1Diqsiyadii dhintay saliidda cadarsameeyaha way qudhmiyaan, oo nacasnimadii yaruna saasoo kalay kan xigmadda loo sharfo u bi'isaa.
1
همانطور که مگسهای مُرده شیشه عطر را متعفّن میسازند، یک عمل کوچک احمقانه نیز میتواند حکمت و عزّت یک شخص را از بین ببرد.
2Ninkii xigmad leh qalbigiisu xagga midigtuu u jeedaa, laakiinse nacaska qalbigiisu xagga bidixduu u jeedaa.
2
دل مرد دانا او را مایل به کارهای نیک میسازد، امّا دل یک شخص احمق او را به کارهای بد وادار میسازد.
3Oo weliba kan nacaska ahu markuu jidka marayo wuu caqli yaraadaa, oo ku alla kii uu arkaba wuxuu u sheegaa inuu nacas yahay.
3
آدم احمق حتّی در راه رفتن هم حماقت خود را به هرکس نشان میدهد.
4Haddii taliyahu kugu dhirfo, meeshaada ha ka dhaqaaqin, waayo, qalbiqabowgu xumaano waaweyn wuu qabowjiyaa.
4
وقتی رئیس شما بر شما خشمگین میشود، کار خود را ترک نکنید. اگر در برابر خشم او خونسرد باشید، بسیاری از مشکلات حل میشوند.
5Waxaa jira wax shar ah oo aan qorraxda hoosteeda ku arkay, waxaana weeye qalad taliyaha ka yimaada.
5
بدی دیگر هم در این جهان دیدم که در اثر اشتباه حاکمان به وجود میآید.
6Nacasnimadu waxay joogtaa meelo sarsare oo waaweyn oo taajiriintuna waxay fadhiyaan meel hoose.
6
به اشخاص نادان مقام و منصب عالی داده میشود، امّا به ثروتمندان اهمیّتی نمیدهند.
7Waxaan arkay addoommo fardo fuushan, iyo amiirro sida addoommo oo kale lugaynaya.
7
غلامان را دیدم که بر اسب سوار هستند و اشخاص نجیب و بزرگ مثل غلامان پیاده میروند.
8Kii god qodaa isagaa ku dhici doona, oo ku alla kii deyr dumiyana abeesaa qaniini doonta.
8
کسیکه چاه میکند خودش در آن میافتد، و آن که دیوار را سوراخ میکند مار او را میگزد.
9Ku alla kii dhagaxyo rujiyaaba wuu ku dhaawacmi doonaa, oo kii qoryo jejebiyaana isagaa khatar ku geli doona.
9
کسیکه در معدنِ سنگ کار میکند با سنگ زخمی میشود و کسیکه درختی را میبرد، به وسیلهٔ درخت زخمی میشود.
10Haddii birtu af beesho, oo aan la soofayn, waa in xoog badan lagu sii kordhiyaa, laakiinse xigmaddu faa'iido bay leedahay si loogu liibaano.
10
اگر لبهٔ تبر تیز نباشد قوّت بیشتری لازم دارد و شخص عاقل پیش از شروع کار لبهٔ آن را تیز میکند.
11Haddii abeeso wax qaniinto iyadoo aan la falfalin, markaas ka dib falfalowgu waxtar ma leh.
11
قبل از اینکه مار کسی را بگزد، باید آن را افسون کرد.
12Kii xigmad leh erayada afkiisu waa raxmad miidhan, laakiinse bushimaha nacasku isaga qudhiisay baabbi'iyaan.
12
کلام شخص دانا فیض بخش است، امّا سخنان آدم نادان خودش را تباه میکند.
13Erayada afkiisa bilowgoodu waa nacasnimo, oo dhammaadka hadalkiisuna waa waalli baas.
13
ابتدای کلامش حماقت است و پایان آن دیوانگی محض.
14Nacasku hadalkiisa wuu badiyaa, waxa ahaan doona binu-aadmigu garan maayo, oo waxa dabadiis dhici doonana bal yaa u sheegi kara?
14
شخص احمق زیاد حرف میزند.
هیچکس نمیداند که بعداً چه اتّفاقی خواهد افتاد و هیچکس نمیتواند بگوید بعد از مرگ چه خواهد شد.
15Nacasyada hawshoodu midkood kastaba way daalisaa, maxaa yeelay, isagu xataa sida magaalada loo tago ma yaqaan.
15
کار آدم نادان را فرسوده میکند، به طوری که حتّی نمیتواند راه خانهٔ خود را پیدا کند.
16Dalkow, adaa iska hoogay, markii boqorkaagu ilmo yar yahay, oo amiirradaaduna ay aroortii wax cunaan!
16
افسوس به حال کشوری که پادشاه آن اختیاری از خود نداشته باشد و رهبرانش سحرگاهان بخورند و بنوشند و مست شوند!
17Dalkow, waad barakaysan tahay, markii boqorkaagu nin gobeed yahay, oo amiirradaaduna ay wakhti habboon wax u cunaan inay xoog ku yeeshaan ee aan ahayn inay sakhraamaan!
17
خوشا به حال سرزمینی که پادشاهش نجیبزاده باشد و رهبران آن به موقع و به اندازه بخورند و بنوشند و مست نکنند!
18Caajisnimo badan saqafku waa ku dumaa, oo shuqulla'aanta gacmahana gurigaa ku darroora.
18
در اثر تنبلی سقف خانه چِکه میکند و فرو میریزد.
19Diyaafadda waxaa loo dhigaa qosol aawadiis, khamriguna naftuu u raaxeeyaa, oo lacagtu wax kastaba way ka jawaabtaa.Boqorka ha ku caayin xataa fikirkaaga, oo taajirkana ha ku caayin qolladdaada jiifka, waayo, shimbir hawada duusha ayaa codkaaga qaadi doonta, oo wax baalal leh ayaa xaalka sheegi doona.
19
جشن خوشی میآورد و شراب سرمستی، امّا بدون پول هیچکدام را نمیتوانی داشته باشی.
به پادشاه حتّی در فکر خود هم دشنام ندهید و حتّی در بستر خود هم شخص ثروتمند را لعنت نکنید، زیرا ممکن است پرندهای سخنان تو را به گوش آنها برساند.
20Boqorka ha ku caayin xataa fikirkaaga, oo taajirkana ha ku caayin qolladdaada jiifka, waayo, shimbir hawada duusha ayaa codkaaga qaadi doonta, oo wax baalal leh ayaa xaalka sheegi doona.
20
به پادشاه حتّی در فکر خود هم دشنام ندهید و حتّی در بستر خود هم شخص ثروتمند را لعنت نکنید، زیرا ممکن است پرندهای سخنان تو را به گوش آنها برساند.