1Увидев народ, Он взошел на гору; и, когда сел, приступили к Нему ученики Его.
1Kaj vidinte la homamasojn, li supreniris sur la monton, kaj kiam li sidigxis, liaj discxiploj venis al li;
2И Он, отверзши уста Свои, учил их, говоря:
2kaj malferminte la busxon, li instruis ilin, dirante:
3Блаженны нищие духом, ибо их есть Царство Небесное.
3Felicxaj estas la malricxaj en spirito, cxar ilia estas la regno de la cxielo.
4Блаженны плачущие, ибо они утешатся.
4Felicxaj estas la plorantaj, cxar ili konsoligxos.
5Блаженны кроткие, ибо они наследуют землю.
5Felicxaj estas la humilaj, cxar ili heredos la teron.
6Блаженны алчущие и жаждущие правды, ибо они насытятся.
6Felicxaj estas tiuj, kiuj malsatas kaj soifas justecon, cxar ili satigxos.
7Блаженны милостивые, ибо они помилованы будут.
7Felicxaj estas la kompatemaj, cxar ili ricevos kompaton.
8Блаженны чистые сердцем, ибо они Бога узрят.
8Felicxaj estas la kore puraj, cxar ili vidos Dion.
9Блаженны миротворцы, ибо они будут наречены сынами Божиими.
9Felicxaj estas la pacigantoj, cxar filoj de Dio ili estos nomataj.
10Блаженны изгнанные за правду, ибо их есть Царство Небесное.
10Felicxaj estas tiuj, kiuj estas persekutitaj pro justeco, cxar ilia estas la regno de la cxielo.
11Блаженны вы, когда будут поносить вас и гнать и всячески неправедно злословить за Меня.
11Felicxaj estas vi, kiam oni vin riprocxos kaj persekutos kaj false vin kalumnios pro mi.
12Радуйтесь и веселитесь, ибо велика ваша награда на небесах: так гнали и пророков, бывших прежде вас.
12GXoju kaj ravigxu, cxar via rekompenco estos granda en la cxielo; cxar tiel oni persekutis la profetojn, kiuj estis antaux vi.
13Вы - соль земли. Если же соль потеряет силу, то чем сделаешь ее соленою? Она уже ни к чему негодна, как разве выбросить еевон на попрание людям.
13Vi estas la salo de la tero; sed se la salo sengustigxis, per kio gxi estos salita? gxi jam tauxgas por nenio, krom por esti eljxetita kaj piedpremita de homoj.
14Вы - свет мира. Не может укрыться город, стоящий на верху горы.
14Vi estas la lumo de la mondo. Urbo starigita sur monto ne povas esti kasxita.
15И, зажегши свечу, не ставят ее под сосудом, но на подсвечнике, и светит всем в доме.
15Kiam oni bruligas lampon, oni metas gxin ne sub grenmezurilon, sed sur la lampingon; kaj gxi lumas sur cxiujn, kiuj estas en la domo.
16Так да светит свет ваш пред людьми, чтобы они видели ваши добрые дела и прославляли Отца вашего Небесного.
16Tiel same via lumo lumu antaux homoj, por ke ili vidu viajn bonajn farojn, kaj gloru vian Patron, kiu estas en la cxielo.
17Не думайте, что Я пришел нарушить закон или пророков: не нарушить пришел Я, но исполнить.
17Ne pensu, ke mi venis, por detrui la legxon aux la profetojn; mi venis, ne por detrui, sed por plenumi.
18Ибо истинно говорю вам: доколе не прейдет небо и земля, ни одна иота или ни одна черта не прейдет из закона, пока не исполнится все.
18Vere mi diras al vi:GXis la cxielo kaj la tero forpasos, nek unu joto nek unu streketo forpasos de la legxo, gxis cxio plenumigxos.
19Итак, кто нарушит одну из заповедей сих малейших и научит так людей, тот малейшим наречется в Царстве Небесном; а кто сотворит и научит, тот великим наречется в Царстве Небесном.
19Tial, kiu malobservos unu el cxi tiuj plej malgrandaj ordonoj kaj tiel instruos homojn, tiu estos nomata la plej malgranda en la regno de la cxielo; sed kiu faros ilin kaj instruos, tiu estos nomata granda en la regno de la cxielo.
20Ибо, говорю вам, если праведность ваша не превзойдет праведности книжников и фарисеев, то вы не войдете в Царство Небесное.
20CXar mi diras al vi, ke se via justeco ne superos la justecon de la skribistoj kaj la Fariseoj, vi tute ne eniros en la regnon de la cxielo.
21Вы слышали, что сказано древним: не убивай, кто же убьет, подлежит суду.
21Vi auxdis, ke estas dirite al la antikvuloj:Ne mortigu, kaj kiu mortigos, tiu estos en dangxero de jugxado;
22А Я говорю вам, что всякий, гневающийся на брата своего напрасно, подлежит суду; кто же скажет брату своему: „рака", подлежит синедриону; а кто скажет: „безумный", подлежит геенне огненной.
22sed mi diras al vi, ke kiu koleras kontraux sia frato, tiu estos en dangxero de jugxado; kaj kiu diros al sia frato:Raka, tiu estos en dangxero de la sinedrio; kaj kiu diros:Malsagxulo, tiu estos en dangxero de Gehena de fajro.
23Итак, если ты принесешь дар твой к жертвеннику и там вспомнишь, что брат твой имеет что-нибудьпротив тебя,
23Tial, se vi prezentas vian oferon cxe la altaro, kaj tie memoras, ke via frato havas ion kontraux vi,
24оставь там дар твой пред жертвенником, и пойди прежде примирись с братом твоим, и тогда приди и принеси дар твой.
24lasu tie vian oferon antaux la altaro, kaj foriru, unue pacigxu kun via frato, kaj poste venu kaj prezentu vian oferon.
25Мирись с соперником твоим скорее, пока ты еще на пути с ним, чтобы соперник не отдал тебя судье, а судья не отдал бы тебя слуге, и не ввергли бы тебя в темницу;
25Konsentu rapide kun via kontrauxulo, dum vi estas kun li sur la vojo, por ke la kontrauxulo ne transdonu vin al la jugxisto, kaj la jugxisto al la subulo, kaj por ke vi ne estu jxetita en malliberejon.
26истинно говорю тебе: ты не выйдешь оттуда, пока не отдашь до последнего кодранта.
26Vere mi diras al vi, ke vi neniel eliros el tie, gxis vi pagos la lastan kodranton.
27Вы слышали, что сказано древним: не прелюбодействуй.
27Vi auxdis, ke estas dirite:Ne adultu;
28А Я говорю вам, что всякий, кто смотрит на женщину с вожделением, уже прелюбодействовал с нею в сердце своем.
28sed mi diras al vi, ke cxiu, kiu rigardas virinon, por deziri sxin, jam adultis je sxi en sia koro.
29Если же правый глаз твой соблазняет тебя, вырви его и брось от себя, ибо лучше для тебя, чтобы погиб один из членов твоих, а не все тело твое было ввержено в геенну.
29Kaj se via dekstra okulo faligas vin, elsxiru kaj forjxetu gxin; cxar estus pli bone por vi, se unu el viaj membroj pereus, ol se via tuta korpo estus jxetita en Gehenan.
30И если правая твоя рука соблазняет тебя, отсеки ее и брось от себя, ибо лучше для тебя, чтобы погиб один из членов твоих, а не все тело твое было ввержено в геенну.
30Kaj se via dekstra mano faligas vin, detrancxu kaj forjxetu gxin; cxar estus pli bone por vi, se unu el viaj membroj pereus, ol se via tuta korpo irus en Gehenan.
31Сказано также, что если кто разведется с женою своею, пусть даст ей разводную.
31Estas ankaux dirite:Kiu forsendos sian edzinon, tiu donu al sxi eksedzigan leteron;
32А Я говорю вам: кто разводится с женою своею, кроме вины прелюбодеяния, тот подает ей повод прелюбодействовать; и кто женится на разведенной, тот прелюбодействует.
32sed mi diras al vi, ke cxiu, kiu forsendas sian edzinon, krom pro malcxasteco, igas sxin adulti; kaj kiu edzigxos kun forsenditino, tiu adultas.
33Еще слышали вы, что сказано древним: не преступай клятвы, но исполняй пред Господом клятвы твои.
33Plue, vi auxdis, ke estas dirite al la antikvuloj:Ne rompu jxurojn, sed plenumu viajn jxurojn antaux la Eternulo;
34А Я говорю вам: не клянись вовсе: ни небом, потому что оно престол Божий;
34sed mi diras al vi:Tute ne jxuru; nek per la cxielo, cxar gxi estas la trono de Dio;
35ни землею, потому что она подножие ног Его; ниИерусалимом, потому что он город великого Царя;
35nek per la tero, cxar gxi estas la benketo de Liaj piedoj; nek per Jerusalem, cxar gxi estas urbo de la granda Regxo.
36ни головою твоею не клянись, потому что не можешь ниодного волоса сделать белым или черным.
36Nek jxuru per via kapo, cxar vi ne povas fari ecx unu haron blanka aux nigra.
37Но да будет слово ваше: да, да; нет, нет; а что сверх этого, то от лукавого.
37Sed via parolo estu:Jes, jes, ne, ne; cxio ekster tio estas el malbono.
38Вы слышали, что сказано: око за око и зуб за зуб.
38Vi auxdis, ke estas dirite:Okulon pro okulo, kaj denton pro dento;
39А Я говорю вам: не противься злому. Но кто ударит тебя в правую щеку твою, обрати к нему и другую;
39sed mi diras al vi:Ne rezistu al malbono; sed al tiu, kiu frapas vian dekstran vangon, turnu ankaux la alian.
40и кто захочет судиться с тобою и взять у тебя рубашку, отдай ему и верхнюю одежду;
40Kaj se iu deziras procesi kontraux vi, por forpreni vian tunikon, lasu lin preni ankaux vian mantelon.
41и кто принудит тебя идти с ним одно поприще, иди с ним два.
41Kaj se iu devigas vin iri unu mejlon, iru kun li du.
42Просящему у тебя дай, и от хотящего занять у тебя не отвращайся.
42Donu al tiu, kiu petas de vi; kaj ne deturnu vin de tiu, kiu deziras prunti de vi.
43Вы слышали, что сказано: люби ближнего твоего и ненавидь врага твоего.
43Vi auxdis, ke estas dirite:Amu vian proksimulon, kaj malamu vian malamikon;
44А Я говорю вам: любите врагов ваших, благословляйте проклинающих вас, благотворите ненавидящим вас и молитесь за обижающих вас и гонящих вас,
44sed mi diras al vi:Amu viajn malamikojn, kaj pregxu por viaj persekutantoj;
45да будете сынами Отца вашего Небесного, ибо Онповелевает солнцу Своему восходить над злыми идобрыми и посылает дождь на праведных инеправедных.
45por ke vi estu filoj de via Patro, kiu estas en la cxielo; cxar Li levas Sian sunon sur la malbonulojn kaj bonulojn, kaj sendas pluvon sur la justulojn kaj la maljustulojn.
46Ибо если вы будете любить любящих вас, какая вам награда? Не то же ли делают и мытари?
46CXar se vi amas tiujn, kiuj amas vin, kian rekompencon vi havas? cxu ne tion saman faras ecx la impostistoj?
47И если вы приветствуете только братьев ваших, что особенного делаете? Не так же ли поступают и язычники?
47Kaj se vi salutas nur sole viajn fratojn, kion ekstran vi faras? cxu ne tion saman faras ecx la nacianoj?
48Итак будьте совершенны, как совершен Отец ваш Небесный.
48Estu do perfektaj, kiel ankaux via cxiela Patro estas perfekta.