1Kuwa sharka lahu waxay cararaan iyadoo aan ciduna eryanayn, Laakiinse kuwa xaqa ahu waxay u dhiirran yihiin sida libaax oo kale.
1
مردم بدکار میگریزند، درحالیکه کسی آنها را تعقیب نمیکند، امّا اشخاص درستکار مثل شیر، شجاع هستند.
2Waddan xadgudubkiisa aawadiis amiirradu way badan yihiin, Laakiinse ninkii waxgarasho iyo aqoon leh dowladdiisu way sii raagtaa.
2
وقتی ملّتی گرفتار شورش میشود، دولتش به آسانی سرنگون میگردد، امّا رهبران درستکار و عاقل مایهٔ ثبات مملکت هستند.
3Miskiin masaakiinta dulmaa Waa sida roob dhulka xaadha oo aan cunto ka tegin.
3
حاکمی که بر فقرا ظلم میکند، مانند باران شدیدی است که محصول را از بین میبرد.
4Kuwa sharciga ka tagaa waxay ammaanaan kuwa sharka leh, Laakiinse kuwa sharciga dhawra ayaa iyaga la dirira.
4
قانون شکنی، ستایش شریران است؛ امّا اطاعت از قانون، مبارزه با آنها میباشد.
5Nimanka sharka lahu garsooridda ma gartaan, Laakiinse kuwa Rabbiga doondoonaa wax walbay gartaan.
5
عدالت برای مردم بدکار بیمعنی است، امّا پیروان خداوند اهمیّت آن را به خوبی میدانند.
6Kii jidad qalloocan ku socda, in kastoo uu taajir yahay, Waxaa ka roon miskiinka daacadnimadiisa ku socda.
6
انسان بهتر است فقیر و درستکار باشد، از اینکه ثروتمند و فریبکار.
7Ku alla kii sharciga dhawraa waa wiil caqli leh, Laakiinse kii raaca kuwa cirta weyn, aabbihiisuu ceebeeyaa.
7
جوانی که از قانون الهی اطاعت میکند، عاقل است؛ امّا کسیکه همنشین مردم شریر میشود، باعث ننگ والدین خود میشود.
8Kii korsaar iyo ribo maalkiisa ku korodhsadaa, Wuxuu u ururin doonaa mid masaakiinta u naxariista.
8
مالی که از راه ربا و سودجویی از فقرا حاصل شود، عاقبت به دست کسی میافتد که بر فقرا رحم میکند.
9Kii dhegtiisa ka leexiya inuu sharciga maqlo, Xataa baryootankiisu waa karaahiyo.
9
خدا از دعای کسانیکه احکام او را اطاعت نمیکنند، نفرت دارد.
10Ku alla kii kuwa xaqa ah jid shar ah ku ambiyaa, Isagaa ku dhici doona godkiisa, Laakiinse kuwa qummanu wax wanaagsan bay dhaxli doonaan.
10
هر که دام در راه شخص درستکار بنهد و او را به راه بد بکشاند، عاقبت به دام خود گرفتار میشود، امّا اشخاص نیک پاداش خوبی میگیرند.
11Taajirku waa isla caqli weyn yahay, Laakiinse miskiinka waxgarashada leh ayaa isaga kashifa.
11
ثروتمندان خود را عاقل میپندارند، امّا فقیر خردمند از باطن آنها باخبر است.
12Kuwa xaqa ahu markay guulaystaan, waxaa jirta ammaan weyn, Laakiinse markii kuwa sharka lahu sara kacaan dadku waa dhuuntaa.
12
وقتی مردمان نیک پیروز میشوند، همه خوشی میکنند؛ امّا هنگامیکه شریران به قدرت میرسند، مردم پنهان میشوند.
13Kii xadgudubyadiisa qariyaa ma liibaani doono, Laakiinse kii qirta oo haddana ka tagaa, naxariis buu heli doonaa.
13
هر که گناه خود را بپوشاند، هرگز کامیاب نمیشود؛ امّا کسیکه به گناه خود اعتراف کند و از آن دست بکشد، خدا بر او رحم میکند.
14Ninkii mar kasta cabsadaa waa barakaysan yahay, Laakiinse kii qalbigiisa sii adkeeyaa masiibuu ku dhici doonaa.
14
خوشا به حال کسیکه از خداوند میترسد، زیرا هر که در برابر خدا سرسختی نشان بدهد، گرفتار بلا و بدبختی میشود.
15Taliyihii shar lahu wuxuu dadka masaakiintaa ku yahay Sida libaax ciyaya iyo sida orso weerar ah oo kale.
15
مردم بیچارهای که زیر سلطهٔ حاکم ظالمی زندگی میکنند، مانند کسانی میباشند که گرفتار شیر غرّان و یا خرس گرسنه هستند.
16Amiirkii garaaddaranu waa nin dulun weyn, Laakiinse kii neceb faa'iidada xaqdarrada ah cimrigiisuu dheerayn doonaa.
16
پادشاه نادان بر مردم ظلم میکند، امّا آن پادشاهی که از بیعدالتی و رشوهخواری نفرت داشته باشد، سلطنتش طولانی خواهد بود.
17Ninkii nin dhiiggiis qabaa Wuxuu u carari doonaa godka, oo ninna yaanu ka joojin.
17
عذابِ وجدان شخص قاتل، او را به سوی مجازات میبرد، پس تو سعی نکن که او را از عذابش برهانی.
18Ku alla kii si qumman u socda waa la samatabbixin doonaa, Laakiinse kii si qalloocan laba jid ugu socdaa haddiiba wuu dhici doonaa.
18
هر که در راه راست ثابت قدم باشد، در امان میماند؛ امّا کسیکه به راههای کج برود، به زمین میخورد.
19Kii dhulkiisa beertaa, cunto badan buu ka dhergi doonaa, Laakiinse kii waxmatarayaal raacaa wuxuu ka dhergi doonaa caydhnimo.
19
هر که در زمین خود زراعت کند، نان کافی خواهد داشت، امّا کسیکه وقت خود را به تنبلی بگذراند، فقیر میشود.
20Ninkii aamin ahu aad buu u barakoobi doonaa, Laakiinse kii taajirnimo ku degdegaa ma taqsiir la'aan doono.
20
اشخاص درستکار کامیاب میشوند، ولی کسانیکه برای ثروتمند شدن عجله میکنند، بیسزا نمیمانند.
21Ma wanaagsana in dadka loo kala eexdo, Iyo inuu nin xabbad kibis ah u xadgudbo toona.
21
طرفداری کار درستی نیست، امّا قضاتی هم هستند که بهخاطر یک لقمه نان بیعدالتی میکنند.
22Kii taajirnimo ku degdegaa waa qumay, Mana oga inuu caydhoobi doono.
22
آدم خسیس فقط به فکر جمعآوری ثروت است، غافل از اینکه فقر در انتظار اوست.
23Kii nin canaantaa wuxuu marka dambe heli doonaa Raallinimo ka badan kan carrabka ku faaniya.
23
اگر اشتباه کسی را به او گوشزد کنی، در آخر بیشتر از کسیکه پیش او چاپلوسی کرده است، از تو قدردانی خواهد کرد.
24Kii aabbihiis ama hooyadiis wax ka dhaca oo haddana yidhaahda, Taasu xadgudub ma aha, Wuxuu saaxiib la yahay kii wax dumiya.
24
کسیکه از والدین خود دزدی میکند و میگوید: «کار بدی نکردهام»، از یک راهزن کمتر نیست.
25Kii hunguri weynu muran buu kiciyaa, Laakiinse kii Rabbiga isku halleeya waa la barwaaqaysiin doonaa.
25
حرص و طمع باعث جنگ و جدال میشود، امّا توکّل نمودن بر خداوند، انسان را کامیاب میسازد.
26Kii qalbigiisa isku halleeyaa waa nacas, Laakiinse ku alla kii si caqli ah u socda waa la samatabbixin doonaa.
26
کسیکه از عقاید خود پیروی میکند، احمق است، امّا هر که پیرو تعالیم دانایان باشد، در امان میماند.
27Kii miskiinka wax siiyaa ma baahan doono, Laakiinse kii indhaha ka qarsada aad baa loo habaari doonaa.Markii kuwa sharka lahu kacaan dadku waa dhuuntaa, Laakiinse markay halligmaan, kuwa xaqa ahu way sii kordhaan.
27
اگر به فقرا کمک کنی، هرگز محتاج نمیشوی، امّا اگر روی خود را از آنها برگردانی، مورد لعنت قرار میگیری.
هنگامیکه شریران به قدرت میرسند، مردم پنهان میشوند، امّا وقتی آنها سقوط میکنند، اشخاص درستکار قدرت را به دست میگیرند.
28Markii kuwa sharka lahu kacaan dadku waa dhuuntaa, Laakiinse markay halligmaan, kuwa xaqa ahu way sii kordhaan.
28
هنگامیکه شریران به قدرت میرسند، مردم پنهان میشوند، امّا وقتی آنها سقوط میکنند، اشخاص درستکار قدرت را به دست میگیرند.