1Aquele que vive isolado busca seu próprio desejo; insurge-se contra a verdadeira sabedoria.
1Li ani naxsicß li us chokß re xjunes rib, incßaß naxcßûluban li châbil naßleb naqßueheß re.
2O tolo não toma prazer no entendimento, mas tão somente em revelar a sua opinião.
2Li mâcßaß xnaßleb incßaß naraj xtzolbal rib. Li cßaßru nacuulac chiru, aßan xserakßinquil li cßaßru naxcßoxla xjunes.
3Quando vem o ímpio, vem também o desprezo; e com a desonra vem o opróbrio.
3Li ani naxbânu mâusilal naxcßut xxutân. Ut li ani naxnimobresi rib narisi xlokßal xjunes rib.
4Aguas profundas são as palavras da boca do homem; e a fonte da sabedoria é um ribeiro que corre.
4Li châbil âtin li naxye li cuînk li cuan xnaßleb, aßan chanchan li yußam haß li nabêc rok ut incßaß nachakic.
5Não é bom ter respeito � pessoa do impio, nem privar o justo do seu direito.
5Incßaß us xyebal nak mâcßaßeb xmâc li incßaß useb xnaßleb. Incßaß us xqßuebal li mâc saß xbêneb li mâcßaß xmâc.
6Os lábios do tolo entram em contendas, e a sua boca clama por açoites.
6Li mâcßaß xnaßleb naxchßic rib saß raylal riqßuin li cßaßru naxye. Ut riqßuin li âtin li naxye naxtzßâma xlob.
7A boca do tolo é a sua própria destruição, e os seus lábios um laço para a sua alma.
7Li âtin li naxye li mâcßaß xnaßleb, aßan li nasachoc re. Li âtin li naxye, aßan chanchan jun raßal chokß re.
8As palavras do difamador são como bocados doces, que penetram até o íntimo das entranhas.
8Li ticßtiß, aßan chanchan li cocß cab chiruheb li nequeßcuulac chiru ticßtißic chirix li ras rîtzßin. Abanan ra nanak cuiß li cßaßru nequeßxye.
9Aquele que é remisso na sua obra é irmão do que é destruidor.
9Li incßaß naraj trabajic, aßan juntakßêt riqßuin li nasachoc.
10Torre forte é o nome do Senhor; para ela corre o justo, e está seguro.
10Kßaxal lokß xcßabaß li Kâcuaß ut kßaxal nim xcuanquil. Caßaj cuiß riqßuin aßan nequeßxic chixsicßbal lix colbaleb li tîqueb xchßôl.
11Os bens do rico são a sua cidade forte, e como um muro alto na sua imaginação.
11Eb li biom nequeßxcßoxla nak lix biomaleb naru nacoloc reheb. Nequeßxcßoxla nak lix biomaleb, aßan chanchan jun li tzßac li najt xteram re teßxcol cuiß ribeb.
12Antes da ruína eleva-se o coração do homem; e adiante da honra vai a humildade.
12Li ani naxnimobresi rib xjunes naxsach rib. Ut li ani naxcubsi rib naqßueheß xlokßal.
13Responder antes de ouvir, é estultícia e vergonha.
13Xutânal na-el li mâcßaß xnaßleb nak naxsume li âtin chi toj mâjiß narabi li cßaßru tâyehekß re.
14O espírito do homem o sustentará na sua enfermidade; mas ao espírito abatido quem o levantará?
14Li ani yaj tixcacuubresi xchßôl. Aßan tâtenkßânk re chi cacuûc. Abanan junak li yaj incßaß cau xchßôl, ¿ani târûk tâtenkßânk re chi cacuûc?
15O coração do entendido adquire conhecimento; e o ouvido dos sábios busca conhecimento;
15Li cuanqueb xnaßleb ut li sêbeb xchßôl nequeßxsicß xtzßakob lix naßleb ut nequeßxtau.
16O presente do homem alarga-lhe o caminho, e leva-o � presença dos grandes.
16Riqßuin junak li mâtan li tâsi, naru naqßueheß âcue li cßaßru tâtzßâma. Ut naru nacat-oc chi âtinac riqßuineb li cuanqueb saß xcuanquil.
17O que primeiro começa o seu pleito parece justo; até que vem o outro e o examina.
17Li ani nacuulac xbên cua chixyebal nak mâcßaß xmâc, nacßutun nak mâcßaß xmâc toj nak nacuulac li jun chic li yô chi jitoc re. Aßan nayehoc re nak cuan xmâc.
18A sorte faz cessar os pleitos, e decide entre os poderosos.
18Riqßuin bûlic naru teßxyîb ru lix chßaßajquilal li yôqueb chi pletic. Aßan naru tixrak li plêt usta cuanqueb xcuanquil li yôqueb chi pletic.
19um irmão ajudado pelo irmão é como uma cidade fortificada; é forte como os ferrolhos dum castelo.
19Junak asbej tâhobekß, aßan li kßaxal cuißchic tâjoskßok. Tâcacuûk xchßôl joß junak li tenamit cau rib. Mâ ani târûk tâtenkßânk re xban nak kßaxal cau lix chßôl joß li chßîchß li natzßapoc re li puerta.
20O homem se fartará do fruto da sua boca; dos renovos dos seus lábios se fartará.
20Li ani tââtinak châbil, châbil ajcuiß tixcßul. Li ani incßaß us tââtinak, incßaß ajcuiß us li cßaßru tixcßul.
21A morte e a vida estão no poder da língua; e aquele que a ama comerá do seu fruto.
21Li ani châbil naâtinac, cuânk xyußam. Ut li ani incßaß us tââtinak tixbok li câmc saß xbên. Li ani nequeßcuulac chiru âtinac chi nabal, teßxcßul lix tojbal rix.
22Quem encontra uma esposa acha uma coisa boa; e alcança o favor do Senhor.
22Li ani naxtau rixakil naxtau li us. Ut naxtau ajcuiß rusilal li Dios.
23O pobre fala com rogos; mas o rico responde com durezas.
23Li nebaß naâtinac riqßuin kßunil âtin re nak tâilekß xtokßobâl ru. Abanan li biom saß kßetkßetil nachakßoc.Cuan amigo incßaß chßaßaj nak nequeßxyôb junak chßaßajquilal. Abanan cuan li tzßakal amigo kßaxal cuißchic châbil chiru junak asbej.
24O homem que tem muitos amigos, tem-nos para a sua ruína; mas há um amigo que é mais chegado do que um irmão.
24Cuan amigo incßaß chßaßaj nak nequeßxyôb junak chßaßajquilal. Abanan cuan li tzßakal amigo kßaxal cuißchic châbil chiru junak asbej.