontraux la fermentajxo de la Fariseoj, kiu estas hipokriteco.

²Mas nada há encoberto, que não haja de ser descoberto; nem oculto, que não haja de ser conhecido.

²Sed estas nenio kovrita, kio ne estos elmontrita; kaj nenio kasxita, kio ne estos sciata.

³Porquanto tudo o que em trevas dissestes, � luz será ouvido; e o que falaste ao ouvido no gabinete, dos eirados será apregoado.

³Tial, kion vi diris en la mallumo, tio estos auxdita en la lumo; kaj kion vi parolis en orelon en internaj cxambroj, tio estos proklamita sur la tegmentoj.

⁴Digo-vos, amigos meus: Não temais os que matam o corpo, e depois disso nada mais podem fazer.

⁴Kaj mi diras al vi, miaj amikoj:Ne timu tiujn, kiuj mortigas la korpon, kaj poste ne povas fari ion plu.

⁵Mas eu vos mostrarei a quem é que deveis temer; temei aquele que, depois de matar, tem poder para lançar no inferno; sim, digo, a esse temei.

⁵Sed mi montros al vi, kiun vi devas timi:Timu Tiun, kiu, mortiginte, plue havas auxtoritaton enjxeti en Gehenan; jes, mi diras al vi:Tiun timu.

⁶Não se vendem cinco passarinhos por dois asses? E nenhum deles está esquecido diante de Deus.

⁶CXu oni ne vendas kvin paserojn por du asaroj? kaj ecx unu el ili ne estas forgesita antaux Dio.

⁷Mas até os cabelos da vossa cabeça estão todos contados. Não temais, pois mais valeis vós do que muitos passarinhos.

⁷Sed ecx la haroj de via kapo estas cxiuj kalkulitaj. Ne timu; vi pli valoras ol multaj paseroj.

⁸E digo-vos que todo aquele que me confessar diante dos homens, também o Filho do homem o confessará diante dos anjos de Deus;

⁸Kaj mi diras al vi:CXiun, kiu konfesos min antaux la homoj, la Filo de homo ankaux konfesos antaux la angxeloj de Dio;

⁹mas quem me negar diante dos homens, será negado diante dos anjos de Deus.

⁹sed kiu malkonfesos min antaux la homoj, tiu estos malkonfesita antaux la angxeloj de Dio.

¹⁰E a todo aquele que proferir uma palavra contra o Filho do homem, isso lhe será perdoado; mas ao que blasfemar contra o Espírito Santo, não lhe será perdoado.

¹⁰Kaj por cxiu, kiu parolos vorton kontraux la Filo de homo, estos pardono; sed por tiu, kiu blasfemas kontraux la Sankta Spirito, ne estos pardono.

¹¹Quando, pois, vos levarem �s sinagogas, aos magistrados e �s autoridades, não estejais solícitos de como ou do que haveis de responder, nem do que haveis de dizer.

¹¹Kaj kiam oni kondukos vin antaux la sinagogojn kaj regantojn kaj auxtoritatulojn, ne zorgu, kiel aux kion respondi, aux kion diri;

¹²Porque o Espírito Santo vos ensinará na mesma hora o que deveis dizer.

¹²cxar la Sankta Spirito instruos al vi en tiu horo mem tion, kion vi devas diri.

¹³Disse-lhe alguém dentre a multidão: Mestre, dize a meu irmão que reparte comigo a herança.

¹³Kaj unu el la homamaso diris al li:Majstro, diru al mia frato, ke li dividu kun mi la heredajxon.

¹⁴Mas ele lhe respondeu: Homem, quem me constituiu a mim juiz ou repartidor entre vós?

¹⁴Sed li diris al li:Ho viro, kiu starigis min super vi kiel jugxanton aux dividanton?

¹⁵E disse ao povo: Acautelai-vos e guardai-vos de toda espécie de cobiça; porque a vida do homem não consiste na abundância das coisas que possui.

¹⁵Kaj li diris al ili:Zorgu, kaj gardu vin kontraux cxia avideco, cxar la vivo de homo ne konsistas en la abundeco de liaj posedajxoj.

¹⁶Propôs-lhes então uma parábola, dizendo: O campo de um homem rico produzira com abundância;

¹⁶Kaj li parolis al ili parabolon, dirante:La bieno de unu ricxulo donis abunde;

¹⁷e ele arrazoava consigo, dizendo: Que farei? Pois não tenho onde recolher os meus frutos.

¹⁷kaj li konsideris, dirante:Kion mi faru, cxar mi ne havas lokon, kie mi povas amasigi miajn fruktojn?

¹⁸Disse então: Farei isto: derribarei os meus celeiros e edificarei outros maiores, e ali recolherei todos os meus cereais e os meus bens;

¹⁸Kaj li diris:Jen kion mi faros:mi disbatos miajn grenejojn kaj konstruos pli grandajn, kaj tie mi amasigos mian grenon kaj miajn posedajxojn.

¹⁹e direi � minha alma: Alma, tens em depósito muitos bens para muitos anos; descansa, come, bebe, regala-te.

¹⁹Kaj mi diros al mia animo:Animo, vi havas multajn posedajxojn, provizitajn por multaj jaroj; ripozu, mangxu, trinku, estu gaja.

²⁰Mas Deus lhe disse: Insensato, esta noite te pedirão a tua alma; e o que tens preparado, para quem será?

²⁰Sed Dio diris al li:Ho senprudentulo! cxi tiun nokton oni postulas de vi vian animon; kies estos tio, kion vi preparis?

²¹Assim é aquele que para si ajunta tesouros, e não é rico para com Deus.

²¹Tia estas tiu, kiu kolektas por si trezoron, kaj ne estas ricxa rilate Dion.

²²E disse aos seus discípulos: Por isso vos digo: Não estejais ansiosos quanto � vossa vida, pelo que haveis de comer, nem quanto ao corpo, pelo que haveis de vestir.

²²Kaj li diris al siaj discxiploj:Tial mi diras al vi:Ne zorgu pri via vivo, kion vi mangxu; nek pri via korpo, kion vi surmetu.

²³Pois a vida é mais do que o alimento, e o corpo mais do que o vestuário.

²³CXar la vivo estas pli ol nutrajxo, kaj la korpo pli ol vestajxo.

²⁴Considerai os corvos, que não semeiam nem ceifam; não têm despensa nem celeiro; contudo, Deus os alimenta. Quanto mais não valeis vós do que as aves!

²⁴Pripensu la korvojn, ke ili ne semas, nek rikoltas, kaj ne havas provizejon nek grenejon; kaj Dio nutras ilin; kiom pli vi valoras, ol la birdoj!

²⁵Ora, qual de vós, por mais ansioso que esteja, pode acrescentar um côvado � sua estatura?

²⁵Kaj kiu el vi per zorgado povas aldoni unu ulnon al sia staturo?

²⁶Porquanto, se não podeis fazer nem as coisas mínimas, por que estais ansiosos pelas outras?

²⁶Se do vi ne povas fari ecx la plej malgrandan aferon, kial vi zorgas pri la ceteraj?

²⁷Considerai os lírios, como crescem; não trabalham, nem fiam; contudo vos digo que nem mesmo Salomão, em toda a sua glória, se vestiu como um deles.

²⁷Pripensu la liliojn, kiel ili kreskas; ili ne laboras, nek sxpinas; tamen mi diras al vi:Ecx Salomono en sia tuta gloro ne estis ornamita tiel, kiel unu el cxi tiuj.

²⁸Se, pois, Deus assim veste a erva que hoje está no campo e amanhã é lançada no forno, quanto mais vós, homens de pouca fé?

²⁸Sed se Dio tiel vestas la kampan herbajxon, kiu hodiaux ekzistas, kaj morgaux estos jxetata en fornon, kiom pli certe Li vestos vin, ho malgrandfiduloj!

²⁹Não procureis, pois, o que haveis de comer, ou o que haveis de beber, e não andeis preocupados.

²⁹Kaj ne sercxu, kion vi mangxos, kaj kion vi trinkos, kaj ne estu dubemaj.

³⁰Porque a todas estas coisas os povos do mundo procuram; mas vosso Pai sabe que precisais delas.

³⁰CXar pri cxio tio sercxas la nacioj de la mondo; sed via Patro scias, ke vi tion bezonas.

³¹Buscai antes o seu reino, e estas coisas vos serão acrescentadas.

³¹Sed celu Lian regnon, kaj cxio tio estos aldonita al vi.

³²Não temas, ó pequeno rebanho! porque a vosso Pai agradou dar-vos o reino.

³²Ne timu, malgranda grego; cxar bone placxis al la Patro doni al vi la regnon.

³³Vendei o que possuís, e dai esmolas. Fazei para vós bolsas que não envelheçam; tesouro nos céus que jamais acabe, aonde não chega ladrão e a traça não rói.

³³Vendu viajn posedajxojn, kaj donu almozon; faru por vi monujojn, kiuj ne farigxos malnovaj, trezoron ne mankontan en la cxielo, kie sxtelisto ne alproksimigxas kaj tineo ne detruas.

³⁴Porque, onde estiver o vosso tesouro, aí estará também o vosso coração.

³⁴CXar kie estas via trezoro, tie estos ankaux via koro.

³⁵Estejam cingidos os vossos lombos e acesas as vossas candeias;

³⁵Viaj lumboj estu zonitaj, kaj viaj lampoj estu brulantaj;

³⁶e sede semelhantes a homens que esperam o seu senhor, quando houver de voltar das bodas, para que, quando vier e bater, logo possam abrir-lhe.

³⁶kaj vi mem estu similaj al viroj, kiuj atendas sian sinjoron, kiam li revenos de la edzigxa festo; por ke ili tuj malfermu al li, kiam li venos kaj frapos.

³⁷Bem-aventurados aqueles servos, aos quais o senhor, quando vier, achar vigiando! Em verdade vos digo que se cingirá, e os fará reclinar-se � mesa e, chegando-se, os servirá.

³⁷Felicxaj estas tiuj servistoj, kiujn la sinjoro, kiam li venos, trovos viglaj; vere mi diras al vi, ke li sin zonos, kaj sidigos ilin por mangxi, kaj mem venos kaj servos al ili.

³⁸Quer venha na segunda vigília, quer na terceira, bem-aventurados serão eles, se assim os achar.

³⁸Kaj se li alvenos nokte dum la dua gardoparto, aux dum la tria gardoparto, kaj tiel ilin trovos, felicxaj estas tiuj servistoj.

³⁹Sabei, porém, isto: se o dono da casa soubesse a que hora havia de vir o ladrão, vigiaria e não deixaria minar a sua casa.

³⁹Sed sciu, ke se la domomastro scius, je kioma horo la sxtelisto venos, li maldormus kaj ne lasus sian domon trafosigxi.

⁴⁰Estai vós também apercebidos; porque, numa hora em que não penseis, virá o Filho do homem.

⁴⁰Vi ankaux estu pretaj, cxar en tiu horo, kiun vi ne pripensas, la Filo de homo venos.

⁴¹Então Pedro perguntou: Senhor, dizes essa parábola a nós, ou também a todos?

⁴¹Kaj Petro diris:Sinjoro, cxu vi parolas cxi tiun parabolon por ni, aux ankaux por cxiuj?

⁴²Respondeu o Senhor: Qual é, pois, o mordomo fiel e prudente, que o Senhor porá sobre os seus servos, para lhes dar a tempo a ração?

⁴²Kaj la Sinjoro diris:Kiu do estas la fidela kaj sagxa administranto, kiun lia sinjoro starigos super sia servantaro, por doni al ili gxustatempe ilian porcion da nutrajxo?

⁴³Bem-aventurado aquele servo a quem o seu senhor, quando vier, achar fazendo assim.

⁴³Felicxa estas tiu servisto, kiun lia sinjoro, veninte, trovos aganta tiel.

⁴⁴Em verdade vos digo que o porá sobre todos os seus bens.

⁴⁴Vere mi diras al vi, ke li starigos lin super cxio, kion li havas.

⁴⁵Mas, se aquele servo disser em teu coração: O meu senhor tarda em vir; e começar a espancar os criados e as criadas, e a comer, a beber e a embriagar-se,

⁴⁵Sed se tiu servisto diros en sia koro:Mia sinjoro prokrastas sian alvenon; kaj komencos bati la knabojn kaj la knabinojn, kaj mangxos kaj trinkos kaj ebriigxos,

⁴⁶virá o senhor desse servo num dia em que não o espera, e numa hora de que não sabe, e cortá-lo-á pelo meio, e lhe dará a sua parte com os infiéis.

⁴⁶la sinjoro de tiu servisto alvenos en tago, kiam li ne atendas, kaj en horo, pri kiu li ne scias; kaj trancxe skurgxos lin, kaj difinos por li parton kun la senfiduloj.

⁴⁷O servo que soube a vontade do seu senhor, e não se aprontou, nem fez conforme a sua vontade, será castigado com muitos açoites;

⁴⁷Kaj tiu servisto, kiu sciis la volon de sia sinjoro, kaj nenion pretigis, nek faris laux lia volo, suferos multajn batojn;

⁴⁸mas o que não a soube, e fez coisas que mereciam castigo, com poucos açoites será castigado. Daquele a quem muito é dado, muito se lhe requererá; e a quem muito é confiado, mais ainda se lhe pedirá.

⁴⁸sed tiu, kiu ne sciis, kaj laux siaj agoj meritis batojn, suferos malmultajn batojn. Kaj al kiu multo estas donita, el tiu estos multo postulata; kaj al kiu oni multon komisiis, el tiu oni des pli multon postulos.

⁴⁹Vim lançar fogo � terra; e que mais quero, se já está aceso?

⁴⁹Mi alvenis, por jxeti fajron sur la teron; kaj kion mi volas, se jam gxi ekbrulis?

⁵⁰Há um batismo em que hei de ser batizado; e como me angustio até que venha a cumprir-se!

⁵⁰Sed mi havas bapton, per kiu esti baptita; kaj kiel mi premigxas, gxis gxi estos plenumita!

⁵¹Cuidais vós que vim trazer paz � terra? Não, eu vos digo, mas antes dissensão:

⁵¹CXu vi supozas, ke mi alvenis, por doni pacon sur la tero? Mi diras al vi:Ne; sed pli vere disigon;

⁵²pois daqui em diante estarão cinco pessoas numa casa divididas, três contra duas, e duas contra três;

⁵²cxar de nun estos kvin el unu domo disigitaj, tri kontraux du, kaj du kontraux tri.

⁵³estarão divididos: pai contra filho, e filho contra pai; mãe contra filha, e filha contra mãe; sogra contra nora, e nora contra sogra.

⁵³Estos disigitaj patro kontraux filo, kaj filo kontraux patro; patrino kontraux filino, kaj filino kontraux patrino; bopatrino kontraux bofilino, kaj bofilino kontraux bopatrino.

⁵⁴Dizia também �s multidões: Quando vedes subir uma nuvem do ocidente, logo dizeis: Lá vem chuva; e assim sucede;

⁵⁴Kaj li diris al la homamasoj:Kiam vi vidas nubon levigxantan en la okcidento, vi tuj diras:Venos pluveto; kaj tiel farigxas.

⁵⁵e quando vedes soprar o vento sul dizeis; Haverá calor; e assim sucede.

⁵⁵Kaj kiam blovas la suda vento, vi diras:Estos varmego; kaj tiel farigxas.

⁵⁶Hipócritas, sabeis discernir a face da terra e do céu; como não sabeis então discernir este tempo?

⁵⁶Ho hipokrituloj! vi scias esplori la aspekton de la tero kaj de la cxielo; sed kial vi ne scias esplori cxi tiun tempon?

⁵⁷E por que não julgais também por vós mesmos o que é justo?

⁵⁷Kaj kial ecx per vi mem vi ne jugxas, kio estas justa?

⁵⁸Quando, pois, vais com o teu adversário ao magistrado, procura fazer as pazes com ele no caminho; para que não suceda que ele te arraste ao juiz, e o juiz te entregue ao meirinho, e o meirinho te lance na prisão

⁵⁸CXar dum vi iradas kun via kontrauxulo al la reganto, survoje klopodu liberigxi de li; por ne lasi, ke li trenu vin al la jugxisto, kaj la jugxisto vin transdonu al la oficisto de la tribunalo, kaj la oficisto vin jxetu en malliberejon.

⁵⁹Digo-te que não sairás dali enquanto não pagares o derradeiro lepto.

⁵⁹Mi diras al vi:Vi neniel el tie eliros, gxis vi pagos la lastan lepton.