1PASADAS estas cosas, fuése Jesús de la otra parte de la mar de Galilea, que es de Tiberias.
1Sa human niining mga butanga, si Jesus milakat ngadto sa tabok sa dagat sa Galilea, nga mao ang dagat sa Tiberias.
2Y seguíale grande multitud, porque veían sus señales que hacía en los enfermos.
2Ug usa ka dakung panon sa katawohan mingnunot kaniya, kay hingkit-an nila ang mga katingalahan nga iyang gibuhat kanila sa mga masakiton.
3Y subió Jesús á un monte, y se sentó allí con sus discípulos.
3Ug si Jesus mitungas sa bukid, ug didto milingkod uban sa iyang mga tinon-an.
4Y estaba cerca la Pascua, la fiesta de los Judíos.
4Karon ang pasko, ang fiesta sa mga Judio, nagakahaduol.
5Y como alzó Jesús los ojos, y vió que había venido á él grande multitud, dice á Felipe: ¿De dónde compraremos pan para que coman éstos?
5Busa si Jesus, sa giyahat ang iyang mga mata, ug sa nakita nga ang usa ka dakung panon sa katawohan nagapadulong kaniya, miingon kang Felipe: Asa kita magpalit ug tinapay aron kini sila makakaon?
6Mas esto decía para probarle; porque él sabía lo que había de hacer.
6Ug kini iyang gipamulong sa pagsulay kaniya: kay siya sa iyang kaugalingon nahibalo kong unsa ang iyang pagabuhaton.
7Respondióle Felipe: Doscientos denarios de pan no les bastarán, para que cada uno de ellos tome un poco.
7Si Felipe mitubag kaniya: Duha ka gatus ka denario nga tinapay dili paigo alang kanila aron ang tagsatagsa makakuha ug diyutay.
8Dícele uno de sus discípulos, Andrés, hermano de Simón Pedro:
8Usa sa iyang mga tinon-an, si Andres, ang igsoon ni Simon Pedro, miingon kaniya:
9Un muchacho está aquí que tiene cinco panes de cebada y dos pececillos; ¿mas qué es esto entre tantos?
9Mayusadinhikabatangalalakenga adunay lima ka tinapay nga cebada, ug duha ka isda, apan mag-unsa man kini alang niining gidaghanon?
10Entonces Jesús dijo: Haced recostar la gente. Y había mucha hierba en aquel lugar: y recostáronse como número de cinco mil varones.
10Si Jesus miingon: Palingkora ang mga tawo. Karon, may daghang balili niadtong dapita. Busa ang mga tawo nanglingkod, sa gidaghanon nga may lima ka libo.
11Y tomó Jesús aquellos panes, y habiendo dado gracias, repartió á los discípulos, y los discípulos á los que estaban recostados: asimismo de los peces, cuanto querían.
11Busa mikuha si Jesus sa mga tinapay, ug sa nakapasalamat, gibahinbahin niya kini sa mga tinon-an, ug ang mga tinon-an sa mga nanaglingkod; ingon man usab ang mga isda kutob sa ilang buot.
12Y como fueron saciados, dijo á sus discípulos: Recoged los pedazos que han quedado, porque no se pierda nada.
12Ug sa nangabusog na sila, miingon siya sa iyang mga tinon-an: Tiguma ninyo ang mga tinipik nga nanghibilin aron walay mausik.
13Cogieron pues, é hinchieron doce cestas de pedazos de los cinco panes de cebada, que sobraron á los que habían comido.
13Busa gitigum nila, ug napuno ang napulo ug duha ka bukag sa mga tinipik gikan sa lima ka tinapay nga cebada nga nanghibilin niadtong nagpakakaon.
14Aquellos hombres entonces, como vieron la señal que Jesús había hecho, decían: Este verdaderamente es el profeta que había de venir al mundo.
14Busa sa pagkakita sa mga tawo sa ilhanan nga iyang gibuhat, nanag-ingon sila: Kini sa pagkamatuod mao gayud ang Manalagna nga nagaanhi sa kalibutan.
15Y entendiendo Jesús que habían de venir para arrebatarle, y hacerle rey, volvió á retirarse al monte, él solo.
15Busa si Jesus, sa nasabut niya nga sila moadto kaniya sa pagkuha nga pinugos, aron pagbuhat kaniya nga hari, mibalik sa bukid nga siya lamang usara.
16Y como se hizo tarde, descendieron sus discípulos á la mar;
16Ug sa ming-abut ang kahaponon, ang iyang mga tinon-an nanglugsong sa dagat.
17Y entrando en un barco, venían de la otra parte de la mar hacia Capernaum. Y era ya oscuro, y Jesús no había venido á ellos.
17Ug nanakay sila sa sakayan, ug mitabok sa dagat ngadto sa Capernaum. Ug mangitngit na kadto, ug si Jesus wala pa mahiabut kanila.
18Y levantábase la mar con un gran viento que soplaba.
18Ug mitubo ang dagat tungod sa dakung hangin nga mihuros.
19Y como hubieron navegado como veinticinco ó treinta estadios, ven á Jesús que andaba sobre la mar, y se acercaba al barco: y tuvieron miedo.
19Busa sa nakagaud na sila ug may lima kun unom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga nagalakaw sa ibabaw sa dagat, ug miduol sa sakayan; ug nangahadlok sila.
20Mas él les dijo: Yo soy; no tengáis miedo.
20Apan siya miingon kanila: Ako man kini, dili kamo mangahadlok.
21Ellos entonces gustaron recibirle en el barco: y luego el barco llegó á la tierra donde iban.
21Busa buot nilang dawaton siya sa sakayan, ug gilayon ang sakayan miabut sa yuta nga ilang gipadulngan.
22El día siguiente, la gente que estaba de la otra parte de la mar, como vió que no había allí otra navecilla sino una, y que Jesús no había entrado con sus discípulos en ella, sino que sus discípulos se habían ido solos;
22Sa sunod nga adlaw ang panon sa katawohan nga nanagtindog sa tabok nga daplin sa dagat nakakita nga walay laing sakayan didto, gawas sa usa lamang, ug nga si Jesus wala mosulod sa sakayan kauban sa iyang mga tinon-an, apan nga ang iyang mga tinon-an nangadto nga sila lamang.
23Y que otras navecillas habían arribado de Tiberias junto al lugar donde habían comido el pan después de haber el Señor dado gracias;
23(Bisan pa, may nangabut nga mga sakayan gikan sa Tiberias, duol sa dapit diin sila nagkaon sa tinapay sa tapus ang Ginoo makapasalamat):
24Como vió pues la gente que Jesús no estaba allí, ni sus discípulos, entraron ellos en las navecillas, y vinieron á Capernaum buscando á Jesús.
24Sa hingkit-an sa panon sa katawohan nga wala didto si Jesus, bisan ang iyang mga tinon-an, sila gayud nanakay sa mga sakayan, ug nangadto sa Capernaum nga nagapangita kang Jesus.
25Y hallándole de la otra parte de la mar, dijéronle: Rabbí, ¿cuándo llegaste acá?
25Ug sa ilang hingkit-an siya sa tabok sa dagat, sila miingon kaniya: Rabbi, kanus-a ikaw moanhi dinhi?
26Respondióles Jesús, y dijo; De cierto, de cierto os digo, que me buscáis, no porque habéis visto las señales, sino porque comisteis el pan y os hartasteis.
26Si Jesus mitubag kanila ug miingon: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, naga-ingon ako kaninyo: Nangita kamo kanako dili tungod kay kamo nakakita sa mga katingalahan, kondili tungod kay nakakaon kamo sa tinapay ug nangabusog.
27Trabajad no por la comida que perece, mas por la comida que á vida eterna permanece, la cual el Hijo del hombre os dará: porque á éste señaló el Padre, que es Dios.
27Maghago kamo, dili alang sa kalan-on nga mawala, kondili alang sa kalan-on nga magapadayon ngadto sa kinabuhi nga walay katapusan, nga igahatag kaninyo sa Anak sa tawo, kay kaniya ang Amahan, ang Dios nagtimaan.
28Y dijéronle: ¿Qué haremos para que obremos las obras de Dios?
28Busa sila nanag-ingon kaniya: Unsay among pagabuhaton aron among mahimo ang buhat sa Dios?
29Respondió Jesús, y díjoles: Esta es la obra de Dios, que creáis en el que él ha enviado.
29Si Jesus mitubag ug miingon kanila: Kini mao ang buhat sa Dios, nga kamo managtoo kaniya nga iyang gisugo.
30Dijéronle entonces: ¿Qué señal pues haces tú, para que veamos, y te creamos? ¿Qué obras?
30Busa sila miingon kaniya: Unsa man diay ang ilhanan nga gibuhat mo, aron kami makakita ug motoo kanimo? Unsay imong gibuhat?
31Nuestros padres comieron el maná en el desierto, como está escrito: Pan del cielo les dió á comer.
31Ang among mga ginikanan naka kaon sa mana sa kamingawan, ingon sa nahasulat: Iyang gihatagan sila ug tinapay gikan sa langit aron ilang pagakan-on.
32Y Jesús les dijo: De cierto, de cierto os digo: No os dió Moisés pan del cielo; mas mi Padre os da el verdadero pan del cielo.
32Busa si Jesus miingon kanila: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, naga-ingon ako kaninyo: Dili si Moises ang naghatag kaninyo sa tinapay nga gikan sa langit, kondili ang akong Amahan mao ang naghatag kaninyo sa matuod nga tinapay nga gikan sa langit.
33Porque el pan de Dios es aquel que descendió del cielo y da vida al mundo.
33Kay ang tinapay sa Dios mao kadtong nanaug nga gikan sa langit, ug nagahatag ug kinabuhi sa kalibutan.
34Y dijéronle: Señor, danos siempre este pan.
34Busa sila nag-ingon kaniya: Ginoo, hatagi kami kanunay niini nga tinapay.
35Y Jesús les dijo: Yo soy el pan de vida: el que á mí viene, nunca tendrá hambre; y el que en mí cree, no tendrá sed jamás.
35Si Jesus miingon kanila: Ako mao ang tinapay sa kinabuhi. Ang moari kanako dili gayud gutumon, ug ang motoo kanako dili na gayud uhawon.
36Mas os he dicho, que aunque me habéis visto, no creéis.
36Apan ako nagaingon kaninyo, nga kamo nakakita kanako, apan wala motoo.
37Todo lo que el Padre me da, vendrá á mí; y al que á mí viene, no le hecho fuera.
37Ang tanan nga gihatag kanako sa Amahan moduol kanako, ug ang moduol kanako dili ko gayud isalikway.
38Porque he descendido del cielo, no para hacer mi voluntad, mas la voluntad del que me envió.
38Kay nanaug ako gikan sa langit, dili sa pagbuhat sa akong kaugalingong kabubut-on, kondili sa kabubut-on sa nagsugo kanako.
39Y esta es la voluntad del que me envió, del Padre: Que todo lo que me diere, no pierda de ello, sino que lo resucite en el día postrero.
39Ug mao kini ang kabubut-on sa nagsugo kanako, nga sa tanan niadtong iyang gihatag kanako walay mawala, kondili nga pagabanhawon ko sila sa katapusan nga adlaw.
40Y esta es la voluntad del que me ha enviado: Que todo aquel que ve al Hijo, y cree en él, tenga vida eterna: y yo le resucitaré en el día postrero.
40Kay kini mao ang kabubut-on sa akong Amahan, nga ang tagsatagsa nga makakita sa Anak, ug motoo kaniya, may kinabuhi nga walay katapusan, ug pagabanhawon ko siya sa katapusan nga adlaw.
41Murmuraban entonces de él los Judíos, porque había dicho: Yo soy el pan que descendí del cielo.
41Busa ang mga Judio nagabagulbol mahatungod kaniya, tungod kay siya miingon: Ako mao ang tinapay nga nanaug gikan sa langit.
42Y decían: ¿No es éste Jesús, el hijo de José, cuyo padre y madre nosotros conocemos? ¿cómo, pues, dice éste: Del cielo he descendido?
42Ug sila miingon: Dili ba kini mao si Jesus, ang anak ni Jose, kang kinsang amahan ug inahan along hing-ilhan? Nganong miingon siya karon, Ako nanaug gikan sa langit?
43Y Jesús respondió, y díjoles: No murmuréis entre vosotros.
43Si Jesus mitubag ug miingon kanila: Dili kamo magbagulbol sa inyong kaugalingon.
44Ninguno puede venir á mí, si el Padre que me envió no le trajere; y yo le resucitaré en el día postrero.
44Walay tawo nga makaduol kanako, gawas kong ang Amahan nga nagsugo kanako magadala kaniya; ug ako magabanhaw kaniya sa katapusan nga adlaw.
45Escrito está en los profetas: Y serán todos enseñados de Dios. Así que, todo aquel que oyó del Padre, y aprendió, viene á mí.
45Nahasulat sa mga manalagna: Ug ngatanan sila pagatudloan sa Dios. Ang tagsatagsa nga nakadungog gikan sa Amahan, ug nakakat-on, moduol kanako.
46No que alguno haya visto al Padre, sino aquel que vino de Dios, éste ha visto al Padre.
46Dili kay may bisan kinsa nakakita sa Amahan, kondili ang nagagikan sa Dios, kini nakakita sa Amahan.
47De cierto, de cierto os digo: El que cree en mí, tiene vida eterna.
47Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo: Ang motoo may kinabuhi nga walay katapusan.
48Yo soy el pan de vida.
48Ako mao ang tinapay sa kinabuhi.
49Vuestros padres comieron el maná en el desierto, y son muertos.
49Ang inyong mga ginikanan nanag-pangaon sa mana didto sa kamingawan, ug nangamatay sila.
50Este es el pan que desciende del cielo, para que el que de él comiere, no muera.
50Kini mao ang tinapay nga nanaug gikan sa langit, aron ang tawo makakaon niana ug dili mamatay.
51Yo soy el pan vivo que he descendido del cielo: si alguno comiere de este pan, vivirá para siempre; y el pan que yo daré es mi carne, la cual yo daré por la vida del mundo.
51Ako mao ang buhing tinapay nga nanaug gikan sa langit; bisan kinsang tawo nga mokaon niini nga tinapay, siya mabuhi sa gihapon: oo, ug ang tinapay nga akong ihatag mao ang akong unod, alang sa kinabuhi sa kalibutan.
52Entonces los Judíos contendían entre sí, diciendo: ¿Cómo puede éste darnos su carne á comer?
52Busa ang mga Judio nanaglalisay ang usa ug usa nga nagaingon: Unsaon niining tawohana paghatag kanato sa iyang unod aron atong kan-on?
53Y Jesús les dijo: De cierto, de cierto os digo: Si no comiereis la carne del Hijo del hombre, y bebiereis su sangre, no tendréis vida en vosotros.
53Busa si Jesus miingon kanila: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo: Gawas kong kamo mokaon sa unod sa Anak sa tawo ug moinum sa iyang dugo, wala kamoy kinabuhi diha kaninyo.
54El que come mi carne y bebe mi sangre, tiene vida eterna: y yo le resucitaré en el día postrero.
54Ang mokaon sa akong unod ug moinum sa akong dugo may kinabuhi nga walay katapusan, ug ako magabanhaw kaniya sa katapusan nga adlaw.
55Porque mi carne es verdadera comida, y mi sangre es verdadera bebida.
55Kay ang akong unod kalan-on gayud, ug ang akong dugo ilimnon gayud.
56El que come mi carne y bebe mi sangre, en mí permanece, y yo en él.
56Ang mokaon sa akong unod ug moinum sa akong dugo magapuyo kanako, ug ako kaniya.
57Como me envió el Padre viviente, y yo vivo por el Padre, asimismo el que me come, él también vivirá por mí.
57Ingon nga ang buhi nga Amahan nagpadala kanako, ug ako nagakinabuhi tungod sa Amahan, sa mao nga pagkaagi ang mokaon kanako, siya usab mabuhi tungod kanako.
58Este es el pan que descendió del cielo: no como vuestros padres comieron el maná, y son muertos: el que come de este pan, vivirá eternamente.
58Kini mao ang tinapay nga nanaug gikan sa langit; dili ingon sa inyong mga ginikanan nga nanagpangaon sa mana, ug nangamatay; ang mokaon niini nga tinapay mabuhi sa gihapon.
59Estas cosas dijo en la sinagoga, enseñando en Capernaum.
59Kining mga butanga ginaingon niya sa sinagoga, sa nagapanudlo siya sa Capernaum.
60Y muchos de sus discípulos oyéndo lo, dijeron: Dura es esta palabra: ¿quién la puede oir?
60Busa daghan sa iyang mga tinon-an, nga sa ilang pagkadungog niini nanag-ingon: Malisud kini nga pulong, kinsay makapatalinghug niini?
61Y sabiendo Jesús en sí mismo que sus discípulos murmuraban de esto, díjoles: ¿Esto os escandaliza?
61Apan si Jesus, sa hingbaloan niya sa iyang kaugalingon nga ang iyang mga tinon-an nagabagulbol niini, miingon siya kanila: Nakapapangdol ba kini kaninyo?
62¿Pues qué, si viereis al Hijo del hombre que sube donde estaba primero?
62Busa unsa man diay kong inyong makita ang Anak sa tawo nga mosaka sa dapit diin siya kaniadto?
63El espíritu es el que da vida; la carne nada aprovecha: las palabras que yo os he hablado, son espíritu y son vida.
63Ang espiritu mao ang nagahatag sa kinabuhi; ang unod walay kapusnan bisan sa unsa: ang mga pulong nga akong gipamulong kaninyo mao ang espiritu, ug ang kinabuhi.
64Mas hay algunos de vosotros que no creen. Porque Jesús desde el principio sabía quiénes eran los que no creían, y quién le había de entregar.
64Apan adunay uban kaninyo nga dili motoo. Kay si Jesus nanghibalo sukad sa sinugdan kong kinsa kadtong wala motoo, ug kinsa ang magabudhi kaniya.
65Y dijo: Por eso os he dicho que ninguno puede venir á mí, si no le fuere dado del Padre.
65Ug siya miingon: Tungod niini nga hinungdan nagaingon ako kaninyo, nga walay tawo makaduol kanako, gawas kong kini gitugot kaniya sa Amahan.
66Desde esto, muchos de sus discípulos volvieron atrás, y ya no andaban con él.
66Tungod niini daghan sa iyang mga tinon-an mibiya kaniya, ug wala na mokuyog.
67Dijo entonces Jesús á los doce: ¿Queréis vosotros iros también?
67Busa si Jesus miingon sa napulo ug duha: Buot ba usab kamo motalikod kanako?
68Y respondióle Simón Pedro: Señor, ¿á quién iremos? tú tienes palabras de vida eterna.
68Si Simon Pedro mitubag kaniya: Ginoo, kang kinsa kami moadto? Ikaw ang may mga pulong sa kinabuhi nga walay katapusan.
69Y nosotros creemos y conocemos que tú eres el Cristo, el Hijo de Dios viviente.
69Ug kami mitoo ug miila nga ikaw mao ang Balaan sa Dios.
70Jesús le respondió: ¿No he escogido yo á vosotros doce, y uno de vosotros es diablo?
70Si Jesus mitubag kanila: Wala koba pilia kamong napulo ug duha, ug usa kaninyo maoy usa ka yawa?
71Y hablaba de Judas Iscariote, hijo de Simón, porque éste era el que le había de entregar, el cual era uno de los doce.
71Niini nagsulti siya mahitungod kang Judas, ang anak ni Simon Iscariote, kay siya mao ang magatugyan sa pag-budhi kaniya, sanglit usa sa napulo ug duha.