¹MEJOR es un bocado seco, y en paz, Que la casa de contienda llena de víctimas.

¹خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذای شاهانه در خانه ای که در آن جنگ و دعوا باشد.

²El siervo prudente se enseñoreará del hijo que deshonra, Y entre los hermanos partirá la herencia.

²غلام دانا بر پسر شرور آقای خود تسلط خواهد یافت و در ارثی که به او می رسد، شریک خواهد شد.

³El crisol para la plata, y la hornaza para el oro: Mas Jehová prueba los corazones.

³طلا و نقره را آتش می آزماید و دل انسان را خدا.

⁴El malo está atento al labio inicuo; Y el mentiroso escucha á la lengua detractora.

⁴آدم بدکار از همنشینی با مردم بد لذت می برد و مرد دروغگو از همنشینی با اشخاص دروغگو.

⁵El que escarnece al pobre, afrenta á su Hacedor: Y el que se alegra en la calamidad, no quedará sin castigo.

⁵مسخره کردن مردم فقیر به منزلۀ مسخره کردن خدائی است که آن ها را آفریده است. کسانی که از غم و بدبختی دیگران خوشحال می شوند، بی سزا نخواهند ماند.

⁶Corona de los viejos son los hijos de los hijos; Y la honra de los hijos, sus padres.

⁶تاج افتخارِ اشخاصِ پیر، نواسه های شان می باشند و تاج افتخار فرزندان، والدین شان.

⁷No conviene al necio la altilocuencia: ­Cuánto menos al príncipe el labio mentiroso!

⁷شخص نجیب هرگز دروغ نمی گوید و آدم احمق هرگز حرف با منطق بر زبان نمی آورد.

⁸Piedra preciosa es el cohecho en ojos de sus dueños: A donde quiera que se vuelve, da prosperidad.

⁸بعضی مردم به این فکر هستند که رشوه معجزه می کند و آن ها را در هر کاری موفق می سازد.

⁹El que cubre la prevaricación, busca amistad: Mas el que reitera la palabra, aparta al amigo.

⁹کسی که تقصیر دیگران را می پوشاند، محبت ایجاد می کند، اما شخصی که آنرا آشکار می سازد، باعث جدائی دوستان می گردد.

¹⁰Aprovecha la reprensión en el entendido, Más que si cien veces hiriese en el necio.

¹⁰تأثیرِ یک ملامت به شخص فهیم بیشتر است از صد ضربۀ تازیانه به آدم احمق.

¹¹El rebelde no busca sino mal; Y mensajero cruel será contra él enviado.

¹¹مردم بدکار فقط در فکر تمرد هستند، بنابراین، بشدت مجازات خواهند شد.

¹²Mejor es se encuentre un hombre con una osa á la cual han robado sus cachorros, Que con un fatuo en su necedad.

¹²روبرو شدن با ماده خرسی که چوچه هایش را از او گرفته اند، بهتر است از روبرو شدن با شخص نادانی که گرفتار حماقت شده است.

¹³El que da mal por bien, No se apartará el mal de su casa.

¹³اگر خوبی را با بدی تلافی کنی، بلا از خانه ات دور نخواهد شد.

¹⁴El que comienza la pendencia es como quien suelta las aguas: Deja pues la porfía, antes que se enmarañe.

¹⁴شروع کردن دعوا مانند ایجادِ رخنه در سد آب است، به جر و بحث خاتمه بده پیش از آنکه به دعوا منجر شود.

¹⁵El que justifica al impío, y el que condena al justo, Ambos á dos son abominación á Jehová.

¹⁵خداوند از کسانی که بیگناه را محکوم و گناهکار را تبرئه می کند، متنفر است.

¹⁶¿De qué sirve el precio en la mano del necio para comprar sabiduría, No teniendo entendimiento?

¹⁶صرف پول برای آموزش شخص احمق بیفایده است، زیرا او طالب حکمت نیست.

¹⁷En todo tiempo ama el amigo; Y el hermano para la angustia es nacido.

¹⁷دوست واقعی در هر موقعیتی محبت می کند و اقارب برای کمک در هنگام مشکلات، تولد یافته اند.

¹⁸El hombre falto de entendimiento toca la mano, Fiando á otro delante de su amigo.

¹⁸تنها شخص بی عقل است که ضامن شخص دیگری می شود.

¹⁹La prevaricación ama el que ama pleito; Y el que alza su portada, quebrantamiento busca.

¹⁹شخص ستیزه جو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی ببار می آورد.

²⁰El perverso de corazón nunca hallará bien: Y el que revuelve con su lengua, caerá en mal.

²⁰شخص بد اندیش کامیاب نخواهد شد و آدم فریبکار در دام بلا گرفتار خواهد گردید.

²¹El que engendra al necio, para su tristeza lo engendra: Y el padre del fatuo no se alegrará.

²¹فرزند احمق مایۀ غم و غصۀ والدین خود می باشد.

²²El corazón alegre produce buena disposición: Mas el espíritu triste seca los huesos.

²²خوشی دل مانند دوا شفا بخش است، اما روح پژمرده انسان را بیمار می کند.

²³El impío toma dádiva del seno Para pervertir las sendas del derecho.

²³آدم بدکار پنهانی رشوه می گیرد و مانع اجرای عدالت می شود.

²⁴En el rostro del entendido aparece la sabiduría: Mas los ojos del necio vagan hasta el cabo de la tierra.

²⁴هدف مردم عاقل تحصیل حکمت است، اما شخص جاهل در زندگی هیچ هدفی ندارد.

²⁵El hijo necio es enojo á su padre, Y amargura á la que lo engendró.

²⁵فرزند احمق مایۀ غم و اندوه پدر و تلخکامی مادر است.

²⁶Ciertamente no es bueno condenar al justo, Ni herir á los príncipes que hacen lo recto.

²⁶مجازات کردن اشخاص بیگناه و جزا دادن مردم نجیب بخاطر صداقت شان کار درستی نیست.

²⁷Detiene sus dichos el que tiene sabiduría: De prudente espíritu es el hombre entendido.

²⁷شخص دانا کم حرف می زند و آدم عاقل آرام و صبور است.حتی شخص احمق هم اگر خاموش باشد و حرف نزند، او را دانا و فهمیده می شمارند.

²⁸Aun el necio cuando calla, es contado por sabio: El que cierra sus labios es entendido.

²⁸حتی شخص احمق هم اگر خاموش باشد و حرف نزند، او را دانا و فهمیده می شمارند.