1Não te glories do dia de amanhã; porque não sabes o que produzirá o dia.
1Ne fanfaronu pri la morgauxa tago; CXar vi ne scias, kion naskos la tago.
2Seja outro o que te louve, e não a tua boca; o estranho, e não os teus lábios.
2Alia vin lauxdu, sed ne via busxo; Fremdulo, sed ne viaj lipoj.
3Pesada é a pedra, e a areia também; mas a ira do insensato é mais pesada do que elas ambas.
3Peza estas sxtono, kaj sablo estas sxargxo; Sed kolero de malsagxulo estas pli peza ol ambaux.
4Cruel é o furor, e impetuosa é a ira; mas quem pode resistir � inveja?
4Kolero estas kruelajxo, kaj furiozo estas superakvego; Sed kiu sin tenos kontraux envio?
5Melhor é a repreensão aberta do que o amor encoberto.
5Pli bona estas riprocxo nekasxita, Ol amo kasxita.
6Fiéis são as feridas dum amigo; mas os beijos dum inimigo são enganosos.
6Fidelkoraj estas la batoj de amanto; Sed tro multaj estas la kisoj de malamanto.
7O que está farto despreza o favo de mel; mas para o faminto todo amargo é doce.
7Sata animo malsxatas mieltavolon, Sed por malsata animo cxio maldolcxa estas dolcxa.
8Qual a ave que vagueia longe do seu ninho, tal é o homem que anda vagueando longe do seu lugar.
8Kiel birdo, kiu forlasis sian neston, Tiel estas homo, kiu forlasis sian lokon.
9O óleo e o perfume alegram o coração; assim é o doce conselho do homem para o seu amigo.
9Oleo kaj odorfumajxo gxojigas la koron, Kaj la konsilo de amiko estas dolcxajxo por la animo.
10Não abandones o teu amigo, nem o amigo de teu pai; nem entres na casa de teu irmão no dia de tua adversidade. Mais vale um vizinho que está perto do que um irmão que está longe.
10Ne forlasu vian amikon kaj la amikon de via patro, Kaj en la domon de via frato ne iru en la tago de via mizero; Pli bona estas najbaro proksima, ol frato malproksima.
11Sê sábio, filho meu, e alegra o meu coração, para que eu tenha o que responder �quele que me vituperar.
11Estu sagxa, mia filo, kaj gxojigu mian koron; Kaj mi havos kion respondi al mia insultanto.
12O prudente vê o mal e se esconde; mas os insensatos passam adiante e sofrem a pena.
12Prudentulo antauxvidas malbonon, kaj kasxigxas; Sed naivuloj antauxenpasxas, kaj difektigxas.
13Tira a roupa �quele que fica por fiador do estranho, e toma penhor daquele que se obriga por uma estrangeira.
13Prenu la veston de tiu, kiu garantiis por aliulo; Kaj pro la fremduloj prenu de li garantiajxon.
14O que bendiz ao seu amigo em alta voz, levantando-se de madrugada, isso lhe será contado como maldição.
14Kiu frue matene benas sian proksimulon per lauxta vocxo, Tiu estos opiniata malbenanto.
15A goteira contínua num dia chuvoso e a mulher rixosa são semelhantes;
15Defluilo en pluva tago Kaj malpacema edzino estas egalaj.
16retê-la é reter o vento, ou segurar o óleo com a destra.
16Kiu sxin retenas, tiu retenas venton Kaj volas kapti oleon per sia dekstra mano.
17Afia-se o ferro com o ferro; assim o homem afia o rosto do seu amigo.
17Fero akrigxas per fero, Kaj homon akrigas la rigardo de lia proksimulo.
18O que cuida da figueira comerá do fruto dela; e o que vela pelo seu senhor será honrado.
18Kiu gardas figarbon, tiu mangxos gxiajn fruktojn; Kaj kiu gardas sian sinjoron, tiu estos honorata.
19Como na água o rosto corresponde ao rosto, assim o coração do homem ao homem.
19Kiel en la akvo vizagxo speguligxas al vizagxo, Tiel la koro de homo estas kontraux alia koro.
20O Seol e o Abadom nunca se fartam, e os olhos do homem nunca se satisfazem.
20SXeol kaj la abismo neniam satigxas; Kaj ankaux la okuloj de homo neniam satigxas.
21O crisol é para a prata, e o forno para o ouro, e o homem é provado pelos louvores que recebe.
21Kiel fandujo por argxento kaj forno por oro, Tiel estas por homo la busxo de lia lauxdanto.
22Ainda que pisasses o insensato no gral entre grãos pilados, contudo não se apartaria dele a sua estultícia.
22Se vi pistos malsagxulon en pistujo inter griajxo, Lia malsagxeco de li ne apartigxos.
23Procura conhecer o estado das tuas ovelhas; cuida bem dos teus rebanhos;
23Bone konu viajn sxafojn, Atentu viajn brutarojn.
24porque as riquezas não duram para sempre; e duraria a coroa de geração em geração?
24CXar ricxeco ne dauxras eterne, Kaj krono ne restas por cxiuj generacioj.
25Quando o feno é removido, e aparece a erva verde, e recolhem-se as ervas dos montes,
25Aperas herbo, montrigxas verdajxo, Kaj kolektigxas kreskajxoj de la montoj.
26os cordeiros te proverão de vestes, e os bodes, do preço do campo.
26SXafidoj estas, por vesti vin, Kaj kaproj, por doni al vi la eblon acxeti kampon.
27E haverá bastante leite de cabras para o teu sustento, para o sustento da tua casa e das tuas criadas.
27Estas suficxe da kaprina lakto, por nutri vin, por nutri vian domon, Kaj por subteni la vivon de viaj servantinoj.