1O Pavlo ai o Silas nakhle pai Amphipolis, ai pai Apollonia, ai aresle ande Thessalonica, kai le Zhiduvuria sas le synagogue kotse.
1Kwa kupitia Amfipoli na Apolonia, walisafiri mpaka Thesalonika ambako kulikuwa na sunagogi la Wayahudi.
2Sar kerelas wo butivar, o Pavlo, dia andre ande synagogue, trin Savatone gelo ai divinilas lensa pa zakonuria le Devlesko.
2Paulo alijiunga nao kama ilivyokuwa desturi yake akajadiliana nao Sabato tatu mfululizo, akatumia Maandiko Matakatifu.
3Motholas lenge ai sikavelas lenge, ke O Kristo trobulas te chinuil, ai te zhuvindil mashkar le mule; ai kado Jesus, kai mothav tumenge pa leste, wo si O Kristo.
3Aliyaeleza na kuonyesha kwamba ilimbidi Kristo kuteswa na kufufuka kutoka wafu. Akawaambia, "Yesu ambaye mimi namhubiri kwenu ndiye Kristo."
4Uni anda lende pachaie, ai raduimesas le Pavlosa ai o Silas, ai but andal Grekuria rhuginaspe ka Del, ai vi but zhuvlia kai sas gojaver.
4Baadhi yao walikubali wakajiunga na Paulo na Sila. Kadhalika, idadi kubwa ya Wagiriki waliomcha Mungu pamoja na wanawake wengi wa tabaka la juu, walijiunga nao.
5Le zhiduvuria kai chi pachanaspe ando Del nas lenge mishto, ai line pesa uni manushen kai nas lashe, kai kerenas baio mashkar o narodo, ai kerde bunto ando foro, ai gele ka kher ieke manushesko kai busholas Jason, ai rodenas kotse o Pavlo ai o Silas te anen le ka narodo.
5Lakini Wayahudi wakaona wivu; wakawakodi wafidhuli sokoni, wakafanya kikundi na kuzusha fujo mjini kote. Wakaivamia nyumba ya Yasoni wakitumaini kuwapata humo Paulo na Sila ili wawalete hadharani.
6Numa chi arakhle le, line kodole manushes kai busholas Jason, ai mai avre phralen kai zhandari kodole foroske ai tsipinas, "Kadala manush sa rimosarde e lumia, avile vi katse.
6Lakini hawakuwapata na hivyo walimburuta Yasoni pamoja na ndugu wengine mpaka kwa wakuu wa mji, wakapiga kelele: "Watu hawa wamekuwa wakivuruga dunia yote na sasa wako hapa mjini.
7Ai o Jason meklia le te aven leste, ai sa kado narodo chi keren o zakono amare amperatosko, o Caesar, phenenas, ke si aver amperato kai bushol Jesus."
7Yasoni amewakaribisha nyumbani kwake. Wote wanafanya kinyume cha amri ya Kaisari wakisema eti Kuna mfalme mwingine aitwaye Yesu."
8Kodola vorbi xoliarde le narodos, ai le zhandari kai sas ando foro.
8Kwa maneno hayo waliwatia wasiwasi wakuu wa mji na kundi la watu.
9O Jason ai le kolaver kai sas lesa, pochinde love kai zhandari ai o zhandari meklia le pala kodia.
9Wakawafanya Yasoni na wenzake watoe dhamana, kisha wakawaacha waende zao.
10Strazo le phral kodia riat phende le Pavloske ai o Silas te zhantar ande Berea, ai kana aresle kotse dine ande khangeri le Zhidovonge.
10Usiku, wale ndugu waliwahimiza Paulo na Sila waende Berea. Mara tu walipofika huko, walikwenda katika sunagogi la Wayahudi.
11Kodola Zhiduvuria mai lashe sas de sar le Zhiduvuria kai sas ande Thessalonica, ashunde E Vorba le Devleski dragosa, ai swako dies lenas sama ande Vorba le Devleski, te si vorta so mothonas lenge.
11Watu wa huko walikuwa wasikivu zaidi kuliko wale wa Thesalonika. Waliupokea ule ujumbe kwa hamu kubwa, wakawa wanayachunguza Maandiko Matakatifu kila siku, ili kuona kama yale waliyosema Paulo na Sila yalikuwa kweli.
12But anda lende pachaiepe, ai vi but zhuvlia kai sas Grekaiki, kai sas andai vitsa le barvalenge, ai but manush.
12Wengi wao waliamini na pia wanawake wa Kigiriki wa tabaka la juu na wanaume pia.
13Numa kana le Zhiduvuria andai Thessalonica ashunde ke o Pavlo motholas pai Vorba le Devleski ande Berea, gele kotse te rimon le narodos.
13Lakini, Wayahudi wa Thesalonika walipogundua kwamba Paulo alikuwa anahubiri neno la Mungu huko Berea, walikwenda huko, wakaanza kufanya fujo na kuchochea makundi ya watu.
14Strazo kodo phral kotsar phende le Pauloske te zhaltar karing o pai, numa o Silas ai o Timothy beshlo ande Berea.
14Wale ndugu wakamsindikiza haraka aende pwani lakini Sila na Timotheo walibaki Berea.
15Kodola kai angerenas le Paulos, gele lesa zhi ande Athens, porme mekle les, ai geletar palpale, ai o Pavlo phendia lenge te phenel le Silasoske ai o Timothy te aven leste mai sigo.
15Wale ndugu waliomsindikiza Paulo walikwenda pamoja naye mpaka Athene. Kisha, wakarudi pamoja na maagizo kutoka kwa Paulo kwamba Sila na Timotheo wamfuate upesi iwezekanavyo.
16O Pavlo azhukerelas le ande Athens, numa haliarelas ande peste ke lesko duxo nas leske mishto, ke dikhlia le manush rhuginaspe kal ikoni ande sa kodo foro.
16Paulo alipokuwa anawasubiri Sila na Timotheo huko Athene, moyo wake ulighadhibika sana alipoona jinsi mji huo ulivyokuwa umejaa sanamu za miungu.
17Divinilas ande khangeri le Zhidovonsa, ai vi kodolensa kai nas Zhiduvuria ai kai rhuginaspe ka Del. Ai vi kodolensa ando foro mashkaral po bazari swako dies kai arakhelas.
17Alijadiliana na Wayahudi na watu wengine waliomcha Mungu katika sunagogi; na kila siku alikuwa na majadiliano sokoni pamoja na wowote wale waliojitokeza.
18Uni andal dokxtoria le Epicureononge ai le Stoiconge marenas mui le Paulosa, uni mothonas, "So si kado divano?" Uni kai ashunenas ke mothol pa Jesus ai pa zhuvindimos, mothonas, "Wo mothol pa aver dela."
18Wengine waliofuata falsafa ya Epikuro na Stoiki walibishana naye. Wengine walisema, "Anataka kusema nini huyu bwanamaneno?" Kwa kuwa Paulo alikuwa anahubiri juu ya Yesu na juu ya ufufuo, wengine walisema, "Inaonekana kama anahubiri juu ya miungu ya kigeni."
19Antunchi line les, ai angerde les ka Areopagus, phenenas, "Mangas te zhanas so si kado nevo zakono kai tu sichares?
19Hivyo walimchukua Paulo, wakampeleka Areopago, wakasema, "Tunataka kujua jambo hili jipya ulilokuwa unazungumzia.
20Ke tu keres ame te ashunas dieli kai si shode. Ame mangliamas te zhanas so si kodola dieli."
20Vitu vingine tulivyosikia kwa masikio yetu vinaonekana kuwa viroja kwetu. Tungependa kujua mambo haya yana maana gani."
21Sa le manush kai beshenas ande Athens ai le streia kai beshenas ande Athens, nakhavenas penge vriama te mothon vai te ashunen nevimos.
21Wananchi wa Athene na wakazi wengine wa huko walikuwa wanatumia wakati wao wote kuhadithiana na kusikiliza habari mpyampya.
22Antunchi o Pavlo beshlo ande punrhende po plai bushol 'Mars', ai phendia lenge, "Tume kai san andai Athens, me dikhav ke tume san manush kai roden le zakonuria le devlenge ande soste godi.
22Basi, Paulo alisimama mbele ya baraza la Areopago, akasema, "Wananchi wa Athene! Ninaona kwamba ninyi, kwa vyovyote, ni watu wa dini sana.
23Chaches nakhlem angla tumaro foro, ai dikhlem savendar dieli si tume te keren tumare khangeria, ai vi arakhlem ek than kai si ramome pe leste, "Kai ek del kai chi zhanas." Tume rhuginpe ka leste bi te zhanen les. Pa kodo si kai mothav tumenge.
23Sababu yenyewe ni kwamba katika pitapita yangu niliangalia sanamu zenu za ibada nikakuta madhabahu moja ambayo imeandikwa: Kwa ajili ya Mungu yule Asiyejulikana. Basi, huyo mnayemwabudu bila kujua, ndiye ninayemhubiri kwenu.
24O Del kai kerdia e lumia ai so godi si, wo si o baro po cheri ai pe phuv, chi beshel andel tampluria (khangeria) kai kerde le manush andel vas.
24Mungu, aliyeumba ulimwengu na vyote vilivyomo, ni Bwana wa mbingu na nchi; yeye hakai katika hekalu zilizojengwa na watu.
25Nai podaime le manushenge vastensa, sar te trobulsardino les vari so, wo kai del savorhen o traio, ai barval, ai vi la kolaver dieli.
25Wala hatumikiwi kwa mikono ya watu kana kwamba anahitaji chochote kile, kwa maana yeye mwenyewe ndiye anayewapa watu uhai, anawawezesha kupumua na anawapa kila kitu.
26Kerdia sa le manushen te aven anda iek rat, ai te beshen pe sa e lumia, ai thodia e vriama mai anglal, ai le thana vorta kai trobulas te beshen.
26Kutokana na mtu mmoja aliumba mataifa yote na kuyawezesha kuishi duniani kote. Aliamua na kupanga kabla kabisa lini na wapi mataifa hayo yangeishi.
27Wo manglia le manush te roden le Devles, ai te thon zor te arakhen les le rodemasa, marka ke nai dur amendar.
27Alifanya hivyo, ili mataifa hayo yapate kumfuata, na kama vile kwa kupapasapapasa, yapate kumfikia. Hata hivyo lakini, Mungu hayuko mbali na kila mmoja wetu.
28Ke ande leste si ame o traio, ai sai mishtisavas, ai sam so sam, ai vi tumare gramnoturia phende, "Ke leske shave sam."
28Kama alivyosema mtu mmoja: Ndani yake yeye sisi tunaishi, tunajimudu, na tuko! Ni kama washairi wenu wengine walivyosema: Sisi ni watoto wake.
29Te sam andal shave le Devleske, nashti pachas ke O Del si sar o sumnkai, vai sar o rup, vai sar o bax, kai sas ramome katar e buchi ai katar le mashinki le manusheske.
29Ikiwa basi, sisi ni watoto wa Mungu, haifai kumfikiria Mungu kuwa kama dhahabu, fedha au hata jiwe lililochongwa na kutiwa nakshi na binadamu.
30O Del chi mai lel sama palpale kana sas le vriama kai le manush chi zhanenas kanch, akana mothol sa le manushenge kai godi si te keinpe anda penge bezexa.
30Mungu alifanya kama kwamba haoni nyakati zile watu walipokuwa wajinga. Lakini sasa, anaamuru watu wote kila mahali watubu.
31Ke thodia ek dies, kai kerela kris pe lumia le chachimasa ieke manushesa kai wo alosardia; dia te zhanen savorhe kana andai kodole manushes, katar e martia ka traio.
31Kwa maana amekwisha weka siku ambayo atauhukumu ulimwengu kwa haki kwa njia ya mtu mmoja aliyemteua. Mungu amewathibitishia wote jambo hili kwa kumfufua mtu huyo kutoka wafu!"
32Kana ashunde pa zhuvindimos mashkar le mule, uni asanas, ai uni mothonas, pe kadia buchi pa zhuvindimos desa amensa duma aver data.
32Walipomsikia Paulo anasema juu ya jambo la kufufuka kwa wafu, wengine wao waliangua kicheko; lakini wengine walisema, "Tunataka kukusikia tena juu ya jambo hili!"
33Porme o Pavlo gelotar mashkar lende.
33Hivyo, Paulo aliwaacha, akatoka barazani.
34Numa uni linepe pala leste, ai pachaiepe, mashkar lende sas ek manush kai busholas Dionysius, ai wo sas anda kodo narodo kai chidelaspe te keren kris. E zhuvli kai busholas Damaris pachaiape ai mai aver lensa.
34Lakini watu kadhaa waliandamana naye, wakawa waumini. Miongoni mwao walikuwa Dionisio wa Areopago, mwanamke mmoja aitwaye Damari na wengineo.