Portuguese: Almeida Atualizada

Uma: New Testament

Acts

19

1E sucedeu que, enquanto Apolo estava em Corinto, Paulo tendo atravessado as regiões mais altas, chegou a Éfeso e, achando ali alguns discípulos,
1Bula-na Apolos hi Korintus, Paulus modao' mpotara ngata to hi bulu' -na hi Asia Kedi', pai' lako' mana'u-idi hilou hi ngata Efesus. Hi ria-i hirua' hante ba hangkuja dua topetuku' Alata'ala.
2perguntou-lhes: Recebestes vós o Espírito Santo quando crestes? Responderam-lhe eles: Não, nem sequer ouvimos que haja Espírito Santo.
2Napekune' -ra, na'uli': "Ria-mokoi mporata Inoha' Tomoroli' kamepangala' -nie?" Ratompoi': "Ko'ia-hana! Ko'ia ria ki'epei karia-na Inoha' Tomoroli' tetu-e."
3Tornou-lhes ele: Em que fostes batizados então? E eles disseram: No batismo de João.
3Napekune' tena Paulus, na'uli': "Ane wae, raniu' -koi ntuku' tudui' hema?" Ratompoi': "Ntuku' tudui' -na Yohanes Topeniu'."
4Mas Paulo respondeu: João administrou o batismo do arrependimento, dizendo ao povo que cresse naquele que após ele havia de vir, isto é, em Jesus.
4Ngkai ree, na'uli' Paulus mpo'uli' -raka: "Peniu' -na Yohanes-le, tanda kamedea-ta ngkai jeko' -ta. Aga bula-na Yohanes meniu' tohe'e, na'uli' -raka to Yahudi bona kana mepangala' -ra hi tauna to rata ngkabokoa' ngkai hi'a, hanga' -na Yesus."
5Quando ouviram isso, foram batizados em nome do Senhor Jesus.
5Kara'epe-na toe, raniu' -ramo jadi' topetuku' Pue' Yesus.
6Havendo-lhes Paulo imposto as mãos, veio sobre eles o Espírito Santo, e falavam em línguas e profetizavam.
6Kanajama-ra Paulus, pehompo-nami Inoha' Tomoroli' hi tauna toera, alaa-na mololita-ramo hante basa to nawai' -raka Inoha' Tomoroli', pai' -ra mpohowa' lolita to ngkai Alata'ala.
7E eram ao todo uns doze homens.
7Kawori' -ra toe, ba ria hampulu' rodua-ra.
8Paulo, entrando na sinagoga, falou ousadamente por espaço de três meses, discutindo e persuadindo acerca do reino de Deus.
8Bula-na Paulus hi ngata Efesus toe, hilou oa' -i hi tomi posampayaa to Yahudi. Rala-na tolu mula, mololita-i hante uma ria ka'ekaa' -na, momewai' ngkalolita hante tauna to morumpu hi ree. Natudui' -ra beiwa ohea-na jadi' ntodea-na Alata'ala hi rala Kamagaua' -na, nanotohi nono-ra pai' nabawai-ra bona mepangala' -ra hi Yesus.
9Mas, como alguns deles se endurecessem e não obedecessem, falando mal do Caminho diante da multidão, apartou-se deles e separou os discípulos, discutindo diariamente na escola de Tirano.
9Aga ria ba hangkuja dua to motu'a nono-ra, uma-ra dota mepangala'. Hi rala poromua-ra, rasapuaka Tudui' Pue' Yesus. Jadi', Paulus pai' topetuku' Pue' Yesus uma-pi moromu hi tomi posampayaa toe. Malai-ramo hilou moromu hi tomi-na Tiranus. Tomi Tiranus toe, tomi bohe to biasa rapake' hewa tomi poromua. Butu eo-na Paulus momewai' ngkalolita hante tauna to moromu hi ree.
10Durou isto por dois anos; de maneira que todos os que habitavam na Ásia, tanto judeus como gregos, ouviram a palavra do Senhor.
10Toe bago-na rala-na rompae, duu' -na hawe'ea tauna to hi propinsi Asia, lompe' to Yahudi lompe' to bela-ra to Yahudi, mpo'epe-ramo Lolita Pue'.
11E Deus pelas mãos de Paulo fazia milagres extraordinários,
11Bula-na Paulus hi Efesus toe, Alata'ala mpowai' -i kuasa mpobabehi tanda to mekoncehi lia.
12de sorte que lenços e aventais eram levados do seu corpo aos enfermos, e as doenças os deixavam e saíam deles os espíritos malignos.
12Bangku' lenco ba abe' to napake' Paulus, ane rakeni hilou hi topeda', hangaa mo'uri' -ramo, pai' ane ria seta to mpobalinai' -ra, metibo' wo'o-ra-rawo.
13Ora, também alguns dos exorcistas judeus, ambulantes, tentavam invocar o nome de Jesus sobre os que tinham espíritos malignos, dizendo: Esconjuro-vos por Jesus a quem Paulo prega.
14Nto'u toe, ria wo'o hi Efesus ba hangkuja dua to Yahudi to modao' -dao' mpopalai seta to mpesuai' tauna. Ngkai hira' toe, ria pitu tomane, paka' ana' imam pangkeni to rahanga' Skewa. Hangkani, to pitu toera mperao mpopalai seta ngkai hadua tauna hante mpokahangai' hanga' Pue' Yesus. Ra'uli': "Hante hanga' Yesus to nakeni Paulus, palai-ko!"
14E os que faziam isto eram sete filhos de Ceva, judeu, um dos principais sacerdotes.
15Hampetompoi' seta toei: "Ane Yesus ku'inca moto-i, Paulus ku'inca wo'o-i. Hiaa' koi', hema wo'o-ko-koiwo!"
15respondendo, porém, o espírito maligno, disse: A Jesus conheço, e sei quem é Paulo; mas vós, quem sois?
16Ngkai ree, pengkalitadi-nami tauna to napesuai' seta toe, hilou mpo'uko' -ra. Uma radadahi mpo'ewa-i, apa' parimuku mpu'u-i. Petibo' -rami ngkai rala tomi, weho pai' putu lawa-ramo, apa' pohea-ra oti nagani' -gani'.
16Então o homem, no qual estava o espírito maligno, saltando sobre eles, apoderou-se de dois e prevaleceu contra eles, de modo que, nus e feridos, fugiram daquela casa.
17Hawe'ea tauna to mo'oha' hi Efesus, lompe' to Yahudi lompe' to bela-ra to Yahudi, mpo'epe to jadi' tohe'e. Toe pai' me'eka' -ra, pai' hanga' Yesus rapomobohe.
17E isto tornou-se conhecido de todos os que moravam em Éfeso, tanto judeus como gregos; e veio temor sobre todos eles, e o nome do Senhor Jesus era engrandecido.
18Ngkai ree wo'o, wori' -mi topepangala' hi Yesus mpangaku' hi mata ntodea babehia-ra to uma tumotoa.
18E muitos dos que haviam crido vinham, confessando e revelando os seus feitos.
19Wori' -ra to ria pake' -ra mpokeni buku-buku pake' -ra, rarumpu pai' rasuwe hi mata ntodea. Oli buku pake' -ra tohe'e ane rarumpu, ria nte lima mpulu' ncobu doi pera'.
19Muitos também dos que tinham praticado artes mágicas ajuntaram os seus livros e os queimaram na presença de todos; e, calculando o valor deles, acharam que montava a cinqüenta mil moedas de prata.
20Jadi', ngkai kajadia' to mobaraka' hewa toe, kawoo-woria' tauna to mpo'epe Lolita Pue', pai' kawoo-woria' to mepangala'.
20Assim a palavra do Senhor crescia poderosamente e prevalecia.
21Timpaliu-mi to jadi' toe, Paulus mopatuju hilou hi propinsi Makedonia pai' Akhaya, pai' oti toe doko' hilou-i hi ngata Yerusalem. Na'uli' wo'o: "Oti-a mpai' ngkai Yerusalem, kana hilou-a hi ngata Roma."
21Cumpridas estas coisas, Paulo propôs, em seu espírito, ir a Jerusalém, passando pela Macedônia e pela Acaia, porque dizia: Depois de haver estado ali, é-me necessário ver também Roma.
22Ngkai ree, nahubui-mi rodua topobago-na hilou meri'ulu hi Makedonia. Hanga' -ra, Timotius pai' Erastus. Aga Paulus moto, ria-i-pidi-hana hi propinsi Asia.
22E, enviando � Macedônia dois dos que o auxiliavam, Timóteo e Erasto, ficou ele por algum tempo na Ásia.
23Nto'u toe, wori' tauna mpobabehi pewongoia hi ngata Efesus sabana Tudui' Pue' Yesus. Hewa toi tutura-na:
23Por esse tempo houve um não pequeno alvoroço acerca do Caminho.
24Hi Efesus toe, ria hadua tomane to pante mpobabehi rewa ngkai salaka', hanga' -na Demetrius. Pobago-na mpobabehi too-tomia ngkai salaka' to molence tomi pepuea' hi anitu to rahanga' Dewi Artemis. Ngkai pobago-na tohe'e, hi'a pai' topobago-na mporata doi uma hangke-ngkedi'.
24Porque certo ourives, por nome Demétrio, que fazia da prata miniaturas do templo de Diana, proporcionava não pequeno negócio aos artífices,
25Rala-na ha'eo, narumpu-ramo doo-doo hampobagoa-na hante topobago pante salaka' ntani' -na, pai' na'uli' -raka: "Ompi' -ompi', ni'inca moto-mi, ngkai bago-ta tohe'i wori' lia pomporataa-ta.
25os quais ele ajuntou, bem como os oficiais de obras semelhantes, e disse: Senhores, vós bem sabeis que desta indústria nos vem a prosperidade,
26Hiaa' nihilo pai' ni'epe-mi-koiwo napa to nababehi tauna to rahanga' Paulus toei lou. Na'uli' lence to rababehi manusia', uma natao rapue'. Wori' -mi tauna to nabawai, duu' -na mepangala' -ramo hi tudui' -na tetu. Uma muntu' hi Efesus, neo' hi humalili' propinsi Asia, bate wae wo'o.
26e estais vendo e ouvindo que não é só em Éfeso, mas em quase toda a Ásia, este Paulo tem persuadido e desviado muita gente, dizendo não serem deuses os que são feitos por mãos humanas.
27Jadi' ompi' -ompi', me'eka' -ta, nee-neo' mpai' uma-pi hema to dota mpo'oli lence-lence to tababehi ngkai salaka'. Uma muntu' toe, tapi' meka' ba lue' tomi pepuea' -ta hi Artemis wo'o uma-pi rasaile', duu' -na uma-pi rabila' hanga' Artemis to mobaraka' lia. Bo anitu-ta toe to rapue' hawe'ea tauna hi Asia pai' hi humalili' dunia'."
27E não somente há perigo de que esta nossa profissão caia em descrédito, mas também que o templo da grande deusa Diana seja estimado em nada, vindo mesmo a ser destituída da sua majestade aquela a quem toda a Ásia e o mundo adoram.
28Kara'epe-na lolita Demetrius toe, moroe-ramo, pai' -ra ntora mogora: "Une' -imi Artemis, anitu-ta to Efesus!"
28Ao ouvirem isso, encheram-se de ira, e clamavam, dizendo: Grande é a Diana dos efésios!
29Pewongoia tohe'e ngkenele hobo' hi rala ngata. Ngkai ree, mo'iko-ra ntodea hilou hi tomi poromua bohe to hi rala ngata. Rahoko' -ramo Gayus pai' Aristarkhus, pai' -ra rakeni hilou dohe-ra hi tomi poromua toe. Gayus pai' Aristarkhus toe, rodua to Makedonia to mpodohei Paulus hi pomakoa' -na.
29A cidade encheu-se de confusão, e todos � uma correram ao teatro, arrebatando a Gaio e a Aristarco, macedônios, companheiros de Paulo na viagem.
30Paulus doko' hilou dohe-ra mesua' hi rala poromua toe. Aga topetuku' Yesus mpokorai' -i bona neo' -i hilou.
30Querendo Paulo apresentar-se ao povo, os discípulos não lho permitiram.
31Wae wo'o, ba hangkuja dua maradika hi propinsi Asia to mpobale-ki Paulus mpohubui tauna hilou mpo'uli' -ki bona neo' -i hilou hi poromua toe.
31Também alguns dos asiarcas, sendo amigos dele, mandaram rogar-lhe que não se arriscasse a ir ao teatro.
32Nto'u toe, uma mowo kamerodo' -ra to morumpu toera. Ria to mpo'uli' hewa toi, ria to mpo'uli' hewa tetu. To wori' -na uma mpo'incai napa pai' morumpu-ra.
32Uns, pois, gritavam de um modo, outros de outro; porque a assembléia estava em confusão, e a maior parte deles nem sabia por que causa se tinham ajuntado.
33Hadua to Yahudi to rahanga' Aleksander mokore doko' mololita, apa' hi'a to rahubui to Yahudi mpololitai ntodea. Nahuka' -raka ntodea bona mengkalino-ra, apa' doko' -i mpo'uli' noa' -na.
33Então tiraram dentre a turba a Alexandre, a quem os judeus impeliram para a frente; e Alexandre, acenando com a mão, queria apresentar uma defesa ao povo.
34Ntaa' we'i, karahilo-na ntodea Katoyahudi-na, rajojo lau-mi mogora rojaa kahae-na, ra'uli': "Une' -imi Artemis, anitu-ta to Efesus!"
34Mas quando perceberam que ele era judeu, todos a uma voz gritaram por quase duas horas: Grande é a Diana dos efésios!
35Ka'omea-na, hadua totu'a ngata mpopengkalino-ra, pai' na'uli' -raka: "Ompi' -ompi' to Efesus! Kita' to Efesus mpojampangi tomi pepuea' hi Artemis, anitu-ta to bohe lia baraka' -na. Kita' to mpotimamahi watu to moroli' to monawu' ngkai langi'. Uma hema to uma mpo'incai toe-e ompi'.
35Havendo o escrivão conseguido apaziguar a turba, disse: Varões efésios, que homem há que não saiba que a cidade dos efésios é a guardadora do templo da grande deusa Diana, e da imagem que caiu de Júpiter?
36Uma hema to mposapu toe. Toe pai' mengkalino-ta ulu, neo' -ta nakeni roe nono-ta.
36Ora, visto que estas coisas não podem ser contestadas, convém que vos aquieteis e nada façais precipitadamente.
37Tauna to rodua tohe'ira, nikeni-ra tumai, tapi' uma-ra-hawo mpanakoi tomi pepuea' -ta ba mporuge' hanga' anitu-ta.
37Porque estes homens que aqui trouxestes, nem são sacrílegos nem blasfemadores da nossa deusa.
38Jadi', ane Demetrius hante ema' hampobagoa-na doko' mpakilu ba hema-hema, bate kana rabua' hi topohura ngata-hawo. Ria moto tempo to rapakatantu, tempo topohura mpohurai kara-kara.
38Todavia, se Demétrio e os artífices que estão com ele têm alguma queixa contra alguém, os tribunais estão abertos e há procônsules: que se acusem uns aos outros.
39Jadi' ompi' -ompi', ane ria-pidi kara-kara-ni, kara-kara tetu kana rapohurai hi porumpua ntuku' atura topoparenta-hana.
39E se demandais alguma outra coisa, averiguar-se-á em legítima assembléia.
40Apa' napa to tababehi tohe'i-e, mekoroi' lia. Ra'uli' mpai' topoparenta Roma, porumpu-ta toi mpobabehi pe'ewaa. Pai' ane rarai' mpu'u-ta mpai', napa-mi-hawo to ta'uli', apa' uma ria huraa-ta mpobabehi poromua to merodo' tohe'i-e."
40Pois até corremos perigo de sermos acusados de sedição pelos acontecimentos de hoje, não havendo motivo algum com que possamos justificar este ajuntamento.
41Hudu-mi lolita totu'a ngata toei, pai' nahubui-ramo omea nculii' hilou hi tomi-ra.
41E, tendo dito isto, despediu a assembléia.