Shona

Zarma

Proverbs

4

1imwi vanakomana, inzwai kurairira kwababa venyu; Teererai, muzive njere.
1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
2nekuti ndinokupai dzidziso yakanaka; Regai kurasha murayiro wangu.
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
3nekuti ini ndakanga ndiri mwanakomana kuna baba vangu, Mwana oga akadikamwa kwazvo, namai vangu;
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
4Ivo baba vakandidzidzisa, vakati kwandiri, moyo wako ngaunyatsobata mashoko angu; Chengeta mirairo yangu, urarame.
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
5Zviwanire uchenjeri, zviwanire njere; Regai kukangamwa kana kutsauka pamashoko omuromo wangu;
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
6Usahurasha, hugokuchengeta; Uhude, hugokurinda.
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
7Uchenjeri chinhu chikuru kune zvose; saka uzviwanire uchenjeri; Uzviwanire njere nezvose zvaunazvo.
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
8Uhukudze, hugokukwiridza iwe; Huchakuvigira kukudzwa, kana uchihumbundikira.
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
9Huchapa musoro wako chishongo chakanaka; Huchakuisira korona inobwinya.
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
10Chinzwa iwe mwanakomana wangu, ugamuchire zvandinoreva; Makore oupenyu hwako agova mazhinji.
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
11Ndakakudzidzisa panzira youchenjeri; Ndakakufambisa pamakwara akarurama.
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
12Kana uchifamba, tsoka dzako hadzingapinganidzwi; Kana uchimhanya, haungagumburwi.
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
13Natsa kubata kurairirwa; usakuregedza; Ukuchengete, nekuti ndihwo hupenyu hwako.
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
14Usapinda pagwara ravakaipa, Usafamba nenzira yavakashata.
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
15Uinzvenge, usapinda pairi; Tsauka pairi, upfuure hako.
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
16nekuti havavati, kana vasingaiti zvakashata; Vanotorerwa hope dzavo, kana vasingagumbusi vamwe.
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
17nekuti vanodya zvokudya zvezvakaipa, Nokumwa waini yokumanikidza.
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
18Asi gwara ravakarurama rakaita sechiedza chamambakwedza, Chinoramba chichiwedzera kubwinya kusvikira pamasikati makuru.
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
19Nzira yavakaipa yakaita serima; Havazivi chingavagumbusa.
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
20Mwanakomana wangu, teerera mashoko angu; Rerekera nzeve yako kune zvandinoreva.
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
21Urambe uchitarira, Uachengete mukati momoyo wako.
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
22nekuti ndihwo hupenyu kuna vanowawana, Noukukutu bwemuviri yavo yose.
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
23Chengeta moyo wako kupfuura zvose zvinofanira kurindwa; nekuti mukati mawo ndimo mune zvitubu zvoupenyu.
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
24Bvisa kwauri nhema dzomuromo, Kutsauka kwemiromo ngakuve kure newe.
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
25Meso ako ngaarurame pakutarira; Mafungiro ameso ako ngaatarire mberi kwako.
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
26Gadzirira tsoka dzako gwara; Nzira dzako dzose dzive dzakasimba.
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
27Usatsaukira kurudyi kana kuruboshwe; Rutsoka rwako urubvise pane zvakaipa.
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.