Shona

Zarma

Proverbs

23

1Kana ukagara pakudya pamwechete nomubati, Cherekedza zvakanaka zviri pamberi pako;
1 Saaya kaŋ ni goono ga goro dabarikooni banda ŋwaari do, Ma laakal hal a ma boori nda haŋ kaŋ go ni jine.
2Uzvigure huro dzako, Kana uri munhu wamadyo
2 Da ni ya laakal zaaro no ŋwaari gaa, Ma zaama daŋ ni karra gaa.
3Usapanga zvinozipa zvake, nekuti zvokudya izvo zvinonyengedzera.
3 Ma s'a laam'izey bini, Za kaŋ fafagay ŋwaari no.
4Usazvinetsa kuwana fuma; Rega huchenjeri hwako.
4 Ma si ni boŋ fargandi duure ceeciyaŋ ra, Ma si ni laakal sinji a gaa.
5Unoda kuzvitarira nameso ako? Zvaenda! nekuti zvirokwazvo fuma inozviitira mapapiro, Segondo rinobhururukira kudenga
5 Waati kaŋ ni na ni moy sinji a gaa, Kala fap! a daray! Zama haciika arzaka ga te fata nga boŋ se, Danga zeeban cine kaŋ ga tun ka deesi ka koy kala beene.
6Usadya zvokudya zvomunhu anoruchiva; Kana kupanga zvinozipa zvake.
6 Ni ma si gunuwante ŋwaari ŋwa, Ma s'a laam'izey bini mo.
7nekuti sezvaanofunga mumoyo make, ndozvaakaita; Anoti kwauri, Chidya, chimwa; , Asi moyo wake haune hanya newe.
7 Zama danga mate kaŋ a goono ga miila nga bina ra, Yaadin mo no a go. A ga ne ni se: «Ma ŋwa, ma haŋ,» Amma a bina si ni gaa bo.
8Musuva wawadya, uchaurutsazve, Ukarashikirwa namashoko ako akanaka.
8 Looma kaŋ ni ŋwa, ni g'a yeeri, Ni sanni kaana mo ma daray ni se.
9Usataura paunonzwikwa nebenzi; nekuti richazvidza uchenjeri hwamashoko ako.
9 Ma si salaŋ saamo hanga ra, Zama a ga donda ni sanney laakalo.
10Usabvisa muganhu wekare; Uye usapinda paminda yenherera;
10 Ma si fari hirri seeda zeeno ganandi, Ma si furo alatuumey farey ra mo.
11nekuti Mudzikunuri wavo ane simba; Iye uchavarwira pamhaka dzavo newe.
11 Zama i Fansakwa ya gaabikooni no, A ga faasa i se ni gaa.
12moyo wako ushingaire kudzidziswa, Nenzeve dzako kunzwa mashoko ezivo.
12 Ma ni bina ye dondonandiyaŋ ceeciyaŋ gaa, Ma ni hangey mo ye bayray sanni maayaŋ gaa.
13Usarega kuranga mwana; nekuti kunyange ukamurova neshamhu, haangafi.
13 Ma si ni kambe candi ka fay da zanka goojiyaŋ, Zama baa ni n'a kar da goobu, a si bu bo.
14Umurove neshamhu, Ugorwira mweya wake paSheori.
14 M'a kar da goobu, k'a fundo faaba Alaahara gaa.
15Mwanakomana wangu, kana moyo wako wochenjera, Nomoyo wangu uchafarawo.
15 Ay izo, da ni bina te laakal, Kulu ay bumbo bina mo ga maa kaani.
16Zvirokwazvo, itsvo dzangu dzichafarisisa, Kana miromo yako ichitaura zvinhu zvakarurama.
16 Oho, ay bina ga to da farhã, Saaya kaŋ ni meyo ga hayey kaŋ ga saba ci.
17moyo wako ngaurege kugodora vatadzi; Asi utye Jehovha mazuva ose.
17 Ni bina ma si canse zunubikooney gaa, Amma ni ma goro Rabbi humburkumay ra zaari me-a-me.
18nekuti zvirokwazvo mubayiro uripo; Chawakatarira hachingaparadzwi.
18 Zama haciika a gonda alhakku, Ni beeja si fun mo.
19Inzwa, iwe mwanakomana wangu, uchenjere, Ururamise moyo wako munzira.
19 Ya ay izo, ma maa, ma te laakal mo, Ma ni bina daŋ fonda gaa.
20Usava pakati pavanokarira waini, Pakati pavanokarira nyama.
20 Ma si goro baji hankoy game ra, Wala borey kaŋ laakal ga zaaru ham ŋwaari gaa,
21nekuti mumwi neane madyo vachava varombo; Hope dzichapfekedza munhu mamvemve.
21 Zama borey kaŋ ga bugu nda ngey kaŋ laakal ga zaaru ŋwaari gaa wo, I ga aniya ka talka, Dusungu mo ga boro daabu nda zaara-zaara.
22Teerera baba vako vakakubereka; Usazvidza mai vako kana vachembera.
22 Ma hanga jeeri ni baaba kaŋ na ni hay se, Ma si donda ni nya waati kaŋ a zeen.
23Tenga zvokwadi, urege kuzoitengesazve; Uye tenga uchenjeri nedzidzo nenjere.
23 Ma cimi day, ma s'a neera, Oho, nga nda laakal, da dondonandiyaŋ, da fahamay.
24Baba vovakarurama vachafara kwazvo; Uye akabereka mwana akachenjera, achafadzwa naye.
24 Adilante baaba ga farhã gumo, Bora mo kaŋ na zanka laakalkooni hay ga du farhã a do.
25Baba vako namai vako ngavafare, Mai vakakubereka ngavafare kwazvo.
25 Naŋ ni nya da ni baaba ma maa kaani, Waybora kaŋ na ni hay, ma naŋ a ma farhã.
26Mwanakomana wangu, ndipe moyo wako; Meso ako ngaafarire nzira dzangu.
26 Ay izo, m'ay no ni bina, Naŋ mo ni bina ma maa ay fondey kaani.
27nekuti chifeve igoronga rakadzika; Nomukadzi wokumwe gomba rakamanikana.
27 Zama waykuuru ya goota no kaŋ ga guusu, Kaaruwa mo day kankamante no.
28Zvirokwazvo anovandira segororo; Anowedzera vanyengedzeri pakati pavanhu.
28 Oho, a ga lamba danga kosarayko, A ga amaana ŋwaakoy baabandi Adam-izey game ra.
29Ndiani ane: Urombo? Ndiani ane: Urombo? Ndiani anokukakavara? Ndiani anokuchema? Ndiani anemavanga pasina mhaka? Ndiani ane meso akatsvuka?
29 May no goono ga te: «Way! Way!» May no ga ne: «Kaari!» May no ka gonda yanje? May no goono ga guutu? May no bora kaŋ gonda maray-marayyaŋ kaŋ sinda sabaabu? May no ka bara nda mo ciray-ciray yaŋ?
30Ndivo vanogarisa pawaini; Ivo vanondotsvaka waini yavhenganiswa.
30 Kala ngey, borey kaŋ ga gay duvan* haŋyaŋ do, Ngey kaŋ ga duvan margante ceeci.
31Usatarira waini kana yakatsvuka, Kana ichivaima mumukombe, Kana ichitapira pakumwiwa.
31 Ma si duvaŋo guna saaya kaŋ a te iciray, Saaya kaŋ a ga boosu gaasiya ra, Saaya kaŋ a ga zulli nda kaani.
32Pakupedzisira inoruma senyoka, Inobaya semvumbi.
32 A bananta a ga nama danga gondi, A ga hay danga gazama.
33Meso ako achaona zvisingazikamwi, moyo wako uchabudisa zvisakarurama.
33 Ni moy ga hari yawyaŋ guna, Ni bina mo ga hari siiroyaŋ ci.
34Zvirokwazvo uchava somunhu avete pasi mukati megungwa, Kana soavete pamusoro pedanda rechikepe.
34 Oho, ni ga ciya danga boro kaŋ goono ga kani teeku bindi ra, Wala boro kaŋ kani hi daabuley yollo boŋ beene.
35Uchati, Vakandirova, asi handina kurwadziwa, Vakandirova, asi handina kuzvinzwa; Ndichapepuka rinhiko? Ipapo ndichandoitsvakazve.
35 Ni ga ne, «I n'ay kar, amma ay mana maa doori. I n'ay soote-soota, ay mana maray mo. Waati fo no ay mo ga hay? Ay ma ye k'a ceeci koyne hala hõ.»