¹LAS moscas muertas hacen heder y dar mal olor el perfume del perfumista: así una pequeña locura, al estimado por sabiduría y honra.

¹همانطوری که مگسهای مُرده عطر عطار را بدبو و فاسد می سازند، یک عمل کوچکِ احمقانه هم می تواند به حکمت و عزت یک شخص صدمه برساند.

²El corazón del sabio está á su mano derecha; mas el corazón del necio á su mano izquierda.

²قلب یک مرد دانا او را مایل به کارهای نیک می سازد، اما دل یک شخص احمق او را وادار به اعمال بد می کند.

³Y aun mientras va el necio por el camino, fálta le, su cordura, y dice á todos, que es necio.

³آدم احمق حتی در راه رفتن هم حماقت خود را به هر کس نشان می دهد.

⁴Si el espíritu del príncipe se exaltare contra ti, no dejes tu lugar; porque la lenidad hará cesar grandes ofensas.

⁴وقتی آمر تان بالای شما قهر می شود، وظیفۀ خود را ترک نکنید. اگر در برابر خشم او آرام و خونسرد بمانید، بسیاری از مشکلات حل می شوند.

⁵Hay un mal que debajo del sol he visto, á manera de error emanado del príncipe:

⁵یک بدی دیگر را هم در این جهان دیدم که بخاطر خطای حاکمان به وجود می آید.

⁶La necedad está colocada en grandes alturas, y los ricos están sentados en lugar bajo.

⁶به اشخاص جاهل مقام و منصب عالی داده می شود، اما به مردم ثروتمند کسی حق و اهمیت نمی دهد.

⁷Vi siervos en caballos, y príncipes que andaban como siervos sobre la tierra.

⁷غلامان را دیدم که بر اسپ سوار هستند و اشخاص نجیب و بزرگ مثل غلامان پیاده می روند.

⁸El que hiciere el hoyo caerá en él; y el que aportillare el vallado, morderále la serpiente.

⁸کسی که چاه می کند، خودش در آن می افتد و آن که دیوار را سوراخ می کند، مار او را می گزد.

⁹El que mudare las piedras, trabajo tendrá en ellas: el que cortare la leña, en ella peligrará.

⁹کسی که در معدنِ سنگ کار می کند، با سنگ زخمی می شود و آن که چوب را می شکند، خطر می بیند.

¹⁰Si se embotare el hierro, y su filo no fuere amolado, hay que añadir entonces más fuerza: empero excede la bondad de la sabiduría.

¹⁰اگر دَم تبر تیز نباشد، قوّت بیشتر به کار دارد و شخص عاقل پیش از شروع کار دَم آن را تیز می کند.

¹¹Muerde la serpiente cuando no está encantada, y el lenguaraz no es mejor.

¹¹اگر مار پیش از آنکه افسون شود کسی را بگزد، پس دَم افسونگر فایده ای ندارد.

¹²Las palabras de la boca del sabio son gracia; mas los labios del necio causan su propia ruina.

¹²کلام شخص دانا فیض بخش است، اما سخنان آدم جاهل خودش را تباه می کند.

¹³El principio de las palabras de su boca es necedad; y el fin de su charla nocivo desvarío.

¹³شروع کلام او حماقت است و ختم آن دیوانگی محض.

¹⁴El necio multiplica palabras: no sabe hombre lo que ha de ser; ¿y quién le hará saber lo que después de él será?

¹⁴شخص احمق در مورد آینده زیاد حرف می زند، اما کسی آینده را پیشبینی کرده نمی تواند و نمی داند که چه اتفاقی رخ می دهد.

¹⁵El trabajo de los necios los fatiga; porque no saben por dónde ir á la ciudad.

¹⁵آدم احمق با اندکی کار آنقدر خسته می شود که نمی تواند راه خود را بسوی شهر بیابد.

¹⁶Ay de ti, tierra, cuando tu rey es muchacho, y tus príncipes comen de mañana!

¹⁶افسوس بحال کشوری که پادشاه آن از خود اختیاری نداشته باشد و رهبرانش سحرگاهان بخورند و بنوشند و مست شوند!

¹⁷Bienaventurada, tú, tierra, cuando tu rey es hijo de nobles, y tus príncipes comen á su hora, por refección, y no por el beber!

¹⁷خوشا بحال سرزمینی که پادشاهش نجیب باشد و رهبران آن در موقع مناسب و به اندازه بخورند و بنوشند و نشئه نکنند!

¹⁸Por la pereza se cae la techumbre, y por flojedad de manos se llueve la casa.

¹⁸در اثر تنبلی سقف خانه چَکک می کند و فرو می ریزد.

¹⁹Por el placer se hace el convite, y el vino alegra los vivos: y el dinero responde á todo.

¹⁹جشن، خوشی می آورد و شراب سرمستی؛ پول همه احتیاجات را فراهم می سازد.به پادشاه حتی در فکر خود هم دشنام ندهید و حتی در بستر خود هم به شخص ثروتمند لعنت نکنید، زیرا ممکن است مرغ هوا یا یک پرندۀ دیگر سخنان تان را بگوش آن ها برساند.

²⁰Ni aun en tu pensamiento digas mal del rey, ni en los secretos de tu cámara digas mal del rico; porque las aves del cielo llevarán la voz, y las que tienen alas harán saber la palabra.

²⁰به پادشاه حتی در فکر خود هم دشنام ندهید و حتی در بستر خود هم به شخص ثروتمند لعنت نکنید، زیرا ممکن است مرغ هوا یا یک پرندۀ دیگر سخنان تان را بگوش آن ها برساند.