1Y ACONTECIO que estando él orando en un lugar, como acabó, uno de sus discípulos le dijo: Señor, enséñanos á orar, como también Juan enseñó á sus discípulos.
1Ug nahitabo nga sa nagaampo siya sa usa ka dapit, sa miundang siya, miingon kaniya ang usa sa iyang mga tinon-an. Ginoo, tudloi kami sa pag-ampo ingon sa pagtudlo usab ni Juan sa iyang mga tinon-an.
2Y les dijo: Cuando orareis, decid: Padre nuestro que estás en los cielos; sea tu nombre santificado. Venga tu reino. Sea hecha tu voluntad, como en el cielo, así también en la tierra.
2Ug siya miingon kanila: Kong kamo manag-ampo, mag-ingon kamo: Amahan namo nga anaa ka sa langit, pagabalaanon ang imong ngalan, umanhi ang imong gingharian. Pagabuhaton ang imong kabubut-on, dinhi sa yuta maingon sa langit.
3El pan nuestro de cada día, dános lo hoy.
3Ihatag mo kanamo sa adlaw-adlaw ang tinapay namo sa matag-adlaw.
4Y perdónanos nuestros pecados, porque también nosotros perdonamos á todos los que nos deben. Y no nos metas en tentación, mas líbranos del malo.
4Ug pasayloa kami sa among mga sala, kay nagapasaylo usab kami sa tanan nga nakautang kanamo. Ug dili mo kami pagdad-on sa panulay, kondili, luwason mo kami sa dautan.
5Díjoles también: ¿Quién de vosotros tendrá un amigo, é irá á él á media noche, y le dirá: Amigo, préstame tres panes,
5Ug siya miingon kanila: Kinsa ba kaninyo ang may usa ka abyan, ug moadto kaniya sa tungang gabii, ug mag-ingon kaniya: Abyan, pahulama ako ug tolo ka tinapay;
6Porque un amigo mío ha venido á mí de camino, y no tengo que ponerle delante;
6Kay ang akong usa ka abyan miabut kanako gikan sa iyang pagpanaw, ug wala akoy ikadulot bisan unsa sa atubangan niya?
7Y el de dentro respondiendo, dijere: No me seas molesto; la puerta está ya cerrada, y mis niños están conmigo en cama; no puedo levantarme, y darte?
7Ug kadtong atua sa sulod motubag, ug moingon: Dili mo ako pagsamokon; nasirhan na ang pultahan, ug ang akong mga bata ania na sa higdaanan uban kanako; dili ako makabangon sa paghatag kanimo.
8Os digo, que aunque no se levante á darle por ser su amigo, cierto por su importunidad se levantará, y le dará todo lo que habrá menester.
8Nag-ingon ako kaninyo nga bisan siya dili mobangon sa paghatag, tungod kay siya iyang abayan, apan tungod sa hilabihang paghangyo, siya mobangon ug mohatag sumala sa tanang gikinahanglan niya.
9Y yo os digo: Pedid, y se os dará; buscad, y hallaréis; llamad, y os será abierto.
9Ug ako nagaingon kaninyo: Pangayo kamo, ug kamo pagahatagan; pangita kamo, ug kamo makakaplag; pagtoktok kamo, ug kamo pagaablihan.
10Porque todo aquel que pide, recibe; y el que busca, halla; y al que llama, se abre.
10Kay ang tanan kadto nga nagapangayo, makadawat; ug ang nagapangita, makakaplag; ug ang nagatuktok, pagaablihan.
11¿Y cuál padre de vosotros, si su hijo le pidiere pan, le dará una piedra?, ó, si pescado, ¿en lugar de pescado, le dará una serpiente?
11Ug kinsang tawohana kaninyo nga usa ka amahan, nga kong ang iyang anak mangayo ug usa ka tinapay, mohatag ba siya kaniya ug usa ka bato? kun usa ka isda, mohatag ba siya ug usa ka halas nga baylo sa isda?
12O, si le pidiere un huevo, ¿le dará un escorpión?
12Kun, kong pagapangayoan siya ug usa ka itlog, pagahatagan ba niya ug usa ka tanga?
13Pues si vosotros, siendo malos, sabéis dar buenas dádivas á vuestros hijos, ¿cuánto más vuestro Padre celestial dará el Espíritu Santo á los que lo pidieren de él?
13Busa kong kamo nga mga dautan, mahibalong mohatag sa mga maayong hatag sa inyong mga anak, dili ba labi pa ang inyong Amahan nga langitnon magahatag sa Espiritu Santo sa mga managpangayo kaniya?
14Y estaba él lanzando un demonio, el cual era mudo: y aconteció que salido fuera el demonio, el mudo habló y las gentes se maravillaron.
14Ug naghingilin siya ug usa ka yawa nga amang. Ug nahitabo nga, sa nakagula ang yawa, ang amang nakasulti; ug nanghibulong ang mga panon sa katawohan.
15Mas algunos de ellos decían: En Beelzebub, príncipe de los demonios, echa fuera los demonios.
15Apan ang uban kanila nanag-ingon: Tungod kang beelzebub, ang principe sa mga yawa, nagahingilin siya sa mga yawa.
16Y otros, tentando, pedían de él señal del cielo.
16Ug ang uban sa pagsulay kaniya nangayo ug usa ka ilhanan gikan sa langit.
17Mas él, conociendo los pensamientos de ellos, les dijo: Todo reino dividido contra sí mismo, es asolado; y una casa dividida contra sí misma, cae.
17Apan siya, sa nakaila sa ilang mga hunahuna, miingon kanila: Ang tagsa-tagsa ka gingharian nga nabahin batok sa iyang kaugalingon, magun-ob; ug ang balay nga nabahin batok sa balay, maguba.
18Y si también Satanás está dividido contra sí mismo, ¿cómo estará en pie su reino? porque decís que en Beelzebub echo yo fuera los demonios.
18Ug kong si satanas usab nabahin batok sa iyang kaugalingon unsaon pagtindog sa iyang gingharian? Kay kamo nagaingon nga tungod kang beelzebub ako nagahingilin sa mga yawa.
19Pues si yo echo fuera los demonios en Beelzebub, ¿vuestros hijos en quién los echan fuera? Por tanto, ellos serán vuestros jueces.
19Ug kong ako tungod kang beelzebub nagahingilin sa mga yawa, tungod kang kinsa man ang inyong mga anak magahingilin kanila? Busa mahimo sila nga inyong mga maghuhukom.
20Mas si por el dedo de Dios echo yo fuera los demonios, cierto el reino de Dios ha llegado á vosotros.
20Apan kong ako tungod sa tudlo sa Dios nagahingilin sa mga yawa, nan, ang gingharian sa Dios miabut na kaninyo.
21Cuando el fuerte armado guarda su atrio, en paz está lo que posee.
21Kong ang tawong kusgan, nga sangkap sa hinagiban, nagabantay sa iyang balay, ang iyang mga butang anaa sa kahusay.
22Mas si sobreviniendo otro más fuerte que él, le venciere, le toma todas sus armas en que confiaba, y reparte sus despojos.
22Apan kong ang usa nga labi pang kusgan kay kaniya motungha ug modaug kaniya, siya pagahuboan niya sa iyang tibook hinagiban nga ginasaligan, ug pagabahinbahinon ang mga inagaw kaniya.
23El que no es conmigo, contra mí es; y el que conmigo no recoge, desparrama.
23Ang wala magauban kanako, batok siya kanako; ug ang dili makig-ipon kanako, magapatibulaag.
24Cuando el espíritu inmundo saliere del hombre, anda por lugares secos, buscando reposo; y no hallándolo, dice: Me volveré á mi casa de donde salí.
24Ang espiritu nga mahugaw, sa nakagula siya sa tawo, nagalakaw sa mga dapit nga mamala, nga nagapangita ug kapahulayan; ug sa walay nakaplagan, nagaingon siya: Mobalik ako ngadto sa akong balay diin ako migula.
25Y viniendo, la halla barrida y adornada.
25Ug sa nahiabut siya, iyang nakaplagan kini nga sinilhigan ug dinayandayanan.
26Entonces va, y toma otros siete espíritus peores que él; y entrados, habitan allí: y lo postrero del tal hombre es peor que lo primero.
26Unya milakaw siya, ug nagadala ngadto kaniya pito ka laing mga espiritu nga labi pang dautan kay sa iyang kaugalingon; ug sila misulod ug mipuyo didto; ug ang ulahing kahimtang niadtong tawohana, magalabi pang mangil-ad kay sa una.
27Y aconteció que diciendo estas cosas, una mujer de la compañía, levantando la voz, le dijo: Bienaventurado el vientre que te trajo, y los pechos que mamaste.
27Ug nahitabo nga sa nagasulti siya niining mga butanga, may usa ka babaye gikan sa panon sa katawohan mipatugbaw sa iyang tingog, ug miingon kaniya: Bulahan ang tiyan nga nagsabak kanimo, ug ang mga suso nga imong gisus-an.
28Y él dijo: Antes bienaventurados los que oyen la palabra de Dios, y la guardan.
28Apan siya miingon: Mga bulahan pa hinoon ang mga nanagpatalinghug sa pulong sa Dios, ug nagabantay niini.
29Y juntándose las gentes á él, comenzó á decir: Esta generación mala es: señal busca, mas señal no le será dada, sino la señal de Jonás.
29Ug sa diha nga ang panon sa katawohan nanagkatigum pagtingub ngadto kaniya, siya misugod sa pag-ingon: Kining kaliwatana maoy usa ka kaliwatang mangil-ad; nagapangita kini ug usa ka ilhanan, ug walay ilhanan nga igahatag kaniya, kondili ang ilhanan ni Jonas.
30Porque como Jonás fué señal á los Ninivitas, así también será el Hijo del hombre á esta generación.
30Kay ingon nga si Jonas nahimong ilhanan sa mga taga-Ninive, ingon usab ang Anak sa tawo mahimong ilhanan niining kaliwatana.
31La reina del Austro se levantará en juicio con los hombres de esta generación, y los condenará; porque vino de los fines de la tierra á oir la sabiduría de Salomón; y he aquí más que Salomón en este lugar.
31Ang reina sa habagatan motindog sa adlaw sa paghukom uban sa mga tawo niining kaliwatana, ug magahukom sa silot kanila; kay mianhi siya gikan sa mga kinatumyan sa yuta aron sa pagpatalinghug sa kaalam ni Salomon; ug tan-awa, usa nga labaw pa kang Salomon ania dinhi.
32Los hombres de Nínive se levantarán en juicio con esta generación, y la condenarán; porque á la predicación de Jonás se arrepintieron; y he aquí más que Jonás en este lugar.
32Ang mga tawo sa Ninive motindog sa adlaw sa paghukom uban niining kaliwatana, ug magahukom sa silot niini; kay naghinulsol sila sa pagwali ni Jonas; ug tan-awa, usa nga labaw pa kang Jonas ania dinhi.
33Nadie pone en oculto la antorcha encendida, ni debajo del almud, sino en el candelero, para que los que entran vean la luz.
33Walay tawo nga sa makadagkot siya sa usa ka lamparahan, magabutang niini sa usa ka dapit nga tago, kun sa ilalum sa taksanan, kondili sa ibabaw sa tangkawan, aron nga ang mosulod makakita sa kahayag.
34La antorcha del cuerpo es el ojo: pues si tu ojo fuere simple, también todo tu cuerpo será resplandeciente; mas si fuere malo, también tu cuerpo será tenebroso.
34Ang lamparahan sa imong lawas mao ang imong mata; kong ang imong mata maayo, ang imong lawas usab puno sa kahayag; apan kong kini dautan, ang lawas mo usab puno sa kangitngit.
35Mira pues, si la lumbre que en ti hay, es tinieblas.
35Busa, tan-awon mo kong ang suga nga anaa kanimo dili ba ang kangitngit.
36Así que, siendo todo tu cuerpo resplandeciente, no teniendo alguna parte de tinieblas, será todo luminoso, como cuando una antorcha de resplandor te alumbra.
36Busa, kong ang tibook mong lawas mapuno sa kahayag, ug walay bahin nga mangitngit, kana mapuno sa hingpit nga kahayag, maingon nga ang lamparahan uban ang iyang kasiga, magahatag kanimo sa kahayag.
37Y luego que hubo hablado, rogóle un Fariseo que comiese con él: y entrado Jesús, se sentó á la mesa.
37Karon sa nagsulti siya, ang usa ka Fariseo nagahangyo kaniya sa pagpakigsalo kaniya; ug siya misulod ug milingkod sa lamesa.
38Y el Fariseo, como lo vió, maravillóse de que no se lavó antes de comer.
38Sa hingkit-an kini sa Fariseo, nahibulong siya nga si Jesus wala una manghunaw sa wala pa mokaon.
39Y el Señor le dijo: Ahora vosotros los Fariseos lo de fuera del vaso y del plato limpiáis; mas lo interior de vosotros está lleno de rapiña y de maldad.
39Ug miingon kaniya ang Ginoo: Karon, kamo nga mga Fariseo nagahinlo sa gawas sa copa, ug sa pinggan; apan ang bahin sa sulod ninyo napuno sa mga pangagaw ug kangil-ad.
40Necios, ¿el que hizo lo de fuera, no hizo también lo de dentro?
40Mga buangbuang! ang nagbuhat sa gawas wala ba usab magbuhat sa sulod?
41Empero de lo que os resta, dad limosna; y he aquí todo os será limpio.
41Apan ipanghatag ingon nga mga limos kanang mga butang nga anaa sa sulod ug tan-awa, ang tanang mga butang magamahinlo kaninyo.
42Mas ay de vosotros, Fariseos! que diezmáis la menta, y la ruda, y toda hortliza; mas el juicio y la caridad de Dios pasáis de largo. Pues estas cosas era necesario hacer, y no dejar las otras.
42Apan alaut kamo, mga Fariseo! Kay nagahatag kamo sa ikapulo sa hierbabuena ug sa ruda, ug sa tanang mga talamnon, ug gibiyaan ninyo ang katarungan ug ang gugma sa Dios. Apan kini mao unta ang kinahanglan ninyong pagabuhaton, ug dili pasagdan ang uban.
43Ay de vosotros, Fariseos! que amáis las primeras sillas en las sinagogas, y las salutaciones en las plazas.
43Alaut kamo mga Fariseo! Kay nahamuot kamo sa nahaunang mga lingkoranan sa mga sinagoga, ug sa mga pag-abiabi sa mga baligyaanan.
44Ay de vosotros, escribas y Fariseos, hipócritas! que sois como sepulcros que no se ven, y los hombres que andan encima no lo saben.
44Alaut kamo, mga escriba ug mga Fariseo, mga salingkapaw! Kay kamo ingon sa mga lubnganan nga dili hikit-an, ug ang mga tawo nga nagalakat sa ibabaw wala magpanghibalo.
45Y respondiendo uno de los doctores de la ley, le dice: Maestro, cuando dices esto, también nos afrentas á nosotros.
45Ug usa sa mga batid sa balaod, sa mitubag kaniya, miingon: Magtutudlo, sa imong pag-ingon niining mga butanga, gipasipalahan mo usab kami.
46Y él dijo: Ay de vosotros también, doctores de la ley! que cargáis á los hombres con cargas que no pueden llevar; mas vosotros ni aun con un dedo tocáis las cargas.
46Ug siya miingon: Alaut usab kamo mga batid sa balaod! Kay ginapapas-an ninyo ang mga tawo sa mga lowan nga makuli nga dad-on; ug kamo dili ngani mohikap bisan sa usa sa inyong mga tudlo sa maong mga lowan.
47Ay de vosotros! que edificáis los sepulcros de los profetas, y los mataron vuestros padres.
47Alaut kamo! Kay nagatukod kamo sa mga lubnganan sa mga manalagna, ug ang inyong mga ginikanan nagpatay kanila.
48De cierto dais testimonio que consentís en los hechos de vuestros padres; porque á la verdad ellos los mataron, mas vosotros edificáis sus sepulcros.
48Busa, kamo mao ang mga saksi, ug nagauyon kamo sa mga buhat sa inyong mga ginikanan; kay sila nagpatay kanila, ug kamo nagtukod sa ilang mga lubnganan.
49Por tanto, la sabiduría de Dios también dijo: Enviaré á ellos profetas y apóstoles; y de ellos á unos matarán y á otros perseguirán;
49Tungod niini miingon usab ang kaalam sa Dios: Padad-an ko sila ug mga manalagna ug mga apostoles, ug ang uban kanila pagapatyon ug pagalutoson nila:
50Para que de esta generación sea demandada la sangre de todos los profetas, que ha sido derramada desde la fundación del mundo;
50Aron ang dugo sa tanang mga manalagna, nga giula sukad sa pagka-tukod sa kalibutan, pagapanilngon niining kaliwatana.
51Desde la sangre de Abel, hasta la sangre de Zacarías, que murió entre el altar y el templo: así os digo, será demandada de esta generación.
51Sukad sa dugo ni Abel, hangtud sa dugo ni Zacarias nga namatay sa taliwala sa halaran ug sa dapit nga balaan; sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo, nga kini pagapanilngon niining kaliwatana.
52Ay de vosotros, doctores de la ley! que habéis quitado la llave de la ciencia; vosotros mismos no entrasteis, y á los que entraban impedisteis.
52Alaut kamo, mga batid sa balaod! Kay gikuha ninyo ang yawi sa pag-ila; kamo wala mosulod sa inyong kaugalingon ug ang mga nanagsulod inyong gipugngan.
53Y diciéndoles estas cosas, los escribas y los Fariseos comenzaron á apretar le en gran manera, y á provocarle á que hablase de muchas cosas;
53Ug sa nag-ingon siya niining mga butanga kanila, ang mga escriba ug ang mga Fariseo misugod sa pagdutdut gayud kaniya ug naghagit kaniya sa pagpasulti sa daghang mga butang;
54Acechándole, y procurando cazar algo de su boca para acusarle.
54Nga nagapanid kaniya sa pagdakup bisan unsang mogula sa iyang baba.