1Visto que muitos têm empreendido fazer uma narração coordenada dos fatos que entre nós se realizaram,
1Mheshimiwa Theofilo: Watu wengi wamejitahidi kuandika juu ya mambo yale yaliyotendeka kati yetu.
2segundo no-los transmitiram os que desde o princípio foram testemunhas oculares e ministros da palavra,
2Waliandika kama tulivyoelezwa na wale walioyaona kwa macho yao tangu mwanzo, na waliotangaza ujumbe huo.
3também a mim, depois de haver investido tudo cuidadosamente desde o começo, pareceu-me bem, ó excelentíssimo Teófilo, escrever-te uma narração em ordem.
3Inafaa nami pia, Mheshimiwa, baada ya kuchunguza kwa makini mambo yote tangu mwanzo, nikuandikie kwa mpango,
4para que conheças plenamente a verdade das coisas em que foste instruído.
4ili nawe uweze kujionea mwenyewe ukweli wa mambo yale uliyofundishwa.
5Houve nos dias do Rei Herodes, rei da Judéia, um sacerdote chamado Zacarias, da turma de Abias; e sua mulher era descendente de Arão, e chamava-se Isabel.
5Wakati Herode alipokuwa mfalme wa Yudea, kulikuwa na kuhani mmoja jina lake Zakaria, wa kikundi cha Abia. Mke wake alikuwa anaitwa Elisabeti, naye alikuwa wa ukoo wa kuhani Aroni.
6Ambos eram justos diante de Deus, andando irrepreensíveis em todos os mandamentos e preceitos do Senhor.
6Wote wawili walikuwa wanyofu mbele ya Mungu, wakiishi kwa kufuata amri na maagizo yote ya Bwana bila lawama.
7Mas não tinham filhos, porque Isabel era estéril, e ambos avançados em idade.
7Lakini hawakuwa wamejaliwa watoto kwa vile Elisabeti alikuwa tasa, nao wote wawili walikuwa wazee sana.
8Ora, estando ele a exercer as funções sacerdotais perante Deus, na ordem da sua turma,
8Siku moja, ilipokuwa zamu yake ya kutoa huduma ya ukuhani mbele ya Mungu,
9segundo o costume do sacerdócio, coube-lhe por sorte entrar no santuário do Senhor, para oferecer o incenso;
9Zakariya alichaguliwa kwa kura, kama ilivyokuwa desturi, kuingia hekaluni ili afukize ubani.
10e toda a multidão do povo orava da parte de fora, � hora do incenso.
10Watu, umati mkubwa, walikuwa wamekusanyika nje wanasali wakati huo wa kufukiza ubani.
11Apareceu-lhe, então, um anjo do Senhor, em pé � direita do altar do incenso.
11Malaika wa Bwana akamtokea humo ndani, akasimama upande wa kulia wa madhabahu ya kufukizia ubani.
12E Zacarias, vendo-o, ficou turbado, e o temor o assaltou.
12Zakariya alipomwona alifadhaika, hofu ikamwingia.
13Mas o anjo lhe disse: Não temais, Zacarias; porque a tua oração foi ouvida, e Isabel, tua mulher, te dará � luz um filho, e lhe porás o nome de João;
13Lakini malaika akamwambia, "Zakariya, usiogope, kwa maana sala yako imesikilizwa, na Elisabeti mkeo atakuzalia mtoto wa kiume, nawe utampa jina Yohane.
14e terás alegria e regozijo, e muitos se alegrarão com o seu nascimento;
14Utakuwa na furaha kubwa na watu wengi watashangilia kwa sababu ya kuzaliwa kwake.
15porque ele será grande diante do Senhor; não beberá vinho, nem bebida forte; e será cheio do Espírito Santo já desde o ventre de sua mãe;
15Atakuwa mkuu mbele ya Bwana. Hatakunywa divai wala kileo, atajazwa Roho Mtakatifu tangu tumboni mwa mama yake.
16converterá muitos dos filhos de Israel ao Senhor seu Deus;
16Atawaelekeza wengi wa watu wa Israeli kwa Bwana Mungu wao.
17irá adiante dele no espírito e poder de Elias, para converter os corações dos pais aos filhos, e os rebeldes � prudência dos justos, a fim de preparar para o Senhor um povo apercebido.
17Atamtangulia Bwana akiongozwa na nguvu na roho kama Eliya. Atawapatanisha kina baba na watoto wao; atawafanya wasiotii wawe na fikira za uadilifu, na hivyo amtayarishie Bwana watu wake."
18Disse então Zacarias ao anjo: Como terei certeza disso? pois eu sou velho, e minha mulher também está avançada em idade.
18Zakariya akamwambia huyo malaika, "Ni kitu gani kitakachonihakikishia jambo hilo? Mimi ni mzee, hali kadhalika na mke wangu."
19Ao que lhe respondeu o anjo: Eu sou Gabriel, que assisto diante de Deus, e fui enviado para te falar e te dar estas boas novas;
19Malaika akamjibu, "Mimi ni Gabrieli, nisimamaye mbele ya Mungu, na nimetumwa niseme nawe, nikuletee hii habari njema.
20e eis que ficarás mudo, e não poderás falar até o dia em que estas coisas aconteçam; porquanto não creste nas minhas palavras, que a seu tempo hão de cumprir-se.
20Sikiliza, utakuwa bubu kwa sababu huyasadiki haya maneno yatakayotimia kwa wakati wake. Hutaweza kusema mpaka hayo niliyokuambia yatakapotimia."
21O povo estava esperando Zacarias, e se admirava da sua demora no santuário.
21Wakati huo, wale watu walikuwa wanamngoja Zakariya huku wakishangaa juu ya kukawia kwake Hekaluni.
22Quando saiu, porém, não lhes podia falar, e perceberam que tivera uma visão no santuário. E falava-lhes por acenos, mas permanecia mudo.
22Alipotoka nje, hakuweza kusema nao. Ikawa dhahiri kwao kwamba alikuwa ameona maono Hekaluni. Lakini akawa anawapa ishara kwa mikono, akabaki bubu.
23E, terminados os dias do seu ministério, voltou para casa.
23Zamu yake ya kuhudumu ilipokwisha, alirudi nyumbani.
24Depois desses dias Isabel, sua mulher, concebeu, e por cinco meses se ocultou, dizendo:
24Baadaye Elisabeti mkewe akapata mimba. Akajificha nyumbani kwa muda wa miezi mitano, akisema:
25Assim me fez o Senhor nos dias em que atentou para mim, a fim de acabar com o meu opróbrio diante dos homens.
25"Hivi ndivyo alivyonitendea Bwana; ameniangalia na kuniondolea aibu niliyokuwa nayo mbele ya watu."
26Ora, no sexto mês, foi o anjo Gabriel enviado por Deus a uma cidade da Galiléia, chamada Nazaré,
26Mnamo mwezi wa sita, malaika Gabrieli alitumwa na Mungu aende kwenye mji uitwao Nazareti huko Galilaya,
27a uma virgem desposada com um varão cujo nome era José, da casa de Davi; e o nome da virgem era Maria.
27kwa msichana mmoja aitwaye Maria, mchumba wa mtu mmoja jina lake Yosefu, wa ukoo wa Daudi.
28E, entrando o anjo onde ela estava disse: Salve, agraciada; o Senhor é contigo.
28Malaika akamwendea, akamwambia, "Salamu Maria! Umejaliwa neema nyingi! Bwana yu pamoja nawe."
29Ela, porém, ao ouvir estas palavras, turbou-se muito e pôs-se a pensar que saudação seria essa.
29Maria aliposikia maneno hayo alifadhaika sana, akawaza: maneno haya yanamaanisha nini?
30Disse-lhe então o anjo: Não temas, Maria; pois achaste graça diante de Deus.
30Malaika akamwambia, "Usiogope Maria, kwa maana Mungu amekujalia neema.
31Eis que conceberás e darás � luz um filho, ao qual porás o nome de Jesus.
31Utachukua mimba, utamzaa mtoto wa kiume na utampa jina Yesu.
32Este será grande e será chamado filho do Altíssimo; o Senhor Deus lhe dará o trono de Davi seu pai;
32Yeye atakuwa mkuu na ataitwa Mwana wa Mungu Mkuu. Bwana Mungu atampa kiti cha mfalme Daudi, babu yake.
33e reinará eternamente sobre a casa de Jacó, e o seu reino não terá fim.
33Kwa hivyo atautawala ukoo wa Yakobo milele, na ufalme wake hautakuwa na mwisho."
34Então Maria perguntou ao anjo: Como se fará isso, uma vez que não conheço varão?
34Maria akamjibu, "Yatawezekanaje hayo, hali mimi ni bikira?"
35Respondeu-lhe o anjo: Virá sobre ti o Espírito Santo, e o poder do Altíssimo te cobrirá com a sua sombra; por isso o que há de nascer será chamado santo, Filho de Deus.
35Malaika akamjibu, "Roho Mtakatifu atakushukia, na uwezo wake Mungu Mkuu utakujia kama kivuli; kwa sababu hiyo, mtoto atakayezaliwa ataitwa Mtakatifu, Mwana wa Mungu.
36Eis que também Isabel, tua parenta concebeu um filho em sua velhice; e é este o sexto mês para aquela que era chamada estéril;
36Ujue pia kwamba hata Elisabeti, jamaa yako, naye amepata mimba ingawa ni mzee, na sasa ni mwezi wa sita kwake yeye ambaye watu walimfahamu kuwa tasa.
37porque para Deus nada será impossível.
37Kwa maana hakuna jambo lisilowezekana kwa Mungu."
38Disse então Maria. Eis aqui a serva do Senhor; cumpra-se em mim segundo a tua palavra. E o anjo ausentou-se dela.
38Maria akasema, "Mimi ni mtumishi wa Bwana, nitendewe kama ulivyosema." Kisha yule malaika akaenda zake.
39Naqueles dias levantou-se Maria, foi apressadamente � região montanhosa, a uma cidade de Judá,
39Siku kadhaa baadaye, Maria alifunga safari akaenda kwa haraka hadi mji mmoja ulioko katika milima ya Yuda.
40entrou em casa de Zacarias e saudou a Isabel.
40Huko, aliingia katika nyumba ya Zakariya, akamsalimu Elisabeti.
41Ao ouvir Isabel a saudação de Maria, saltou a criancinha no seu ventre, e Isabel ficou cheia do Espírito Santo,
41Mara tu Elisabeti aliposikia sauti ya Maria, mtoto mchanga tumboni mwake Elisabeti akaruka. Naye Elisabeti akajazwa Roho Mtakatifiu,
42e exclamou em alta voz: Bendita és tu entre as mulheres, e bendito é o fruto do teu ventre!
42akasema kwa sauti kubwa, "Umebarikiwa kuliko wanawake wote, naye utakayemzaa amebarikiwa.
43E donde me provém isto, que venha visitar-me a mãe do meu Senhor?
43Mimi ni nani hata mama wa Bwana wangu afike kwangu?
44Pois logo que me soou aos ouvidos a voz da tua saudação, a criancinha saltou de alegria dentro de mim.
44Nakwambia, mara tu niliposikia sauti yako, mtoto mchanga tumboni mwangu aliruka kwa furaha.
45Bem-aventurada aquela que creu que se hão de cumprir as coisas que da parte do Senhor lhe foram ditas.
45Heri yako wewe uliyesadiki kwamba yatatimia yale Bwana aliyokwambia."
46Disse então Maria: A minha alma engrandece ao Senhor,
46Naye Maria akasema,
47e o meu espírito exulta em Deus meu Salvador;
47"Moyo wangu wamtukuza Bwana, roho yangu inafurahi kwa sababu ya Mungu Mwokozi wangu.
48porque atentou na condição humilde de sua serva. Desde agora, pois, todas as gerações me chamarão bem-aventurada,
48Kwa kuwa amemwangalia kwa huruma mtumishi wake mnyenyekevu. Hivyo tangu sasa watu wote wataniita mwenye heri.
49porque o Poderoso me fez grandes coisas; e santo é o seu nome.
49Kwa kuwa Mwenyezi Mungu amenitendea makuu, jina lake ni takatifu.
50E a sua misericórdia vai de geração em geração sobre os que o temem.
50Huruma yake kwa watu wanaomcha hudumu kizazi hata kizazi.
51Com o seu braço manifestou poder; dissipou os que eram soberbos nos pensamentos de seus corações;
51Amefanya mambo makuu kwa mkono wake: amewatawanya wenye kiburi katika mawazo ya mioyo yao;
52depôs dos tronos os poderosos, e elevou os humildes.
52amewashusha wenye nguvu kutoka vitu vyao vya enzi, akawakweza wanyenyekevu.
53Aos famintos encheu de bens, e vazios despediu os ricos.
53Wenye njaa amewashibisha mema, matajiri amewaacha waende mikono mitupu.
54Auxiliou a Isabel, seu servo, lembrando-se de misericórdia
54Amemsaidia Israeli mtumishi wake, akikumbuka huruma yake.
55(como falou a nossos pais) para com Abraão e a sua descendência para sempre.
55Kama alivyowaahidia wazee wetu Abrahamu na wazawa wake hata milele."
56E Maria ficou com ela cerca de três meses; e depois voltou para sua casa.
56Maria alikaa na Elisabeti kwa muda upatao miezi mitatu, halafu akarudi nyumbani kwake.
57Ora, completou-se para Isabel o tempo de dar � luz, e teve um filho.
57Wakati wa kujifungua kwake Elisabeti ulifika, akajifungua mtoto wa kiume.
58Ouviram seus vizinhos e parentes que o Senhor lhe multiplicara a sua misericórdia, e se alegravam com ela.
58Jirani na watu wa jamaa yake walipopata habari kwamba Bwana amemwonea huruma kubwa, walifurahi pamoja naye.
59Sucedeu, pois, no oitavo dia, que vieram circuncidar o menino; e queriam dar-lhe o nome de seu pai, Zacarias.
59Halafu siku ya nane walifika kumtahiri mtoto, wakataka kumpa jina la baba yake, Zakariya.
60Respondeu, porém, sua mãe: De modo nenhum, mas será chamado João.
60Lakini mama yake akasema, "La, sivyo, bali ataitwa Yohane."
61Ao que lhe disseram: Ninguém há na tua parentela que se chame por este nome.
61Wakamwambia, "Mbona hakuna yeyote katika ukoo wake mwenye jina hilo?"
62E perguntaram por acenos ao pai como queria que se chamasse.
62Basi, wakamwashiria baba yake wapate kujua alitaka mtoto wake apewe jina gani.
63E pedindo ele uma tabuinha, escreveu: Seu nome é João. E todos se admiraram.
63Naye akaomba kibao cha kuandikia, akaandika hivi: "Yohane ndilo jina lake." Wote wakastaajabu.
64Imediatamente a boca se lhe abriu, e a língua se lhe soltou; louvando a Deus.
64Papo hapo midomo na ulimi wake Zakariya vikafunguliwa, akawa anaongea akimsifu Mungu.
65Então veio temor sobre todos os seus vizinhos; e em toda a região montanhosa da Judéia foram divulgadas todas estas coisas.
65Hofu ikawaingia jirani wote, na habari hizo zikaenea kila mahali katika milima ya Yudea.
66E todos os que delas souberam as guardavam no coração, dizendo: Que virá a ser, então, este menino? Pois a mão do Senhor estava com ele.
66Wote waliosikia mambo hayo waliyatafakari mioyoni mwao wakisema: "Mtoto huyu atakuwa mtu wa namna gani?" Maana, hakika nguvu ya Bwana ilikuwa pamoja naye.
67Zacarias, seu pai, ficou cheio do Espírito Santo e profetizou, dizendo:
67Zakariya, baba yake mtoto, akajazwa Roho Mtakatifu, akatamka ujumbe wa Mungu:
68Bendito, seja o Senhor Deus de Israel, porque visitou e remiu o seu povo,
68"Asifiwe Bwana Mungu wa Israeli, kwani amekuja kuwasaidia na kuwakomboa watu wake.
69e para nós fez surgir uma salvação poderosa na casa de Davi, seu servo;
69Ametupatia Mwokozi shujaa, mzawa wa Daudi mtumishi wake.
70assim como desde os tempos antigos tem anunciado pela boca dos seus santos profetas;
70Aliahidi hapo kale kwa njia ya manabii wake watakatifu,
71para nos livrar dos nossos inimigos e da mão de todos os que nos odeiam;
71kwamba atatuokoa mikononi mwa adui zetu na kutoka mikononi mwa wote wanaotuchukia.
72para usar de misericórdia com nossos pais, e lembrar-se do seu santo pacto
72Alisema atawahurumia wazee wetu, na kukumbuka agano lake takatifu.
73e do juramento que fez a Abrão, nosso pai,
73Kiapo alichomwapia Abrahamu baba yetu, ni kwamba atatujalia sisi
74de conceder-nos que, libertados da mão de nossos inimigos, o servíssemos sem temor,
74tukombolewe kutoka adui zetu, tupate kumtumikia bila hofu,
75em santidade e justiça perante ele, todos os dias da nossa vida.
75kwa unyofu na uadilifu mbele yake, siku zote za maisha yetu.
76E tu, menino, serás chamado profeta do Altíssimo, porque irás ante a face do Senhor, a preparar os seus caminhos;
76Nawe mwanangu, utaitwa, nabii wa Mungu Mkuu, utamtangulia Bwana kumtayarishia njia yake;
77para dar ao seu povo conhecimento da salvação, na remissão dos seus pecados,
77kuwatangazia watu kwamba wataokolewa kwa kuondolewa dhambi zao.
78graças � entrenhável misericórdia do nosso Deus, pela qual nos há de visitar a aurora lá do alto,
78Mungu wetu ni mpole na mwenye huruma. Atasababisha pambazuko angavu la ukombozi litujie kutoka juu,
79para alumiar aos que jazem nas trevas e na sombra da morte, a fim de dirigir os nossos pés no caminho da paz.
79na kuwaangazia wote wanaokaa katika giza kuu la kifo, aongoze hatua zetu katika njia ya amani."
80Ora, o menino crescia, e se robustecia em espírito; e habitava nos desertos até o dia da sua manifestação a Israel.
80Mtoto akakua, akapata nguvu rohoni. Alikaa jangwani mpaka alipojionyesha rasmi kwa watu wa Israeli.